Berlin
Stolica i największe miasto Niemiec, na prawach kraju związkowego.
- Historia
- Dzisiaj
- Ciekawostki
- Informacje praktyczne
- Refleksje
HISTORIA
Berlin został założony w IX wieku. Przy ujściu rzeki Dahme do Sprewy powstał wtedy gród noszący łacińską nazwą Berolina, która według jednej z hipotez pochodzi od słowiańskiego bór i roślina. W rzeczywistości nazwa Berlin najprawdopodobniej, jest zniekształconą nazwą Bralin za czym przemawia m.in. zapis w dokumencie z 1215 roku i pochodzi od imienia Bral, czyli skróconej formy słowiańskiego imienia Bratosław. Według innej hipotezy nazwa miasta wywodzi się od słowa "berło".
Około 1230 roku Berlin połączył się z sąsiednim miastem Colln, tworząc zaczątki współczesnego miasta. W 1251 roku otrzymał prawa miejskie.
Pierwszy ratusz wybudowano w roku
1307, w tym też czasie rozpoczęto budowę najstarszego dziś berlińskiego kościoła - Nikolaikirche. W XV wieku Hohenzollernowie włączyli Berlin do swoich posiadłości. W symbolicznym geście nałożyli łańcuch na głowę niedźwiedzia, będącego herbem miasta. W latach 1443-51 wybudowano pałac berliński, do którego później przenieśli się elektorowie brandenburscy.
Miasto później bogaciło się głównie na handlu, przez co powstawało wiele budowli miejskich, rozbudowywano infrastrukturę. W XVII wieku trzeba było poszerzyć granice miasta, dodając kilka przedmieść. Powstał wtedy m.in. barokowy gmach Arsenału, czyli Zeughaus, a niedługo później obsadzono lipami i uporządkowano główną ulicę w mieście Unter den Linden. W latach 1701-05 wybudowano Katedrę Francuską dla gminy francuskich hugenotów, a następnie Katedrę Niemiecką - Deutscher Dom. W 1709 roku z inicjatywy Fryderyka I Berlin został stolicą Królestwa Pruskiego. Obszar miasta został znacznie rozszerzony w 1861 roku, gdy włączono miejscowości Wedding, Moabit oraz przedmieścia po stronie Tempelhofu i Schönebergu. W 1871 miasto zostało stolicą nowo powstałej Rzeszy Niemieckiej. W latach 1884-94 wybudowano Reichstag, siedzibę parlamentu niemieckiego. W XIX wieku na terenie miasta otworzono dwa ogrody zoologiczne. Pierwszym było zoo w dzielnicy Tiergarten, w którym powstało największe wówczas akwarium. Berlin był również centrum rewolucji marcowej, czyli Wiosny Ludów i jednym z głównych ośrodków niemieckiego ruchu robotniczego. Na przełomie XIX i XX wieku na miejscu dawnych ogrodów pałacowych powstał kompleks muzealny zwany Wyspą Muzeów.
Po I wojnie światowej w 1918 ogłoszono w Berlinie republikę. W 1920 na podstawie tzw. Ustawy o wielkim Berlinie ponownie znacznie rozszerzono obszar miasta, przyłączając kilka miast i kilkadziesiąt wsi. Dzięki temu Berlin osiągnął wówczas około 4 milionów mieszkańców.
27 sierpnia 1922 roku do sądu w Berlinie wpłynął wniosek o rejestrację Związku Polaków w Niemczech. 3 grudnia po zatwierdzeniu przez sąd statutu odbyło się pierwsze Walne Zebranie Związku, na którym Stanisław Sierakowski został wybrany pierwszym jego prezesem. 14 stycznia 1922 roku ukonstytuowała się druga dzielnica Związku Polaków w Niemczech. Swoim zasięgiem obejmowała teren Berlina i Ziemi Połabskiej. 6 marca 1938 roku na I Kongres Polaków w Niemczech stawiło się około 5000 członków związku.
W 1933 roku po przejęciu władzy przez nazistów, Berlin stał się stolicą III Rzeszy. W 1936 roku odbyły się w Berlinie igrzyska olimpijskie. Wybudowany wtedy stadion miał symbolizować potęgę nazistów i mógł pomieścić około 100 tysięcy widzów.
W czasie II Wojny Światowej podczas
alianckich bombardowań i walk o zdobycie Berlina przez wojska radzieckie i polskie, znaczne obszary zabudowy zostały dosłownie zmiecione z powierzchni ziemi. 70% wszystkich zniszczonych w Niemczech budynków znajdowało się w Berlinie. Alianckie i radzieckie bombardowania zrównały z ziemią 92% zabudowy miasta. Po podziale miasta władze NRD we wschodniej części odbudowały większość obiektów, zachowując ocalałe XIX wieczne budynki, natomiast w części zachodniej powstała zupełnie nowa zabudowa.
Po II wojnie światowej Berlin został podzielony na 4 sektory okupacyjne, na część wschodnią stanowiącą sektor sowiecki i od 1949 stolicę NRD i część zachodnią będącą specjalnym obszarem administrowanym przez aliantów ze statusem zbliżonym do wolnego miasta powstałą z francuskiego, brytyjskiego i amerykańskiego sektora okupacyjnego. W latach 1948-49 Sowieci wprowadzili blokadę Berlina Zachodniego, na co alianci zachodni odpowiedzieli uruchomieniem mostu powietrznego z zaopatrzeniem. Powstało wtedy lotnisko Berlin-Tegel, a w późniejszych czasach dwa kolejne porty lotnicze - Lotnisko Schonefeld i Tempelhof. W latach 1961-89 Berlin Zachodni był otoczony murem, którego zburzenie w 1989 roku stanowi symbol zjednoczenia dwóch części miasta oraz dwóch państw niemieckich. Decyzją Bundestagu, od 1991 Berlin jest stolicą zjednoczonych Niemiec. Od 1999 w Berlinie swoje siedziby mają parlament i rząd.
DZISIAJ
Berlin położony jest nad rzeką Szprewą i Hawelą oraz ich dopływami. Zajmuje powierzchnię 891,85 km2 i obszar ten zamieszkuje ponad 3,5 mln osób różnych nacji. Około 10 % całej ludności (w zachodniej części Berlina 16 %) stanowią cudzoziemcy, z których najliczniejszą grupę stanowią Turcy, Polacy oraz przybysze z byłej Jugosławii, Amerykanie, Grecy, Rosjanie. W granicach miasta leżą duże jeziora (Grosser Müggelsee, Tegeler See) oraz rozlegle kompleksy leśne stanowiące około 17 % obszaru miasta.
Berlin jest ważnym ośrodkiem gospodarczym i finansowym. Rozwinął się tu głównie przemysł elektroniczny (Siemens, AEG,), maszynowy, środków transportu i odzieżowy. Zakłady Bergmann- Borsig są największym przedsiębiorstwem budowy silników byłej NRD. Zlokalizowane są tutaj fabryki łożysk, konstrukcji metalowych, budowy wielkich obrabiarek. Wyróżnia się tutaj fabryka transformatorów, fabryka kabli, zakłady wytwarzające środki telekomunikacyjne, aparaturę elektryczną' sprzęt radiowy itp. Ważne miejsce zajmuje także przemysł chemiczny, poligraficzny, odzieżowy, spożywczy, ceramiczny czy poligraficzny. W dziale usług szczególną funkcję spełnia handel, jest siedziba wielu banków i dużych instytucji finansowych.
Stolica Niemiec jest także największym węzłem komunikacyjnym wschodniej części kraju. Wokół miasta funkcjonuje autostrada obwodowa (Stadtring A10), która połączona jest z siecią autostrad, rozchodzących się w 6 kierunkach.
W Berlinie co roku odbywa się ponad 400 targów i kongresów. Jest to liczba bardzo znacząca dla rozwoju międzynarodowych stosunków. Do najważniejszych targów zalicza się Internationale Grüne Woche Berlin (Berliński Międzynarodowy Zielony Tydzień), Internationale Tourismus-Börse (Międzynarodowa Giełda Turystyczna), Międzynarodowe Targi Lotnicze i Międzynarodowe Targi Elektroniczne, Internationale Funkausstellung (Międzynarodowa Wystawa Radiowa), InnoTrans (Międzynarodowe Targi Kolejnictwa.
Znajduje się tu 175 muzeów, które są ostoją historii, sztuki i wiedzy. Szczególne znaczenie dla mieszkańców miasta jak i dla licznie przybywających turystów ma Muzeum Muru Berlińskiego, w którym można zapoznać się z historią tamtego czasu, a zwłaszcza przyjrzeć organizowanym wówczas ucieczkom do strefy zachodniej. Innym miejscem, którego nie można pominąć to Wyspa Muzeów, znajdująca się pomiędzy Szprewą a Kupfergraben. Jest to kompleks pięciu światowej sławy placówek, wpisanych na listę UNESCO.
Wielką zarówno dla miejscowych jak
i stanowią atrakcję dla turystów jest największy tropikalny park rozrywki i wypoczynku w Europie - Tropical Islands. Kompleks zlokalizowany jest na południe od Berlina.
Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Berlinie to jeden z najbardziej prestiżowych festiwali tego typu na świecie. Określa się go też jako Berlinale. Konkursowy przegląd filmów odbywa się od 1951 roku zawsze w lutym. Szczególną cechą festiwalu jest jego wielonarodowość, co oznacza, że można na nim zobaczyć filmy z całego świata. Dzisiaj festiwal jest największym tego typu widowiskiem na świecie i skupia największą liczbę widzów ze wszystkich tego typu imprez. Bierze w nim udział 150 tysięcy uczestników ze 120 krajów świata. Odbywa się 800 projekcji które relacjonuje 4 tysiące dziennikarzy. Przez 60 lat trwania festiwalu ani jeden film polski nie zasłużył na Złotego Niedźwiedzia. Nagrodę honorową przyznano w 2006 roku Andrzejowi Wajdzie. Natomiast Srebrnego Lwa doczekał się za reżyserię filmu „Trzy kolory. Biały” Krzysztof Kieślowski w 1994 roku oraz Jadwiga Barańska za rolę w filmie „Noce i Dnie”.
W mieście działa około 75 teatrów (m.in. 3 operowe), filharmonia, orkiestry symfoniczne i kameralne, liczne galerie (m.in. malarstwa w Dahlem). Każdego roku odbywają się tutaj międzynarodowe festiwale muzyczno-teatralne zwane Berliner Festwochen.
Berlin jest największym ośrodkiem szkolnictwa wyższego w Niemczech. Główne szkoły wyższe to Uniwersytet Humboldta założony w 1810 roku, Freie Universität i Technische Universität, ponadto funkcjonują szkoły wyższe, sztuk pięknych, muzyczna, ekonomiczna, filmowa i telewizyjna. Swoje siedziby mają liczne instytuty naukowe i ośrodki badawcze, biblioteki, wydawnictwa, 2 obserwatoria astronomiczne, 2 planetaria.
W Berlinie znajduje się ogród botaniczny o powierzchni 42 ha, oraz 2 ogrody zoologiczne. Starszy założony 1841 roku w dzielnicy Tiergarten ma największe w Europie akwarium otwarte 1869 roku.
Duże znaczenie dla mieszkańców Berlina
ma sport. Do największych organizowanych tu imprez sportowych należą wyścig Sechs-Tage-Rennen organizowany w styczniu, turniej tenisowy pań "German Open" w maju czy Międzynarodowe Mistrzostwa lekkiej atletyki(ISTAF) w sierpniu.
U-Bahn to berlińskie metro, które powstało w 1902 roku. Na chwilę obecną tworzy ją 9 linii kursujących po 144 km torów i zatrzymujących się na 170 stacjach. Najdłuższa linia ma 32 km, a najkrótsza zaledwie 3 km.
Sieć autobusowa BVG w Berlinie to ponad 1300 pojazdów, które kursują na ponad 150 liniach dziennych i 54 nocnych. Cała sieć autobusowa podzielona jest na 4 główne kategorie. Pierwsza to zwykłe autobusy, które stanowią większość sieci autobusowej i są ponumerowane od 100 do 399. Z turystycznego punktu widzenia najciekawsza jest linia nr 100. Dużą popularność linia ta zyskała tym, że łączy centrum Berlina Zachodniego z 
Berlinem Wschodnim, a także umożliwia przejazd po najbardziej znanych i popularnych ulicach miasta. Metrobusy kursują co 10 minut i oznaczone są literami M oraz dwucyfrową liczbą. Obecnie w Berlinie kursuje 17 takich linii. Linie nocne oznaczone są literką N i pokrywają swoje trasy z trasą metra, ponieważ metro w nocy nie kursuje. Kursują średnio co pół godziny. Innym rodzajem linii autobusowych są linie ekspresowe, których celem jest połączenie portów lotniczych z centrum miasta. Obecnie funkcjonuje 13 takich linii, które oznaczone są literką X.
Tramwaje są integralną częścią Berlina. Codziennie z tej formy komunikacji miejskiej korzysta około pół miliona berlińczyków. Większość linii tramwajowych znajduje się we wschodniej części miasta. Przystanki rozmieszczone są średnio co pół kilometra. Funkcjonuje tu 27 linii tramwajowych dziennych i 5 nocnych. Łączna ich długość to 370 km.
Berlin obsługiwany jest przez dwa lotniska: Schönefeld położony 18 km na południe od centrum Berlina. W 2010 obsłużył około 7,3 mln pasażerów. W jego bezpośrednim sąsiedztwie trwa obecnie budowa nowego portu lotniczego – Berlin-Brandenburg, który ma zostać uruchomiony w 2015 roku. Drugi port to Tegel położony w dawnym Berlinie Zachodnim przy autostradzie A 111. Powstał on w czasie blokady Berlina Zachodniego przez ZSRR. Port lotniczy Berlin-Tegel jest nadal rozbudowywany. W 2013 roku obsłużył prawie 20 mln pasażerów.
CIEKAWOSTKI
Długość granic Berlina wynosi 234 km.
Łączna długość rzek i kanałów Berlina wynosi 165 km. Ponad nimi rozpostarto 979 mostów.
W 1847 roku w domu przy Schoneberger Strasse Werner Siemens i Johann Georg Halske skonstruowali pierwszy telegraf.
W roku 1881 ruszył w Berlinie pierwszy na świecie elektryczny tramwaj.
Niemiecki Bundestag wraz z trzema milionami zwiedzających w roku jest najliczniej odwiedzanym parlamentem świata.
Ciekawostką są berlińskie taksówki 
rowerowe o nazwie Berlin Velotaxi, które mają nawet swoje postoje (często blisko hoteli, ponieważ są nastawione głównie na turystów).
Sami Berlińczycy, gdy w mieście robi się naprawdę gorąco, uciekają na położoną na jego obrzeżach plażę Wansee, która z długością prawie 1300 metrów i tonami drobnego piasku znad Bałtyku jest największą "śródlądową" plażą Europy.
W Berlinie odbywa się najszybszy na świecie maraton. W każdym roku uczestniczy w nim wiele tysięcy ludzi. Padają tu rekordy prędkości i z tego właśnie powodu maraton jest znany na całym świecie.
Tropical Islands to największy tropikalny park rozrywki w Europie. Bardzo lubiany przez mieszkańców Berlina i często odwiedzany przez turystów stanowi aranżację tropików. Do głównych atrakcji należą: największy zadaszony las tropikalny świata, największa w Europie strefa saun, Morze Południowe z 200 metrami piaszczystej plaży, możliwość lotu balonem, najwyższa w Niemczech zjeżdżalnia wieżowa i wiele innych.
Do berlińskich specjalności kulinarnych należy golonka (Eisbein), pszeniczne piwo „Berliner Weiße” oraz kiełbasy w sosie curry (Currywurst).
INFORMACJE PRAKTYCZNE
Berlin ma znakomicie zaprojektowaną sieć transportu publicznego, więc dla wygodniejszego zwiedzania miasta, warto z niej skorzystać. Do celu można dojechać metrem (U-Bahn), kolejką (S-Bahn), autobusami i tramwajami. Niezależnie, którym z tych środków się podróżuje obowiązują te same bilety.
Automaty sprzedające bilety (umieszczone najczęściej na stacjach metra) posługują się wieloma językami, w tym również polskim.
Na stacjach U-Bahn i S-Bahn nie ma żadnych
bramek, więc trzeba pamiętać o skasowaniu biletu w znajdujących się na stacjach kasownikach, przed wejściem do pociągu.
plan komunikacji miejskiej: http://fahrinfo.bvg.de/Fahrinfo/bin/query.bin/dn?&ujm=1
BILETY
- Einzelticket (bilet jednoprzejazowy) ważny do 2 godziny jazdy.
- Kurzfahrstrecke (bilet na krótką trasę) do 3 przystanki
U-bahn/S-bahn lub 6 przystanków autobusem/tramwajem.
- Tageskarte (bilet całodniowy)
- 7-Tage-Karte (bilet 7-dniowy)
- Kleingruppenkarte (bilet grupowy całodniowy do 5 osób)
- 4-Fahrten-Karte (bilet czteroprzejazdowy)
Dzieciom w wieku 6-13 lat przysługują bilety zniżkowe. Dzieci do lat 6 podróżują za darmo.
Większość odwiedzających Berlin turystów przyjeżdża podziwiać zabytki i muzea, na obejrzenie których zarezerwować należy kilku dni. Dlatego specjalnie dla nich przygotowano różne wersje kart.
CityTourCard (karta obejmująca transport publiczny oraz 30% zniżkę przy zakupie biletów do 10 najbardziej popularnych atrakcji w mieście). Dostępna jest na okres od 2 do 6 dni oraz w wersji obejmującej zwiedzanie Poczdamu.
STREFY AB: Berlin
- 2 dni - 16,70 EUR
- 3 dni - 23,70 EUR
STREFY ABC: Berlin + Poczdam
- 2 dni - 17,70 EUR
- 3 dni - 24,70 EUR
WelcomeCard (karta obejmująca transport publiczny, darmowy wstęp do kilku obiektów min. do Wieży Telewizyjnej oraz do 50% zniżek przy zakupie biletów do 200 najbardziej popularnych atrakcji w mieście). Dostępna jest na okres od 2 do 6 dni oraz w wersji obejmującej zwiedzanie Poczdamu.
STREFY AB: Berlin
- 2 dni - 19,90 EUR
- 3 dni - 27,90 EUR
STREFY ABC: Berlin + Poczdam
- 2 dni - 21,90 EUR
- 3 dni - 29,90 EUR
Berlin pass (w cenę wliczony wstęp do
ponad 50 największych turystycznych atrakcji w mieście oraz możliwość nielimitowanego korzystania z autobusów turystycznych typu hop-on-hop-off). Karta występuje w wersji 2 i 3 dniowej oraz w wersji obejmującej transport publiczny w strefach ABC.
- 2 dni - 99,00 EUR
- 3 dni - 119,00 EUR
Wersja obejmująca transport publiczny
- 2 dni - 115,00 EUR
- 3 dni - 145,00 EUR
Karta dla dziecka kosztuje około 50% taniej.
Berlin jest ogromnym miastem i posiada bardzo dużo miejsc godnych uwagi. Najszybszym i najtańszym sposobem na zwiedzanie miasta jest skorzystanie z autobusu miejskiego linii 100, kursującego na trasie Zoologischer Garten - Alexanderplatz (Mollstr) aby po drodze obejrzeć Gedächtniskirche, Siegessäule, zamek Bellevue, Reichstag czy Brama Brandenburska.
Można również skorzystać z autobusu turystycznego z przewodnikiem. Autobusy odjeżdżają z Kurfürstendamm, tuż przy dworcu kolejowym Bahnhof ZOO, a także spod nowo wybudowanego dworca Hauptbahnhof, gdzie pociągi z Polski kończą swój bieg.
Bardzo popularnym środkiem transportu Berlińczyków jest rower. Sieć ścieżek ma długości 900 km. Jednoślad można wypożyczyć niemal wszędzie, a drogę wyznaczyć na stronie www.bbbike.de
Parkingi typu P+R (PARK AND RIDE) znajdują się w całej Europie. W niektórych miastach są płatne, a w innych, tak jak w Berlinie - bezpłatne. Umiejscowione są na obrzeżach miasta, ale w pobliżu komunikacji miejskiej. Tutaj można bezpiecznie zostawić samochód i udać się w dalszą drogę metrem (U-Bahn) lub kolejką podmiejską (S-Bahn).
http://www.car-parking.eu/germany/berlin/pr
Berlińskie szlaki wodne liczą prawie 200 km, opływają one większość zabytków niemieckiej stolicy. Działa tu kilka przedsiębiorstw żeglugowych oferujących rzeczne wycieczki. Ich ceny i terminarze różnią się w zależności od długości trasy, jakości usługi oraz wybranych dodatków. Każda firma ma swoje własne pomosty.
REFLEKSJE
Stolica zjednoczonych Niemiec jest pełnym energii i werwy miastem, które w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat w zaskakującym tempie przeszło wielką metamorfozę. Wrażenie tego, że jeszcze nie tak dawno dwa największe systemy militarne świata stanęły tu twarzą w twarz, przedzieliły to miasto Murem tym samym dokonując podziału świata na Wschód i Zachód jest bardzo ekscytujące. Berlin zauroczył nas pełną rozmachu architekturą i urbanistyką, połączoną z niezwykłym położeniem na brzegu kilku rzek i jezior. Tętniąca życiem, multikulturowa metropolia jest miejscem, w którym przyjemnie spędza się czas. Nie widać pośpiechu. Z wolna poruszają się samochody, jakby leniwie przemieszcza się metro.
marzec 2015 (data umieszczenia artykułu)
grudzień 2017 (ostatnia aktualizacja)
