ZAGRZEB
Trasa piesza o łącznej długości 4.3 km
Początek - Katedrala Marijina Uznesenja (Katedra Wniebowzięcia NMP)
Koniec - Trg bana Josipa Jelačića (Plac bana Josipa Jelačicia)
A. Katedrala Marijina Uznesenja (Katedra Wniebowzięcia NMP)
- Crkva Pohoda Blažene Djevice Marije (Kościół Nawiedzenia NMP)
B. Kamenita vrata (Kamienna Brama)
C. Muzej grada Zagreba (Muzeum Miasta Zagrzebia)
D. Trg svetog Marka (Plac św. Marka)
- Crkva svetog Marka (Kościół św. Marka)
E. Jezuitski trg (Plac Jezuicki)
- Crkva sv. Katarine (Kościół św. Katarzyny)
F. Kula Lotrščak (Wieża Lotrščak)
G. Cvjetni trg (Plac Kwiatowy)
H. Trg Republike Hrvatske (Placu Republiki Chorwacji)
J. Trg bana Josipa Jelačića (Plac bana Josipa Jelačicia)
Kaptol
Kaptol jest historyczną osadą w Zagrzebiu powstałą wokół zagrzebskiej katedry. Dziś skupia siedziby instytucji kościelnych: archidiecezji zagrzebskiej, kapituły zagrzebskiej i Archidiecezjalnego Seminarium Teologicznego.
A. (0.0 km) Katedrala Marijina Uznesenja
(Katedra Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny)
Jej pełna nazwa to: Katedrala Uznesenja Blažene Djevice Marije i svetih Stjepana i Ladislava. Wegierski Król św.Stephen jest wymieniany jako główny patron świątyni, w rzeczywistości jest jednak drugim.
Pierwszy, romański kościół stał w tym miejscu już w XI wieku. Król Władysław, założyciel biskupstwa w Zagrzebiu prawdopodobnie wykorzystał istniejącą już świątynię nadając jej tytuł katedry. Budowa nowej katedry rozpoczęła się po jego śmierci i ukończona została w 1217 roku. Konsekrowana została przez króla Andrzeja II, który zatrzymał się tutaj w czasie V Krucjaty.
Już w 1242 roku Tatarzy zniszczyli nowo wybudowaną katedrę. Biskup Timothy rozpoczął budowę nowej, monumentalnej świątyni poświęconej królowi węgierskiemu św. Stephenowi. Za wzór posłużyła świątynia św. Urbana z Troyes we Francji. Do budowy wykorzystane zostały pozostałości poprzedniej budowli. Za życia biskupa wybudowano centralną absydę, dwa boczne ołtarze oraz zakrystię, która później w wyniku kolejnych przebudów znalazła się w pałacu biskupim. Znajdują się w niej cenne freski przedstawiające św. Kvirina, św. Dominika i św. Franciszka pochodzące z początków XIV wieku. W kolejnych latach, za rządów kolejnych biskupów prowadzono kolejne inwestycje polegające na rozbudowywaniu katedry. Pod koniec XV wieku rozpoczęto budowę wieży ale tureckie zagrożenie wymusiło przerwanie inwestycji, która nie została dokończona aż do XVII wieku. W 1517 ukończono budowę fortyfikacji wokół świątyni. Za czasów Arcybiskupa Ostrogona Toma Bakača przed wejściem do katedry dokończono budowę wieży. Wieża ta rozebrana została podczas ostatniej przebudowy w 1906 roku.
W XVII wieku pożar kilkakrotnie uszkadzał katedrę. Każda kolejna rekonstrukcja wzbogacała wnętrze o kolejne cenne wyposażenie: barokowe, drewniane i marmurowe ołtarze, ambonę autorstwa rzeźbiarza Mihaela Cusse, która przetrwała do dzisiejszych czasów. Obraz Wniebowziętej Panny Marii znajdujący się w ołtarzu głównym, w wyniku budowy nowego, neogotyckiego ołtarza sprzedany został do kościoła w Pregradzie. Na polecenie Arcybiskupa Juraja Haulika w 1855 roku zainstalowane zostały duże organy (z trzema manuałami, jednym pedałem i 53 rejestrami), wyprodukowane przez firmę Walcker Company z Ludwigsburg. Arcybiskup ten jest również inicjatorem wykonania pierwszych w Chorwacji witraży.
Po trzęsieniu ziemi w 1880 roku zaistniała konieczność kolejnej przebudowy, która nadała świątyni dzisiejszy wygląd. Prace prowadzono pod kierownictwem wiedeńskiego profesora architektury Friedricha Schmidta oraz jego ucznia Hermanna Bollego. Architekt ten jest również twórcą katedr w miejscowościach Đakovo i Križevci. W Zagrzebiu zaprojektował on również Muzeum Sztuki i Rzemiosł, cmentarz Mirogoj oraz pałac Pongratz. Prace budowlane zakładały budowę świątyni z trzema wielokątnymi absydami z wąskimi oknami. Wykonanie fasady z portalem i rozetą, którą wieńczą dwie neogotyckie wieże-dzwonnice sięgające wysokości 104 i 105 metrów. Prace budowlane ukończone zostały w 1902 roku. Powstała budowla o powierzchni 1617 m2, która pomieścić może 5000 osób.
Do budowy użyto kamienia pochodzącego z pobliskich kamieniołomów. Niestety okazał się on bardzo niskiej jakości i już w 1938 roku zaistniała konieczność ratowania wieży południowej. W roku 1968 odnowiono szczyt wieży północnej. Dach świątyni został wtedy całkowicie odnowiony i zastąpiony miedzianymi płytami.
W 1987 roku powstał Zagrzebski Komitet Odbudowy Katedry. W 1990 roku rozpoczęto prace, które prowadzone są etapami i trwają nieprzerwanie do dzisiaj.
Wnętrze katedry z wysokimi sklepieniami mieści wiele ciekawych elementów wyposażenia, urzeka swym ogromem i przepychem. Przez jej środek przebiega stopień, który oddziela starą, odnowioną część od tej, którą dobudowano. Na ścianie frontalnej z prawej strony po wejściu do katedry znajduje się napis w charakterystycznej dla chorwackiej kultury głagolicy. W bocznym ołtarzu można obejrzeć tryptyk autorstwa Albrechta Dürera. Warty uwagi jest grobowiec wykonany przez Ivana Meštrovicia. Skrywa on szczątki kardynała Alojzije Stepinaca, kanonizowanego w 1998 roku w czasie wizyty papieża Jana Pawła II.
W katedrze znajduje się bogaty skarbiec w którym między innymi cennymi skarbami przechowywana jest peleryna króla Ladislava z XI wieku.
Katedrę okalają renesansowe mury obronne z okrągłymi wieżami, obok których w epoce barokowej wzniesiono pałac arcybiskupi.
Dzisiaj symbol miasta jest jednocześnie najwyższą budowlą sakralną w Chorwacji.
Na placu katedralnym wznosi się Słup Morowy z umieszczonym na jego szczycie posągiem Maryi. Zbudowany został aby chronić miasto przed zarazą.
Po lewej stronie świątyni wyeksponowano ocalałe z trzęsienia ziemi w 1880 roku fragmenty katedry. Na murze znajduje się tarcza zegara, zatrzymana w chwili trzęsienia ziemi o godz. 7.33.
- Targ Dolac
Pomiędzy Górnym Miastem a Kaptolem znajduje się obszar zwany Dolac z Targiem Dolac, najbardziej znanym zagrzebskim targiem pod gołym niebem. Targ działa od 1926 roku. Na licznych stoiskach kupić można pięknie wyeksponowane, mieniące się w słońcu lokalne owoce i warzywa oraz, świeże ryby, owoce morza, chorwackie kiełbasy, wędliny nabiał. Są również stoiska z pamiątkami przez co miejsce to chętnie odwiedzane jest przez turystów. Bary i restauracje zapraszają na niedrogie i smaczne posiłki.
- Crkva Pohoda Blažene Djevice Marije
(Kościół Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny)
Po zachodniej stronie rynku stoi kościół pochodzący z XIII wieku. Należał on do cystersów. Nie jest pewne czy to oni właśnie zbudowali tą świątynię czy też zajęli wcześniej istniejącą. Cystersi zorganizowali klasztor stając się pierwszym i najstarszym zakonem w diecezji zagrzebskiej. Po zniszczeniu katedry przez Turków w 1242 roku kościół przez pewien czas pełnił rolę katedry. Pod koniec XV wieku cystersi opuścili Zagrzeb. W 1511 roku podczas kolejnej inwazji Turków świątynia została zburzona. Od tego czasu kościół był kilkakrotnie przebudowywany. Po trzęsieniu ziemi, które nawiedziło Zagrzeb w 1880 roku, przez pięć lat ponownie pełnił rolę katedry.
- Ulika Ivana Tkalčićeva (Ulica Tkalčićeva)
Ulica powstała w miejscu potoku Medveščak, oddzielającego niegdyś od siebie dwie warowne osady: kościelny Kaptol i świecki Gradec. Zlokalizowane na nim były młyny wodne. Wśród mieszkańców dochodziło do waśni często kończącymi się krwawymi potyczkami. Często miało to miejsce na łączącym oba brzegi moście, nazywanym Krwawym Mostem. W 1898 roku strumień został zabudowany i płynie pod dzisiejszym deptakiem. Na pamiątkę dawnych zatargów, jedna z uliczek otrzymała nazwę Krvavi Most.
Miejsce to jest dziś centrum nocnego życia miasta. Liczne knajpki, bary i restauracje wypełniają się turystami i miejscowymi. W połowie ulicy stoi pomnik pisarki Mariji Jurić Zagorki. Tuż obok pod nr. 21 przy drzwiach wejściowych do restauracji umieszczono model planety Mars. Jest on częścią znanego układu słonecznego rozmieszczonego w mieście będącym jedną z atrakcji turystycznych.
U pod nurza schodów prowadzących na Gradec stoi konny pomnik św. Jerzego, pochylającego się nad pokonanym smokiem. Motyw ten był bardzo popularny już od czasów średniowiecza. Symbolizuje walkę dobra ze złem i zwycięstwo chrześcijaństwa nad pogaństwem.
B. (0.8 km) Kamenita vrata
(Kamienna Brama)
Po zniszczeniu miasta podczas najazdu mongolskiego w 1241 roku, król Węgier Bela IV nadał Gradcowi status wolnego miasta królewskiego i polecił otoczyć je murami. Dawniej istniały cztery bramy prowadzące do miasta z czterech stron świata. Do dziś zachowała się jedynie brama wschodnia, Kamenita vrata (Kamienna Brama). Pierwsze pisemne wzmianki o jej istnieniu pochodzą z roku 1429. Badania udowodniły, że jest znacznie starsza i że jej budowę ukończono w 1266 roku.
Budowla ta, jeden z najlepiej zachowanych zabytków starego miasta zbudowana została na planie prostokąta. Nakryta jest namiotowym dachem. Posiada unikatowe rozwiązanie. Przez bramę przebiega ulica Kamenita a wewnątrz znajduje się jej ostry zakręt. Dzięki temu wrota zewnętrzne i wewnętrzne nie znajdują się naprzeciw siebie: zewnętrzne otwierają się na północ, wewnętrzne na zachód.
Bramę kilkukrotnie trawiły pożary. Miało to miejsce w latach 1645, 1674, 1706 i 1731. Renowacja po tym ostatnim nadała budowli obecny wygląd i pochodzi z 1760 roku. Od 1776 roku w pomieszczeniach na pierwszej kondygnacji zorganizowano szkołę elementarną, później szkołę dla dziewcząt. W 1907 roku opiekę nad bramę przejęło stowarzyszenie Braća hrvtskoga zmaja (Bracia Chorwackiego Smoka), z inicjatywy którego utworzono tu Bibliotekę Miejską, Archiwum Historyczne oraz Muzeum Miasta. Działania te uratowały bramę przed rozbiórką. Bractwo do dziś ma swoją siedzibę w budynku bramnym.
W bramie znajduje się pochodzący z XVI/XVII wieku cudowny obraz Matki Bożej z Kamiennej Bramy. Przedstawia on Matkę Bożą z berłem w dłoni oraz małego Jezusa trzymającego królewskie jabłko. Obraz pierwotnie znajdował się ponad wrotami bramy. Wiąże się z nim niezwykle ciekawa historią. Podczas pożaru który miał miejsce 31 maja 1731 roku spłonęły sąsiednie budynki. Legenda głosi, że pożar zatrzymał się i wygasł w momencie gdy sięgnął ramy obrazu ratując tym samym miasto przed całkowitym zniszczeniem. Po tym zdarzeniu obraz umieszczono w barokowym ołtarzu ocalałym z pożaru w 1674 roku i ustawiono we wnęce wewnątrz bramy. W 1778 roku dodano ozdobną żelazną kratę autorstwa Ivana Korty. 31 maja 1931 roku w dwusetną rocznicę cudownego ocalenia z pożaru obie postacie na obrazie wzbogaciły się o korony. Ważnym wydarzeniem była kolejna rocznica przypadająca 31 maja 1991 roku. Wtedy to arcybiskub Zagrzebia, Franjo Kuharić ogłosił Matkę Bożą z Kamiennej Bramy patronką miasta. Dzień 31 maja, obecnie obchodzony jest jako „dzień Zagrzebia”.
Nad obrazem widnieje tabliczka z napisem "Pomoc we wszystkich problemach i przeciw ogniowi". Ołtarz jest popularnym miejscem kultu, przy którym zarówno miejscowi, jak i turyści ustawiają zapalone świeczki. Przechodnie zatrzymują się czyniąc znak krzyża, jednocześnie unikając przejścia środkiem. Wiąże się to z przesądem mówiącym o tym, że przez bramę nie można przechodzić środkiem ponieważ może to sprowadzić nieszczęście. Dla tych, którzy zechcieliby zatrzymać się na modlitwę czy chwilę zadumy umieszczono ławkę z klęcznikiem. Ściany pokryte są kamiennymi tabliczkami wotywnymi z wyrazami podziękowania za wysłuchanie modlitw.
We wnęce, obok wewnętrznych wrót znajduje się rzeźba Dory, bohaterki XVIII-wiecznej powieści historycznej. Była ona córką złotnika Augusta Šenoi który mieszkała nieopodal bramy.
Tuż obok znajduje się jedna z najstarszych w Europie i druga w Chorwacji nieprzerwanie działająca Gradska Ljekarna czyli apteka. Założył ją w 1355 roku Nicollo Alighieri, wnuk Dantego Alighieri, autora "Boskiej Komedii". Na przeciwko niej znajduje się pewna ciekawostka. Dwa masywne łańcuchy odgradzające mały zaułek, według legendy pochodzą ze słynnego okrętu "Victory", na pokładzie którego w 1805 roku, w bitwie pod Trafalgar zginął admirał Nelson.
C. (1.6 km) Muzej grada Zagreba
(Muzeum Miasta Zagrzebia)
Muzeum miejskie w Zagrzebiu zostało założone przez Braci z Chorwackiego Towarzystwa Smoków w 1907 roku. Przez dziesięciolecia mieściło się w Kamiennej Bramie ale w dziewięćdziesiątą rocznicę swojego istnienia Muzeum otworzyło nową, stałą wystawę w odrestaurowanym budynku. Była to zaledwie szósta stała wystawa zorganizowana przez muzeum od początku swojego istnienia. Mieści się w odnowionym kompleksie dawnego klasztoru klarysek z XVII wieku. Charakterystyczne malowane, „fałszywe” okna są prawdopodobnie związane z zamkniętą funkcją tego żeńskiego klasztoru.
Ekspozycja zajmuje powierzchnię ponad 2 tys. m2 i prezentuje około 4500 eksponatów. Podzielona jest na 45 etapów rozwoju miasta, od czasów prehistorycznych do czasów współczesnych. Przedstawia wizerunek miasta we wszystkich jego aspektach, ukazując go w świetle polityki, kościoła, historii, ekonomii i biznesu, urbanistyki i architektury, historii sztuki i literatury, rozrywki i życia codziennego. Przedstawia historię klasztoru, specyfikę rozwoju średniowiecznego podwójnego miasta: kościelnego Kaptolu i wolnego królewskiego Gradca, a także ich wzajemne relacje.
Dziś jest jednym z najbogatszych muzeów Chorwacji.
Godziny otwarcia:
Wtorek - Sobota 10:00–19:00
Niedziela - 10:00–14:00
Ceny biletów:
Bilet normalny - 30.00 HRK
Studenci, emeryci - 20.00 HRK
Rodzinny - 50,00 HRK
Dziecięcy 7-15 lat - 10 HRK
Do lat 7 - wstęp wolny
- Popov toranj (Wieża popa)
Nieco dalej, na szczycie ulicy Opatija stoi Wieża Popa. Wzniesiona została w połowie XIII wieku przez zagrzebskiego biskupa. Na początku XVI wieku włączona została do systemu obronnego miasta a zadaniem jej była ochrona północnej bramy miejskiej. W połowie XVII wieku funkcjonowała w niej szkoła.
Na szczycie wieży znajduje się kopuła z teleskopem. Obserwatorium powstało z inicjatywy Chorwackiego Towarzystwa Historii Naturalnej a zorganizowane zostało przez astronoma z Heidelbergu Augusta Kopffa. Obserwatorium oficjalnie otwarte zostało 5 grudnia 1903 roku. Kopff, 3 marca 1906 roku odkrył planetę 589 nazwaną Chorwacja.
Na parterze znajduje się słynna zagrzebska restauracja "Palainovka Cafe".
Przy bezchmurnym niebie możliwa jest obserwacja planet przez teleskop.
Godziny otwarcia:
Styczeń - Maj oraz od połowy Sierpnia do końca Grudnia
Wtorek-piątek - 20:00-22:00
Czerwiec do połowy 15 sierpnia
Wtorek-piątek 20:30 - 22:30
W przypadku indywidualnych wizyt wstęp jest bezpłatny i nie wymaga wcześniejszego powiadomienia.
D. (2.3 km) Trg svetog Marka (Plac św. Marka)
Głównym placem Górnego Miasta jest plac św. Marka. Cel turystycznych pielgrzymek budzi jednak rozczarowanie. Nie znajdziemy tutaj jak w innych stolicach charakterystycznych dla tego typu miejsc kolorowych restauracji, kawiarni z letnimi ogródkami, ulicznych muzyków, artystów czy sklepów z pamiątkami. Plac pełnił kiedyś funkcję handlową, 25 kwietnia 1256 roku król węgierski Bela IV wydał pozwolenie na organizację w dzień św. Marka regularnych jarmarków. Dziś jest to polityczne centrum Chorwacji a budynki rządowe otaczają niemal cały plac.
Na placu w 1573 roku stracono Matiję Gubca, przywódcę krwawo stłumionego, antyfeudalnego powstania chłopskiego. Wydarzenie to upamiętnia płaskorzeźba brodatego mężczyzny umieszczona na narożniku domu nr. 10. Na placu odbyła się jego publiczna egzekucja przed którą Gubec był okrutnie torturowany. Uchodził za "króla chłopów" dlatego na głowę nałożono mu "koronę" z rozgrzanego żelaza i przykuto go do żelaznego tronu. Według legendy Gubca stracono na terenie Kaptolu. Jednak duchowni postanowili całą winę za śmierć popularnego wśród ludu przywódcy zrzucić na mieszkańców konkurencyjnego Gradca i stąd wzięła się historia o egzekucji na placu Świętego Marka.
29 lipca 1845 podczas starcia z cesarską armią zginęło kilkanaście osób, w tym członkowie Chorwackiej Partii Ludowej.
- Banski dvori (Pałac Bana)
Zachodnią stronę placu zajmuje pałac zbudowany w stylu barokowego klasycyzmu pod koniec XVIII wieku na miejscu domu Petara Zrinskiego. Majątek Zrinskich został przejęty w 1671 roku po nieudanym spisku magnackim i sprzedany rodzinie Čikulini, później hrabiemu Petar Troilo Sermage'owi i wreszcie rodzinie Kulmerów. Stary dom Zrinskich (wówczas już znany jako pałac Sermage-Kulmerów) został zniszczony przez pożar. W 1801 roku Ivan rozpoczął budowę reprezentacyjnego pałacu, ale w 1808 roku sprzedał niedokończony projekt rządowi Królestwa Chorwacko-Słowiańskiego. Parlament chorwacki, który do 1807 roku dzielił budynek z administracją powiatu zagrzebskiego, postanowił kupić budynek na swoją nową siedzibą oraz urząd chorwackiego bana, jak również siedzibę sądu najwyższego i magazyn akt publicznych i ksiąg królewskich. Umowa sprzedaży podpisana została 1 sierpnia 1808 roku. W 1837 roku od rodziny Rauchów zakupione zostało północne skrzydło obecnego kompleksu.
To właśnie w tym budynku Ivan Kukuljevic Sakcinski wygłosił swoją słynną mowę w języku chorwackim mówiąc „ Kto może zabronić wszystkim ludziom mówienia swoim naturalnym językiem ...”). Wygłaszali tu również płomienne przemówienia Ban Jelacic i Mazuranic. Obszerne komnaty pałacu gościły znamienitych gości w tym cesarza Franciszka I, Franciszka Józefa, księcia Rudolfa i innych.
Od 1990 roku Banski Dvori stał się siedzibą Prezydenta Republiki. 7 października 1991 roku Samolot Jugosłowiańskiej Armii Ludowej (JNA) zbombardował budynek. Uszkodzony został cały południowy kompleks, zginęła jedna osoba.
https://vlada.gov.hr/banski-dvori-11336/11336
- Hrvatski Sabor (Parlament Chorwacki)
Na przeciwko dzisiejszej siedziby prezydenta znajduje się budynek zajmowany przez chorwacki parlament. Rozrastająca się administracja nie mogła już dłużej pomieścić wszystkich rzędów w Banski dvori, dlatego postanowiono zakupić okoliczne pałace.
W 1911 roku zakończono skomplikowane prace budowlane mające na celu połączenie ich w jeden budynek. Od tego czasu chorwacki parlament obraduje we własnym budynku.
29 października 1918 roku w budynku tym ogłoszono secesję od Austro-Węgier i przystąpienie do nowo powstałego Państwa Słoweńców, Chorwatów i Serbów.
Inne ważne budynki znajdujące się wokół placu to Ustavni sud (Sąd Konstytucyjny) zajmujący pałac stojący po północnej stronie placu.
Południową część placu, przy ulicy Ćirilometodska (Cyryla i Metodego) znajduje się budynek Skupština grada Zagreba (Stary Ratusz), w którym odbywają się sesje rady miasta.
Tuż obok znajduje się od wielu lat remontowany budynek z przeznaczeniem na Zagorki Muzej. Marija Jurić Zagorka zmarła w Zagrzebiu 29 listopada 1957 roku w wieku 84 lat. Związana z Zagrzebiem, słynna pisarka, pierwsza kobieta dziennikarka w Chorwacji, działaczka na rzecz praw kobiet. Tylko w 2014 i 2015 roku sprzedano milion egzemplarzy jej książki "Grecka Wiedźma". Otwarcie muzeum planowane jest na dzień 2 marca 2021 roku, w rocznicę urodzin Zagorki.
15 maja 1926 roku w budynku tym nadano pierwszy „chorwacki” sygnał radiowy. Była to pieśń pt. „Lijepa naša domovino”, późniejszy hymn Chorwacji.
- Crkva svetog Marka (Kościół św. Marka)
Centralne miejsce placu zajmuje kościół św. Marka pochodzący z pierwszej połowy XIII wieku. Pierwsza pisemna wzmianka o jego istnieniu to lista kościołów parafialnych znajdująca się w statucie Kaptolu z 1334 roku. W drugiej połowie XIV wieku kościół został gruntownie przebudowany w stylu gotyckim. Powstała trzynawowa świątynia ze sklepieniem krzyżowo-żebrowym wspartym na masywnej kolumnadzie. Kształt fundamentów kaplicy św. Marii i dzwonnicy oraz okno w ścianie południowej to pozostałości pierwotnej, romańskiej budowli.
Portal południowy powstał w czasie XIV wiecznej przebudowy. Wykonany został w praskim warsztacie Parler, jednym z najsłynniejszych średniowiecznych warsztatów rzeźbiarskich. Prawdopodobnie jest dziełem najmłodszego syna mistrza Petera Parlera. W jedenastu niszach portalu umieszczono piętnaście drewnianych wizerunków postaci świętych. W górnych niszach stoją figury Józefa i Marii z dzieciątkiem Jezus. Tuż nad drzwiami znajduje się figura św. Marka ze skrzydlatym lwem. W pozostałych ośmiu wnękach umieszczono figury dwunastu Apostołów. Portal ten uznany jest za najbogatsze tego typu gotyckie obramienie drzwi w całej południowo-wschodniej Europie. Na zachodniej ścianie jednej z północnych kaplic znajduje się herb Zagrzebia z datą 1499. Widoczna płaskorzeźba to replika, oryginał znajduje się w Muzeum Miasta Zagrzebia.
Barokowa dzwonnica powstała w latach 1660–69 w miejscu wcześniejszej, zniszczonej podczas trzęsienia ziemi w 1502 roku. W roku 1674 i później w roku 1806 niszczona była przez pożary. Pierwsze dzwony pojawiły się w niej w 1706 roku. Widniejąca na dzwonnicy data 1841, przypomina o dacie jej odbudowy w czasie którego jej baniasty hełm pokryto miedzianą blachą.
W latach 1876–82 pod okiem niemieckiego architekta Friedricha von Schmidta przeprowadzono bardzo poważne prace renowacyjne. Wtedy właśnie powstało charakterystyczne, neogotyckie pokrycie dachu kolorowymi płytkami z których ułożono dwa herby: Zagrzebia i Trójjedynego Królestwa Chorwacji, Slawonii i Dalmacji, którego od 1868 roku Zagrzeb był stolicą. Wykonawcą była firma kierowana przez Hermana Bollé.
W latach 1923–24 i 1936–38 trwały prace mające na celu odnowienie wnętrz świątyni. Prace nadzorował rzeźbiarz Ivan Meštrović. Jego dziełem jest min. potężny krucyfiks Jezus ukrzyżowany a w ołtarzu bocznym Madonna z Jezusem. Malarz Jozo Kljaković odpowiedzialny był za freski. Jego prace to min. Kazanie na górze Synod w Splicie i Grzegorz z Ninu. Obrazy namalował Ljubo Babić. Meštrović postanowił usunąć dziewiętnastowieczne, neogotyckie naleciałości. Niestety wiązało się to z usunięciem ze świątyni wszystkich dwunastu ołtarzy, z głównym, poświęconym Markowi Ewangeliście na czele. Ołtarze fundowane były przez cechy i znajdowały się w świątyni od co najmniej 1622 roku. Praktycznie jedynymi pozostałościami wyposażenia dawnej świątyni zostały witraże oraz kolorowy dach.
Niestety nie przetrwały również zabytkowe organy autorstwa Ferdo Heferera z roku 1890. Z biegiem lat kilkakrotnie remontowane aż w 2010 roku kolejną rekonstrukcję uznano za niemożliwą. Zabytkowe piszczałki zdemontowano, a wykonanie nowych zlecono specjalistycznej pracowni Eisenbarth z Pasawy. Po ośmiu miesiącach budowy nowego instrumentu, 8 maja 2011 roku rozbrzmiały w świątyni. Nowe organy posiadają trzy klawiatury ręczne obejmujące zakres 61 dźwięków, zaś kolejne 30 tonów można osiągnąć przy użyciu pedałów. Organy składają się z 3117 piszczałek. Cały instrument waży 14,5 tony.
Msze święte odbywają się w dni powszednie o 18:00, soboty o 7:30 i w niedziele o 10:30 i 18:00.
http://www.zg-nadbiskupija.hr/nadbiskupija/zupe?zupeid=169
- Hrvatski muzej naivne umjetnosti
(Chorwackie Muzeum Sztuki Naiwnej)
W budynku przy ulicy Sv. Ćirila i Metoda 3 znajduje się najstarsze muzeum sztuki naiwnej na świecie. Założone zostało w 1952 roku. Przechowuje w swojej kolekcji ponad 1900 dzieł sztuki - obrazów, rzeźb, rysunków i grafik. Stała wystawa prezentuje osiemdziesiąt znaczących obrazów, rzeźb i rysunków piętnastu klasyków chorwackiego Naive, od początku lat trzydziestych do lat osiemdziesiątych. Nacisk kładziony jest na artystów słynnej szkoły Hlebine oraz na kilku bardzo cenionych niezależnych autorów. Oprócz ich prac prezentowane są także dzieła najważniejszych artystów innych narodów i kultur w tym kilka prac Nikifora.
Godziny otwarcia:
Wtorek - Piątek 10:00–18:00
Sobota - Niedziela 10:00–13:00
- Muzej Prekinutih Veza
(Muzeum Zerwanych Więzi)
Dość oryginalne Muzeum Złamanych Serc znajduje się pod nr. 2 w barokowym budynku dawnego pałacu Kulmera. Muzeum stworzyli producentka filmowa Olinka Vištica oraz projektant wnętrz Dražen Grubišić którzy byli kiedyś parą. Pierwsza wystawa odbyła się w Zagrzebiu w 2006 roku. Później wystawa objechała świat powiększając stopniowo swoje zbiory. Muzeum gromadzi prawdziwe historie ludzi z całego świata oraz przedmioty ściśle związane z tymi historiami. Historie wielkich miłości, a także wielkich życiowych pomyłek, historie zabawne oraz tragiczne. Niektóre są długie, inne zawierają się w jednym zdaniu. Ludzie z całego świata wciąż przesyłają swoje historie wraz z rekwizytami symbolizującymi ich utracony związek. Są też pamiątki po historiach smutnych, tragicznych, chwytających za serce. Opowieści nadesłane przez opuszczonych w dzieciństwie przez matkę bądź symbolizujące brak bliskich relacji z ojcem.
Na wejściu wita odwiedzających zajączek, który był pierwszym eksponatem wystawy.
Godziny otwarcia:
Czerwiec - Wrzesień codziennie 9:00-22:30
Październik - Maj codziennie 9:00-21:00
Ceny biletów:
Bilet normalny - 40.00 HRK
Dzieci, studenci, 65+ - 30.00 HRK
E. (2.5 km) (Jezuitski trg (Plac Jezuicki)
Po północnej stronie kościoła św. Katarzyny znajduje się Jezuitski trg. Nazwę swoją bierze od dawnego klasztoru jezuickiego z XVII wieku.
Każdego roku na przełomie lipca i sierpnia odbywa się tutaj Międzynarodowy Festiwal Folklorystyczny. Na scenie prezentują się zespoły muzyczne z poszczególnych regionów Chorwacji oraz artyści zagraniczni.
Plac zdobi posąg-fontanna autorstwa Simeona Roksandica (1874–1943). Wiąże się z nią interesująca historia. Artysta poinformowany został, że zatonął statek na którym transportowane było jego dzieło. Wykonał więc kopię utraconej rzeźby. Z czasem okazało się to nie prawdą, dlatego jedna fontanna znajduje się w Zagrzebiu a druga, taka sama w Belgradzie.
- Crkva sv. Katarine (Kościół św. Katarzyny)
Kościół św. Katarzyny Aleksandryjskiej zbudowali jezuiccy zakonnicy z przyległego do kościoła klasztoru. Jednonawowa świątynia z kaplicami powstała w latach 1620-32. Jest pierwszą w Chorwacji barokową budowlą. Na przestrzeni lat kościół ucierpiał na skutek pożarów, i trzęsień ziemi. W 1880 roku został odnowiony według projektu Hermanna Bolle.
W kościele znajduje się pięć drewnianych ołtarzy w barokowym stylu oraz marmurowy ołtarz. W sanktuarium znajduje się ołtarz ze sceną „Święta Katarzyna i filozofowie aleksandryjscy”, dzieło słoweńskiego malarza Krištofa Andreja Jelovšeka. Czarne ołtarze boczne pochodzą z XVII wieku, oprócz ołtarza św. Ignacego z XVIII wieku, który jest dziełem włoskiego rzeźbiarza Francesco Robby Na ścianach naw znajdują się malowidła przedstawiające sceny z życia patronki. Uwagę zwracają przepiękne zdobienia ścian stiukami autorstwa Antonija Quadrija wykonane w 1732 roku.
Dzisiaj świątynia pełni funkcję kościoła akademickiego. Mszę święte odbywają się w niedzielę o 11:30 oraz w dni powszednie o godzinie 18:00.
Godziny otwarcia dla zwiedzających:
Codziennie 10:00-13:00
- Galerija Klovićevi dvori (Galeria Klovićevi dvori)
Galeria mieści się w kompleksie dawnego klasztoru jezuitów, którego budowę rozpoczęto w XVII wieku. W latach osiemdziesiątych XX wieku budynek klasztoru został przebudowany, a w 1982 roku zaczęły się w nim odbywać wystawy. Na czterech piętrach organizowane są wystawy sztuki obejmujące okres od czasów prehistorycznych do współczesności.
Galeria opiekuje się sześcioma kolekcjami dzieł sztuki, które zostały uzyskane z darowizn od właścicieli prywatnych oraz przekazanych przez miasto Zagrzeb. Są to: kolekcja Oscara Hermana (905 dzieł sztuki), kolekcja dzieł sztuki Josipa Crnoboriego (98 dzieł sztuki), kolekcja pamięci Dr. Vinko Perčića (454 dzieł sztuki), kolekcja Slavko Kopača (72 dzieła sztuki), kolekcja Josipa Restka (413 dzieł sztuki) oraz kolekcja innych dzieł podarowanych (79 dzieł sztuki).
Podczas wystaw czasowych prezentowane były min. dzieła Picassa, Van Gogha, Mondriana, Miro, Vasareli, Chagalla, Degas, Moneta, Kandynsky'ego i całą galerię znanych niemieckich artystów ekspresjonistycznych, a także rosyjskiej awangardy. Oczywiście nie zabrakło tez miejsca dla chorwackiego dziedzictwa historycznego oraz dla sztuki współczesnej. Rocznie galerię odwiedza kilkaset tysięcy osób.
Godziny otwarcia:
Wtorek - Niedziela 11:00-19:00
Ceny biletów:
Bilet normalny - 40.00 HRK
Studenci - 30.00 HRK
F. (2.8 km) Kula Lotrščak (Wieża Lotrščak)
Do wieży prowadzi malowniczy Strossmayerovo šetalište (deptak Strossmayera). Na jednej z ławek "siedzi" Antun Gustav Matoš chorwacki pisarz i poeta epoki modernizmu, przedstawiciel szalonej bohemy artystycznej. Zarówno taras widokowy znajdujący się wokół kopuły wieży jak i cały deptak są chętnie odwiedzanymi punktami oferując malownicze widoki na miasto.
Nazwa wieży wywodzi się od łacińskiej nazwy campana latrunculorum, co w dosłownym tłumaczeniu znaczy dzwon złodziei, rozbójników. Tak nazwano dzwon, który zawieszono w wieży w 1646 roku. Był on używany przed zapadnięciem zmroku – o godzinie dziewiętnastej, a latem o dwudziestej a jego dźwięk sygnalizował, że wkrótce brama zostanie zamknięta i wszyscy mieszkańcy znajdujący się poza murami powinni wrócić do miasta.
Lotrščak to pięciopiętrowa konstrukcja zwieńczona metalową kopułką powstała pomiędzy rokiem 1242 a 1266 w ramach budowy miejskich obwarowań. W średniowieczu pełniła funkcję obronną dla niewielkiej, zburzonej w 1812 roku, południowej bramy miejskiej nazywanej Dverce (Drzwiczki) położonej u wylotu obecnej ulicy Ćirilometodskiej i jej przedłużenia noszącego właśnie nazwę Dverce. Wzniesiona została na planie kwadratu z nieregularnych kamieni, uzupełnianych cegłami. Parter i pierwsze piętro zwieńczone są sklepieniami krzyżowymi. Ostatnia kondygnacja zbudowana jest z cegły, a jej ściany są znacznie cieńsze niż te na niższych kondygnacjach. Od podłoża do dachu wieża mierzy 19 metrów. Sam dach ma wysokość 5 metrów, a wystająca ponad niego kopuła dalszych 6 metrów. Swój obecny, romański wygląd wieża zawdzięcza przebudowie prowadzonej w połowie XIX wieku przez Kuno Waidmanna. To z jego inicjatywy wieżę nadbudowano o czwarte piętro i wymieniono okna.
Do XIX wieku wieżę wynajmowano osobom prywatnym, służąc głównie za magazyn towarów. Przez pewien czas parter budynku zajmował skład wina dla kaplicy św. Jerzego. Działała tu również kawiarnia z pierwszym w Zagrzebiu stołem bilardowym. Od 1981 roku, wieża udostępniana jest zwiedzającym. Na parterze mieści się punkt informacji turystycznej i sklep z pamiątkami. Na pierwszym piętrze zorganizowano mini galerię sztuki Klovićevi dvori. Na wyższych kondygnacjach prezentowane są wystawy Muzeum Miasta Zagrzebia. Głowna atrakcja turystyczna to niewielki balkonik okalający kopułę z którego rozpościera się widok na Górne i Dolne Miasto.
W 1876 roku miasto, za kwotę 100 guldenów zakupiło armatę, którą nazwano Grički top (Grecka Armata). Z armatą ale nie z tą tylko znacznie starszą wiąże się legenda która opowiada zdarzenie które miało miejsce w 1593 roku podczas III wojny austriacko-tureckiej. Jeden z pocisków wystrzelonych właśnie z wieży w kierunku stacjonujących za rzeką Sawą tureckich wojsk trafił prosto w tacę z nadziewanym kogutem, przeznaczonym dla samego Hasan-pašy Predojevića. W wyniku tego zdarzenia nieprzyjacielskie wojska odstąpiły od oblężenia Zagrzebia i zawróciły w stronę Sisaka, gdzie poniosły klęskę.
Pierwszy wystrzał z Greckiej Armaty oddano w południe, 1 stycznia 1877 roku z okna budynku dzisiejszego Państwowego Instytutu Meteorologii przy Strossmayerova šetališta. Wystrzał oznajmiał godzinę dwunastą i na ten znak dzwonnicy z kościołów zaczynali bić w dzwony. Później armatę przeniesiono do wieży Lotrščaka, gdzie dalej pełniła swoją funkcję. Obecnie używana armata o kalibrze 76 mm, amerykańskiej produkcji jest już czwartą z kolei i pochodzi z czasów II wojny światowej. Podarowana została w 1987 roku przez jugosłowiańskie wojsko z okazji rozgrywanej w Zagrzebiu letniej uniwersjady. Poprzednie znajdują się w Muzeum Miasta Zagrzebia. Tradycja południowej salwy kultywowana jest do dzisiaj.
Godziny otwarcia:
Poniedziałek-Piątek 09:00-21:00
Sobota niedziele 10:00-21:00
Ceny biletów:
Normalny - 20.00 HRK
Poniżej 18 lat - 10.00 HRK
- Zagrebačka uspinjača
(Kolejka linowo-terenowa)
Kolejka zbudowana została w 1890 roku, przez co jest najstarszym publicznym środkiem komunikacji w Zagrzebiu. Dopiero rok później w mieście zaczął funkcjonować konny tramwaj. Do 1934 roku napędzał ją silnik parowy, zastąpiony elektrycznym. Kolejka po uszkodzeniach jakie zaznała w czasie II wojny światowej dopiero w 1974 roku została wyremontowana i oddana do użytkowania.
Trasę długości 66 metrów wagonik pokonuje w zaledwie 64 sekundy. Wzdłuż linii poprowadzone są drewniane schody, stanowiące alternatywny sposób dotarcia na Gornji Grad. Jeden wagon mieści 28 osób (16 siedzących i 12 stojących). Dwa wagoniki kursują naprzemiennie co 10 minut. Obiekt ten jest prawnie chronionym zabytkiem, którym każdego roku ponad 750 000 mieszkańców i turystów podróżuje z Donji do Gornji grad.
Godziny otwarcia:
Codziennie 6:30-22:00
Ceny biletów:
Normalny - 5.00 HRK
Do 7 lat za darmo
Kolejka jest częścią składową komunikacji miejskiej. Posiadacze biletów dziennych, tygodniowych itd. korzystają z niej bez dodatkowych opłat.
G. (3.2 km) Cvjetni trg (Plac Kwiatowy)
Kolorowe stoiska z kwiatami czynne do późnej nocy, kolorowe parasole, kawiarniane ogródki nadają temu miejscu francuskiego charakteru. Od zawsze nazywany był Placem Kwiatowym chociaż jego prawdziwa nazwa to Trg Petra Preradovića. Pomnik chorwackiego poety, pisarza i generała wojskowego, jednego z najważniejszych poetów chorwackich XIX-wiecznego ruchu iliryjskiego i głównego przedstawiciela romantyzmu w Chorwacji stoi w centralnej części placu. Preradović znany jest również z tego, że jego wnuczka Paula Preradović jest autorką tekstu hymnu narodowego Austrii.
Centralną część placu zajmuje Zagrzebska Katedra Prawosławna lub inaczej zwana Katedra Przemienienia Pańskiego. Zbudowana została w latach 1865–66 według projektów architekta Franjo Kleina.
Najbardziej znanym budynkiem znajdującym się na placu jest Oktogon. Budynek ten wzniesiony został w latach 1898–1900 według projektu Josipa Vancaša na potrzeby Prva hrvatska štedionica (Pierwszej Chorwackiej Kasy Oszczędności). Przez budynek i dalej przez podwórko biegnie kryty pasaż prowadzący do ośmiokątnej centralnej sali nakrytej szklaną kopułą z witrażami.
Na odchodzącej na wschód od placu ulicy Bogovicievej znajduje się sławna rzeźba Ivana Kožaricia nazwana Prizemljeni Sunčev (Słońce sprowadzone na Ziemię), wokół której powstał słynny Zagrebački Sunčev sustav (Zagrzebski Układ Słoneczny).
H. (3.7 km) Trg Republike Hrvatske
(Placu Republiki Chorwacji)
Plac Republiki (dawniej plac marszałka Tito) zlokalizowany jest w miejscu gdzie zaczyna się zachodnie ramię tak zwanej zielonej podkowy Zagrzebia. Uważany jest za jeden z najpiękniejszych w mieście. Zelena potkova lub Lenuzzijeva potkova (od nazwiska projektanta Milana Lenuzziego) stanowi największą i najważniejszą realizację architektoniczno-parkową chorwackiej urbanistyki. Składa się z ośmiu parków w kombinacji ogrodów francuskich z rabatami kwiatowymi i angielskich parków leśnych. Wokół nich powstało wiele znaczących publicznych i prywatnych budynków.
- Hrvatsko narodno kazalište
(Chorwacki Teatr Narodowy)
Centralne miejsce placu zajmuje monumentalny, neobarokowy z elementami neobarokowymi budynek teatru. Wzniesiony został w latach 1894–95 według projektu słynnego zespołu architektów Fellner & Helmer, autorów projektów kilkudziesięciu teatrów zlokalizowanych w tej części Europy. Na fasadzie umieszczono popiersia osób, które zapisały się w dziejach chorwackiej kultury. 14 października 1895 roku uroczystego otwarcia dokonał sam cesarz Franciszek Józef I. Dzisiaj budynek jest siedzibą narodowych zespołów operowych, baletowych i teatralnych. Widzowie mają do dyspozycji 715 miejsc. Repertuar obejmuje zarówno dzieła klasyczne, jak i współczesne dzieła chorwackie i międzynarodowe.
Przed budynkiem teatru stoi jedno z najbardziej popularnych dzieł chorwackiego rzeźbiarza Ivana Meštrovicia. Dzieło zatytułowane Zdenac života (Studnia życia) powstało w 1905 roku, młodzieńczym okresie życia artysty. Składa się z okrągłego basenu otoczonego brązowym fryzem splecionych nagich postaci dzieci, miłosnych par i osób starszych. Obrazuje tematykę ludzkiej radości życia i współzależności.
- Sveučilište u Zagrebu
(Zagrzebski Uniwersytet)
Północną część placu zajmuje budynek rektoratu zagrzebskiego uniwersytetu. Zbudowany został w XIX wieku z przeznaczeniem na szpital. Później przez pewien czas służył jako fabryka tytoniu.
Uniwersytet ten jest najstarszym i największym uniwersytetem w Chorwacji oraz w całej południowo-wschodniej Europie. Założony został 23 września 1669 roku przez cesarza Leopolda I Habsburga. Cesarz wydał dekret o nadaniu statusu i przywilejów uniwersyteckich Jezuickiej Akademii Królewskiego Wolnego Miasta Zagrzebia. Jezuici zarządzali akademią do 1773 roku, do momentu kiedy to Papież Klemens XIV rozwiązał ich zakon. Trzy lata później cesarzowa Maria Teresa Habsburg wydała dekret założycielski Królewskiej Akademii Nauk (Regia Scientiarum Academia), składającej się z trzech wydziałów: Prawa, Teologii i Filozofii. Akademia funkcjonowała do roku 1874. Na mocy kolejnego dekretu, tym razem cesarza Franciszka Józefa I, 19 Października 1874 roku odbyło się oficjalne otwarcie nowej uczelni nazwanej Królewskim Uniwersytetem Franciszka Józefa I w Zagrzebiu. Uniwersytet składał się z czterech wydziałów: Prawa (Pravno-državoslovni fakultet), Teologii (Bogoslovni fakultet), Filozofii (Mudroslovni fakultet) i Medycyny (Liječnički fakultet), który rozpoczął działalność dopiero w 1917 roku.
Dzisiaj nauka zorganizowana jest na 29 wydziałach, 3 Akademiach Sztuki i w Centrum Chorwackich Studiów.
Przed wejściem znajduje się posąg siedzącej po turecku kobiety. Jest to również dzieło Ivana Meštrovicia zatytuowane Majka (Matka). Autor uwiecznił postać swojej matki. Stanowi popularny symbol patriotyczny obrazujący spokój i siłę narodu. Rzeźba umieszczona została tutaj w 1971 roku.
- Muzej za umjetnost i obrt
(Muzeum Sztuki i Rzemiosła)
Zachodnie skrzydło placu zajmuje jedno z najbardziej znanych muzeów sztuki w Chorwacji, Muzej za umjetnost i obrt (Muzeum Sztuki i Rzemiosła). Założone w 1880 roku muzeum było jedną z pierwszych instytucji tego typu w Europie. Pałac, w którym dzisiaj mieści się muzeum, powstał w latach 1882– 92. Muzeum pierwotnie zajmowało się prezentowaniem tematyki tradycyjnego rzemiosła i jego zastosowaniem w nowoczesnym projektowaniu i produkcji. Później przy muzeum powstała Szkoła Sztuki Dekoracyjnej (dzisiejsza Szkoła Sztuki Użytkowej i Projektowania).
Muzeum gromadzi około 160 000 eksponatów związanych z produkcją artystyczną i historią kultury materialnej w Chorwacji od okresu gotyku aż po Art-Deco. Zbiory sklasyfikowane zostały w 19 zbiorach: meble, metale, malarstwo, rzeźba, zegary, fotografia i sprzęt fotograficzny, instrumenty muzyczne, projekt graficzne, wyroby z kości słoniowej, drukarstwo i introligatorstwo, drukowanie i malowanie skóry, dewocjonalia, akcesoria dla palaczy oraz zabawki. Stała niejednorodna tematycznie wystawa w muzeum obejmuje trzy piętra.
Muzeum organizuje także wystawy tematyczne dotyczące historii designu oraz pokazów sztuki współczesnej. Muzeum posiada bibliotekę liczącą 50 000 tytułów.
Godziny otwarcia:
Wtorek - Sobota 10:00–19:00
Niedziela - 10:00–14:00
Ceny biletów:
Bilet normalny - 40.00 HRH
Uczniowie, studenci - 20.00 HRK
Bilet rodzinny (dzieci do 15 lat) - 70.00 HRK
wejście znajduje się od ul. Savskiej.
- Hrvatski školski muzej (Chorwackie Muzeum Szkolnictwa)
Od momentu powstania do dziś muzeum mieści się w budynku Chorwackiego Domu Nauczyciela usytuowanym po wschodniej stronie placu. Budynek został oddany do użytku w 1889 roku. Od 19 sierpnia 1901 roku do dzisiaj znajduje się w nim muzeum. Muzeum otwarte zostało z okazji 30 rocznicy Chorwackiego Stowarzyszenia Pedagogiczno-Literackiego.
Materiał muzealny został podzielony na trzy działy: dział historyczny i nowoczesny zawierający 4935 obiektów, biblioteka historyczna i ogólna biblioteka pedagogiczna posiadająca 2741 dzieła oraz archiwum gromadzące 290 dzieł.
Godziny otwarcia:
Wtorek - Sobota 10:00-18:00
Czwartek do 20:00
Niedziela 10:00-14:00
Ceny biletów:
Bilet normalny - 20.00 HRH
Uczniowie, studenci - 10.00 HRK
Do lat 7 wstęp wolny
- Hrvatski sokol (Chorwacki Sokol)
Hrvatski sokol, organizacja działająca na rzecz wychowania fizycznego założona została 27 grudnia 1874 roku. W 1883 roku organizacja ta przeniosła się do budynku zbudowanego w 1883 roku w południowej części placu. Z biegiem lat dom stał się kolebką chorwackiego sportu. Podstawową działalnością są treningi sportowe gimnastyczek i gimnastyków oraz prowadzenie różnych prozdrowotnych programów rekreacyjnych opartych na podstawach gimnastyki sportowej.
- Etnografski muzej (Muzeum Etnograficzne)
Tuż obok na placu Mažuranića 14 znajduje się budynek Muzeum Etnograficznego zlokalizowanego w reprezentacyjnym secesyjnym pałacu, dawnym Muzeum Handlu i Rzemiosła, otwartym dla publiczności w 1904 roku. Muzeum Etnograficzne powstało w 1919 roku przejmując część zbiorów gromadzonych dotychczas w Muzeum Narodowym założonym w Zagrzebiu w 1846 roku.
Kolekcja etnograficzna jest ogromna i liczy około 85 000 eksponatów stanowiących stroje ludowe, przedmioty codziennego użytku, instrumenty muzyczne, ceramikę, wyroby jubilerskie i wiele innych. Ekspozycja w muzeum prezentowana jest na trzech kondygnacjach. Można tu zobaczyć między innymi słynne koronki z wyspy Pag. Szczególnie cenna jest kolekcja przedmiotów związanych z tradycyjnymi kulturami krajów pozaeuropejskich powstała pod koniec XX wieku, składająca się głównie z prezentów od żeglarzy, badaczy, podróżników i artystów. Wśród nich zdecydowanie należy wymienić Dragutina Lermana z Požegi, mieszkańców Karlovaca, braci Mirko i Stevo Seljana - słynnych horwackich podróżników.
Godziny otwarcia:
Wtorek - Sobota 10:00-18:00
Czwartek do 20:00
Niedziela 10:00-13:00
Ceny biletów:
Bilet normalny - 20.00 HRH
Uczniowie, studenci - 15.00 HRK
Do 5 lat wstęp wolny
- Muzej Mimara (Muzeum Mimara)
Przy Rooseveltov trg (Plac Roosevlta) stoi zbudowany w 1883 roku jako szkoła średnia, neorenesansowy pałac mieszczący bogate zbiory Muzeum Mimara.
Muzeum powstało w wyniku darowizny jaką przekazał dalmatyński kolekcjoner Ante Topić Mimara dla miasta Zagrzebia. Był to zbiór 3750 eksponatów, dzieł sztuki zgromadzonych przez tego bogatego człowiek za jego życia. Życzeniem Mimary było aby kolekcja ta udostępniona została zwiedzającym w całości.
Na parterze znajduje się kolekcja archeologiczna, którą stanowi około 200 eksponatów z czasów starożytnych: z Egiptu, Mezopotamii, Persji, Grecji, czy Cesarstwa Rzymskiego, a także Chin, m.in. słynne wazy Ming z XV i XVI w. Na pierwszym piętrze zobaczyć można eksponaty średniowieczne – rzeźby, srebrne naczynia oraz wiele drogocennych przedmiotów wykonanych z różnych materiałów i pochodzących z różnych epok i krajów. Kolekcja szkła licząca około 300 eksponatów przedstawia drogę rozwoju jego produkcji od starożytnego Egiptu i Imperium Rzymskiego do słynnych weneckich i innych europejskich warsztatów. Na drugim piętrze zgromadzono kolekcję malarstwa z takimi dziełami jak Dziewica z Dzieciątkiem Botticellego, Jezus przed Poncjuszem Piłatem Lucasa van Leydena jak również prace Raphaela, Goi, Rubensa, Velasqueza, Canaletta, Rembrandta, czy Renoira.
Muzeum po raz pierwszy zostało otwarte w 1987 roku w roku śmierci darczyńcy prezentując jedną z najbogatszych kolekcji sztuki w Europie. Znajduje się w nim wspaniała biblioteka artystyczna z 5400 tytułami. Regularnie organizowane są czasowe wystawy tematyczne i studyjne.
Przed wejściem do muzeum stoi pomnik chorwackiego pisarza Eugena Kumičicia.
Godziny otwarcia:
Październik - Czerwiec
Wtorek, środa, piątek, sobota 10:00–17:00
Czwartek 10:00–19:00
Niedziela 10:00–14:00
Lipiec - Wrzesień
Wtorek - piątek 10:00–19:00
Sobota 10:00-17:00
Niedziela 10:00-14:00
Ceny biletów:
Bilet normalny - 40.00 HRK
Uczniowie, studenci - 30.00 HRK
I. (5.2 km) Park Zrinjevac
Najstarszym z parków jest Zrinjevac ze stuletnimi dzisiaj drzewami których sadzonki sprowadzono z Triestu, pawilonem muzycznym pośrodku oraz stanowiskiem meteorologicznym z przepięknym zabytkowym barometrem w jego północnej części. Dookoła parku znajduje się wiele luksusowych budynków zdobionych bogatymi fasadami. Budynek Chorwackiej Akademii Nauki i Sztuki ograniczający południową część placu a stojący już w sąsiednim parku noszącym nazwę Park Josipa Jurja Strossmayera. Po wschodniej stronie placu stoją budynki Ministerstwa Spraw Zagranicznych i Sądu Okręgowego. Od strony północnej stoi budynek Sądu Najwyższego Republiki Chorwacji. Zachodnią flankę tworzą reprezentacyjne budynki między innymi pałacu Vranyczany’ich-Hafnerów oraz siedziby Muzeum Archeologicznego.
- Strossmayerova galerija starih majstora
(Galeria Starych Mistrzów Strossmayera)
W budynku Chorwackiej Akademii Nauki i Sztuki zbudowanym w stylu neorenesansowym w 1884 roku mieści się słynna Galeria Starych Mistrzów Strossmayera.
Jej założycielem był kolekcjoner dzieł sztuki, biskup Joseph George Strossmayer. Zgromadził on pokaźną kolekcję dzieł zaczynając od włoskich artystów tworzących w XV wieku po współczesnych malarzy chorwackich. W 1868 roku postanowił powierzyć swoje zbiory Akademii a w celu ich wyeksponowania zapewnił budowę neorenesansowego pałacu, którego zaprojektowanie zlecił wiedeńskiemu architektowi Franzwi Schmidtowi. Galeria i pałac mieszczący 256 dzieł sztuki zostały otwarte 9 listopada 1884 roku. Przez ostatni wiek swojego istnienia Pinakoteka była rozbudowywana i wzbogacana o kolejne zakupy i nowe darowizny, od Ivana Ružicia i markiza Etienne de Piennes, po Ante Topića Mimarę i Zlatko Balokovića. Dziś Galeria Strossmayera to zbiór dzieł między innymi takich mistrzów jak: Beato Angelico, Vittore Carpaccio, Andrija Medulić, Jacopo Palma il Giovane, Federico Benković, El Greco, Joachim Patenier, Jan Wellensz de Cock, Jacob van Ruisdael czy Jean-Antoine Gross.
Stała wystawa w porządku chronologicznym prezentuje włoskie szkoły malarstwa, mistrzów reprezentujących północną Europę, malarstwo niemieckie, flamandzkie, holenderskie, francuskie i oczywiście chorwackie.
Godziny otwarcia:
Wtorek - Piątek 10:00–16:00
Sobota - Niedziela 10:00-13:00
Ceny biletów:
Bilet normalny - 30.00 HRK
Bilet ulgowy - 10.00 HRK
http://info.hazu.hr/hr/o-akademiji/jedinice/strossmayerova_galerija_starih_majstora
- Arheološki muzej (Muzeum Archeologiczne)
Muzeum założone zostało w 1846 roku. Mieści się w historycznym pałacu Vranyczany-Hafner. Przechowuje około 460 000 artefaktów pochodzących z różnych źródeł od czasów prehistorycznych po średniowiecze.
Kolekcja prehistoryczna jest ilustracją rozwoju wielu kultur, od paleolitu do wczesnej epoki żelaza. W kolekcji Antyk znajdują się zabytki pochodzenia greckiego oraz rzymskie zabytki pochodzenia krajowego i zagranicznego.
Kolekcja średniowieczna nawiązuje do systemu chronologicznego z okresu Wielkich Migracji do późnego średniowiecza. Kolekcja egipska jest jedyna w swoim rodzaju w południowo-wschodniej części Europy. Wyjątkowym znaleziskiem jest Mumia Zagrzebska (Mumia kobiet z Egiptu Tebe), zawinięta w tkaninę księga-mumia zawiera najdłuższe niezaszyfrowane, zachowane teksty w języku etruskim.
Kolekcja numizmatyczna jest jedną z największych i najważniejszych w Europie, a nawet na świecie i liczy około 260 000 sztuk.
W muzeum znajduje się piękna biblioteka z ponad 50 000 tytułów. Na dziedzińcu muzeum znajduje się "Lapidarium" z interesującą kolekcją rzymskich kamiennych budowli z V–IV w. p.n.e. oraz niewielka kawiarnia.
Muzeum opiekuje się także Parkiem Archeologicznym Andautonia w Šćitarjevo, gdzie zachowały się pozostałości starożytnego miasta od 1 do 4 wieku.
Godziny otwarcia:
W chwili pisania artykułu Muzeum Archeologiczne było zamknięte dla zwiedzających z powodu szkód spowodowanych przez trzęsienie ziemi.
J. (5.5 km) Trg bana Josipa Jelačića
(Plac bana Josipa Jelačicia)
Główny i największy plac Dolnego Miasta, niegdyś targ, dziś miejsce spotkań, ważny punkt turystyczny i główna część strefy pieszej miasta. Kiedyś nosił nazwę "Harmica" co po węgiersku znaczy jedna trzydziesta. Taka była bowiem wysokość podatku nakładanego na sprzedawane tutaj towary. W 1848 roku nazwa placu została oficjalnie zmieniona na cześć Bana ("gubernatora") Josipa Jelačicia i nazwana jego imieniem. W 1947 roku komunistyczny reżim marszałka Tito wymusił zmianę nazwy tego miejsca na Plac Republiki. Na zachód od placu odchodzi ulica Ilica, najbardziej znana zagrzebska ulica handlowa.
Raz w roku na placu odbywa się Markov sajam czyli targ Marka, przeniesiony z placu św. Marka.
Z ciekawszych budynków znajdujących na placu uwagę należy zwrócić na palača Kolmar (pałac Kolmar) z dwoma wieżyczkami w którym znajduje się Društvo hrvatskih književnika (Stowarzyszenia Chorwackich Księgarzy). Inna to wzniesiona w latach 1904-05 według projektu Vjekoslava Bastla secesyjna budowla z kamiennymi smokami na dachu to kuća Rado (dom Rado).
Kuća Popović (Dom Popovicia) z lat 1906–07 z płaskorzeźbami Ivana Meštrovicia zbudowany został według projekt Aladara Baranyaiego.
Na placu znajduje się znany pomnik Josipa Jelačicia, dzieło austriackiego rzeźbiarza Antona Dominika Fernkorna z 1866 roku. Ban podczas Wiosny Ludów stał na czele Chorwatów i skutecznie opierał się węgierskiej władzy. Co ciekawe walczył on przeciwko siłom polskim dowodzonym przez gen. Józefa Bema, które wspierały Węgrów. Pierwotnie posąg ustawiony był z drugiej strony rynku i skierowany przodem w kierunku północnym tak aby miecz bana symbolicznie wskazywał Węgry. Pomnik stał na placu do 1947 roku, kiedy to z plecenia komunistycznego przywódcy marszałka Tito został usunięty. Po uzyskaniu niepodległości w 1990 roku posąg wrócił na plac gdzie ponownie odsłonięty został 16 października.
Plac dziś jest popularnym miejscem spotkań mieszkańców Zagrzebia. Często żegnając się mówią „Vidimo se pod repom” co znaczy „Do zobaczenia pod ogonem”, jednocześnie wyznaczając miejsce kolejnego spotkania właśnie tutaj.
We wschodniej części placu znajduje się fontanna Manduševac, z którą związana jest legenda o powstaniu Zagrzebia. Podobno wódz jednego z wędrujących tędy plemion słowiańskich powiedział do pięknej kobiety o imieniu Manda: „Zagrebi, Mandušo” czyli „zaczerpnij”. Wówczas to Manduša zaczerpnęła (zagrebala je) wodę ze źródła, która okazała się na tyle smaczna, że postanowiono założyć tutaj osadę. Fontanna zbudowana została na naturalnym źródle, które zapewniało miastu wodę pitną aż do końca XIX wieku. Inna legenda modyfikuje to zdarzenie i mówi nie o przywódcy słowiańskiego plemienia ale o dowódcy wojskowym, który poprosił Madusię o zaczerpnięcie wody ze źródła aby ugasić pragnienie.
Dzisiaj przechodnie i turyści wrzucają do fontanny drobne monety na szczęście.
Z tarasu widokowego baru "Zagreb Eye" znajdującego się na dachu 16 piętrowego wieżowca podziwiać można panoramę okolicy.
Wstęp na taras jest płatny:
Bilet normalny - 60.00 HRK
Dzieci do 150 cm wzrostu - 30.00 HRK
Do 3 lat wstęp wolny
lipiec 2020 (data umieszczenia artykułu)
