Stolice-Europy
Stolice-EuropyStolice-Europy
233614
DzisiajDzisiaj22
WczorajWczoraj329


W miarę postępu prac umieszczać będziemy opisy naszych wypraw do kolejnych stolic. W przygotowaniu Sarajewo.

 

 Watykan

 

Państwo-miasto Watykan

 

 

 

Watykan jest siedzibą najwyższych władz Kościoła katolickiego, którym przewodzi papież. Jest połączony unią personalną i funkcjonalną ze Stolicą Apostolską. Jest najmniejszym państwem świata pod względem zajmowanej powierzchni.

 

 

 

- Historia

- Dzisiaj

- Ciekawostki 

- Informacje praktyczne 

- Refleksje 

 

 

HISTORIA

  

Nazwa państwa pochodzi od wzgórza na prawym brzegu Tybru, gdzie dawniej była etruska osada zwana „Vatica” albo „Vaticum”. Nazwa ta powstała z dwu łacińskich słów vaticinius, vaticinia, vaticinium oznaczającego proroczy, przepowiadający przyszłość, wieszczy, wróżebny, oraz canto czyli śpiewać, grać, wieszczyć. Vaticanus mogło więc oznaczać także miejsce wróżbitów lub miejsce prorocze. Określenie może pochodzić od wróżbiarzy, którzy oferowali w tym miejscu swoje usługi starożytnym Rzymianom. Według świętego Augustyna, w Rzymie istniał kult boga Vaticanusa odpowiedzialnego za kwilenie niemowląt.

 

W 313 roku cesarz rzymski Konstantyn Wielki przekazał biskupom Rzymu Pałac Laterański. Był on siedzibą papieży, aż do roku 1308, kiedy to pożar poważnie uszkodził znajdujące się tam obiekty. Wtedy to papież Benedykt XI przeniósł cały dwór do Perugii, a następnie w 1309 roku papież Klemens do Avignon. Watykan natomiast od pierwszych wieków chrześcijaństwa został miejscem kultu. Do grobu św. Piotra apostoła pogrzebanego tutaj w 67 roku przybywały liczne pielgrzymki. W pobliżu zbudowano klasztory, przytułki i schroniska. Powstały też liczne kramy kupieckie obsługujące podróżujących. Około 324 roku na rozkaz Konstantyna Wielkiego dokładnie nad grobem świętego Piotra zbudowano bazylikę. Na przełomie V i VI wieku papież Symmachus nakazał budowę pierwszej rezydencji biskupiej. Po upadku cesarstwa zachodniorzymskiego (Rzym starożytny) większość półwyspu opanowana została przez barbarzyńców. Faktycznymi władcami Rzymu i środkowej Italii stali się papieże. Skupiali oni w swych rękach władzę kościelną i świecką. Papież Stefan II zwrócił się do króla Franków Pepina Małego o pomoc w pokonaniu Longobardów. On to w wyprawach w 754 i 756 roku odebrał barbarzyńcom egzarchat raweński i Pentapolis po czym przekazał we władanie papieżowi. Ziemie te dały początek Państwu Kościelnemu, którego władcami byli kolejni biskupi Rzymu. Pierwsze umocnienia obejmujące bazylikę św. Piotra i Mauzoleum Hadriana zostały zbudowane podczas pontyfikatu papieża Leona IV pod koniec IX wieku. Watykan stał się ufortyfikowanym miejscem, gdzie papież mógł się schronić przed najeźdźcami. Przeniesienia siedziby papieskiej do Watykanu dokonał Grzegorz XI 17 stycznia 1377 po powrocie z Awinion. W połowie XV wieku papież Mikołaj V powiększył i upiększył budowle watykańskie, założył Bibliotekę Watykańską. Jego następcy kontynuowali rozbudowę Watykanu – Sykstus IV wzniósł Kaplicę Sykstyńską, Aleksander VI wybudował wieżę nad kaplicą (Torre del Borgia), Juliusz II zatrudnił Bramantego do zbudowania nowej Bazyliki św. Piotra. Państwo Kościelne utrzymało się do 1870 roku, kiedy to armia króla Włoch Wiktora Emanuela II włączyła je do nowo powstającego Królestwa Włoch. Państwo Kościelne zniknęło z mapy politycznej świata a ostatnim papieżem był Pius IX (1846-78).

 

W okresie "niebytu państwowego", zwanego "problemem rzymskim" na tronie piotrowym zasiadali papieże: Leon XIII (1878-1903), Pius X (1903-14) i Benedykt XV (1914-22). Dopiero 11 lutego 1929 roku dokładnie o godzinie 12.00 faszystowski rząd włoski Benito Mussoliniego i Stolica Apostolska pod przewodnictwem Piusa XI podpisali tzw. traktaty laterańskie. Zakończył się tym samym wieloletni spór gwarantując istnienie państwa Watykańskiego. Powstało Państwo Watykańskie, które pod pewnymi względami jest kontynuatorem Państwa Kościelnego. Nazwę „Państwo Watykańskie” wymyślił sam Benito Mussolini, strona kościelna proponowała nazwę „Roma vaticana” (Rzym watykański).

 

Pakty laterańskie składały się z traktatu, konwencji finansowej i konkordatu. Na podstawie traktatu powstało Miasto Watykańskie (Citta del Vaticano) jako odrębne, suwerenne państwo. Kościół uznał formalnie istnienie państwa włoskiego ze stolicą w Rzymie. Miasto Watykan miało prawo do posiadania własnej armii, policji, sądownictwa, gazet, rozgłośni radiowej, czy więzienia. Tytułem wyrównania strat poniesionych od 1870 roku, Watykan otrzymywał 750 mln lirów oraz 1 mld w pożyczce pięcio procentowej, co czyniło go wielkim posiadaczem włoskich papierów wartościowych i wiązało z rządem włoskim. Postanowienia konkordatu ustalały religię katolicką za "jedyną religię państwową" we Włoszech. Rząd włoski brał ją w opiekę. Do jego obowiązków należały też starania, by nic nie naruszyło "świętego charakteru" Rzymu jako centrum religijnego. W szkołach podstawowych i średnich wprowadzono przymusową naukę religii. W rękach kościoła miało pozostać zawieranie małżeństw. Watykan nie krył swojego zadowolenia z osiągniętych porozumień. Zaledwie trzy dni po podpisaniu układów laterańskich Pius XI mówił o staraniach jakie poprzedziły te akty: "Doznaliśmy również szlachetnej i wydatnej pomocy z drugiej strony. Bez wątpienia potrzebny był człowiek taki jak ów, którego Opatrzność nam zesłała..."Mężem opatrzności" był oczywiście Mussolini, który "zwrócił Bogu Włochy, a Włochom Boga".

 

 


 

 

DZISIAJ

 

 

Państwo Miasto Watykan połączone jest unią personalną i funkcyjną papieża ze Stolicą Apostolską. Wraz z jej instancjami wykonawczymi (urzędy kurialne) stanowi podmiot prawa międzynarodowego. Stolica Apostolska jest siedzibą papieża, natomiast on jest suwerenem świeckim Państwa, Miasta Watykan. Stolica Apostolska natomiast sprawuje nad Państwem Watykańskim nieograniczoną własność oraz wyłączną i absolutną władzę, a także jurysdykcję.

 

Państwo o powierzchni zaledwie 0,44 km2 z trzech stron otoczone jest murami. Długość granic to 3,2 km. Liczba ludności w 2012 roku wynosiła 836. Tylko 3 państwa na świecie posiadają mniejszą liczbę ludności. Obywatele Watykanu to głównie dostojnicy kościelni, księża, zakonnice i Gwardia Szwajcarska. Obywatelstwo watykańskie jest wyłącznie czasowe. Kardynałowie otrzymują je na czas pobytu w Rzymie. Jest bardzo trudne do zdobycia przez cywilów, obecnie posiada je jedynie 50 osób.

 

Pracuje tutaj około 3000 osób mieszkających poza murami Watykanu, a są nimi pracownicy muzeów, poczty, radia, gazety "L'Osservatore Romano", sklepów, stacji benzynowej, apteki, dworca kolejowego i służby medycznej. Wszyscy zatrudnieni w państwie nie płacą podatków i korzystają z bonów do bezcłowych sklepów watykańskich.

 

Stolica Apostolska utrzymuje stosunki dyplomatyczne ze 175 państwami świata. Przy Stolicy Apostolskiej akredytowanych jest 69 przedstawicielstw dyplomatycznych, natomiast sama posiada w 106 państwach swoje misje dyplomatyczne. Watykan jest członkiem m.in. Międzynarodowego Związku Telekomunikacyjnego, Powszechnego Związku Pocztowego, Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej czy Światowej Organizacji Turystyki.

 

Gospodarka Watykanu opiera się m.in. na dochodach z pielgrzymek i wizyt w muzeach, gdzie rocznie sprzedaje się 5-7 mln biletów. Znaczne dochody czerpie ze sprzedaży dewocjonaliów, emisji znaczków pocztowych i monet, które są często rarytasami numizmatycznymi. Czerpie dochody z inwestycji na rynkach finansowych, takich jak lokaty kapitałowe w bankach zagranicznych oraz z operacji przeprowadzanych na światowych giełdach i grą akcjami oraz obligacjami różnych emiterów. Źródłem finansowania państwa są również ofiary składane w kościołach całego świata oraz zyski z dzierżawy majątków ziemskich znajdujących się we Włoszech i w Hiszpanii.

 

Instytut Dzieł Religijnych (Istituto per le Opere di Religione, IOR) założony w 1942 roku, znany także jako Bank Watykanu. Odpowiada za finanse Stolicy Apostolskiej oraz operacje na światowych rynkach finansowych.

 

Państwo Watykańskie posiada osobny od Stolicy Apostolskiej bilans finansowy. W 2011 roku zamknął się on pozytywnym saldem w wysokości 22 mln euro, podczas gdy deficyt budżetu Stolicy Apostolskiej wyniósł 15 mln euro. Rok później budżet Państwa Watykańskiego również zamknął się nadwyżką w wysokości 23 mln euro, a w przypadku Stolicy Apostolskiej nadwyżka wyniosła 2 mln euro.

 

Najważniejszą instytucją naukową w Watykanie jest Papieska Akademia Nauk założona w 1603 roku. Ma 80 członków powoływanych przez papieża spośród wybitnych uczonych z całego świata (głównie przedstawicieli nauk matematyczno-przyrodniczych). Akademia nie prowadzi własnych badań naukowych, jest organem opiniodawczym papieża w sprawach nauki. Z nieteologicznych instytucji naukowych Watykanu najbardziej znane są: Obserwatorium Watykańskie założone w 1572 roku, Watykańska Grupa Badawcza, biblioteka (Bibliotheca Apostolica Vaticana), Pinacoteca Vaticana założona w 1932 roku, Muzea Watykańskie i Watykańskie Muzeum Historyczne założone w 1973 roku.


Pod egidą Watykanu działa 5 uniwersytetów: Papieski Uniwersytet Gregoriański (Gregorianum) założony w 1553 roku, Papieski Uniwersytet Laterański założony w 1824 roku, Papieski Uniwersytet Świętego Tomasza z Akwinu (Angelicum) założony w 1909 roku, Papieski Uniwersytet Urbaniana założony w 1627 roku oraz Papieski Uniwersytet Salezjański założony w 1940 roku. Do tego 7 kolegiów teologicznych, 5 instytutów studyjno-badawczych, m.in. największy ośrodek studiów biblijnych Papieski Instytut Biblijny (Biblicum) założony w 1909 roku.

 

Część państwa leży poza jego granicami. Należą do niego 23 obiekty na terenie Republiki Włoskiej z prawem eksterytorialności. Tak niewielkie, a jednocześnie tak ważne państwo, nie byłoby w stanie dobrze funkcjonować bez szeregu innych nieruchomości. Są to bazyliki patriarchalne, pałace kilku kongregacji i urzędów papieskich, kilkanaście dużych placówek medycznych i opiekuńczych, w tym słynne szpitale: Bambino Gesu (dziecięcy) oraz klinika uniwersytecka Gemelli. Do tego Rezydencja Papieską w Castel Gandolfo o powierzchni około 80 ha oraz setki nieruchomości należących do zakonów, zgromadzeń religijnych i parafii.

 

 


 

 

CIEKAWOSTKI

 

W Watykanie świętem państwowym jest rocznica wyboru papieża. Jest to jedyna monarchia absolutna w Europie i jedyne państwo bez analfabetyzmu. Watykan nie ma oficjalnego języka, ale jako Stolica Apostolska używa łaciny w dokumentach i co ciekawe - w bankomatach.

 

Stopa przestępczości w Watykanie w przeliczeniu na jednego mieszkańca jest dwadzieścia razy wyższa niż we Włoszech. Średnio na każdego mieszkańca tego państwa przypada jedna sprawa kryminalna w roku. Dzieje się to oczywiście za sprawą 18 milionów turystów odwiedzających to miejsce każdego roku.

Watykan posiada też własną monetę, euro watykańskie, które jest bardzo cenione przez kolekcjonerów z całego świata.

 

Na terenie Watykanu działa bardzo dobrze zaopatrzona apteka, która powstała w 1874 roku. Leki i kosmetyki są tańsze o około 10% niż w Rzymie. Można w niej dostać rzadko spotykane leki, a nowości pojawiają się wcześniej niż w innych aptekach. Co oczywiste nie można w niej kupić np. środków antykoncepcyjnych i innych zabronionych przez moralność kościelną.

 

W Watykanie działa tzw. Trybunał Pokuty, który od momentu swego powołania w 1179 roku pracuje w atmosferze tajemnicy. Do jego zadań należy zajmowanie się sprawami wiernych, którzy podczas spowiedzi wyznali grzechy uważane przez Kościół katolicki za najcięższe, wymagające rozgrzeszenia od papieża.

Papież Jan Paweł II w czasie swojego pontyfikatu beatyfikował 1343 osoby, a świętymi ogłosił kolejne 482. Stanowisko głowy kościoła pełnił przez 9665 dni, od 1978 do 2005 roku.

 

Gwardia Szwajcarska w sile jednego batalionu ma za zadanie zapewnić ochronę osobistą papieża (również w trakcie podróży zagranicznych). Dba o bezpieczeństwo na terenie Pałacu Apostolskiego oraz pełni straż przy bramach wjazdowych do Watykanu. Jej zadaniem jest także honorowa reprezentacja podczas uroczystości z udziałem papieża. Członków rekrutuje się z czterech szwajcarskich kantonów, których ludność jest w większości katolicka. Gwardzista powinien mieć od 19 do 30 lat, co najmniej 174 cm wzrostu i przez okres pełnienia służby pozostawać w stanie kawalerskim. Gwardziści muszą wcześniej odbyć zasadniczą służbę wojskową w swoim kraju. Podstawowa służba trwa dwa lata, z możliwością jej przedłużenia. Po 3 latach służby, po zdobyciu stopnia oficerskiego, mogą zawierać związki małżeńskie.  

 

Gwardia założona została w 1506 roku i jest uważana za najmniejszą i najstarszą istniejącą armię na świecie. 22 stycznia tegoż roku z polecenia papieża-żołnierza Juliusza II 150 żołnierzy przybyło do Rzymu ze Szwajcarii. Powodem założenia tej formacji wojskowej była przede wszystkim moda europejska na posiadanie tego typu straży, a wojska szwajcarskie było uważane za jedne z najbardziej zdyscyplinowanych i wiernych wojsk w tym czasie w Europie. Jeden raz w historii Państwa Kościelnego Papieska Gwardia Szwajcarska uczestniczyła w walkach. Miało to miejsce 6 maja 1527 roku w trakcie słynnego "Sacco di Roma". 189 gwardzistów walczyło na terenie wznoszonej Bazyliki św. Piotra z wielokrotnie przeważającymi liczebnie wojskami dowodzonymi przez Ch. Bourbona. Papieżowi Klemensowi VII udało się uciec do Zamku św. Anioła, lecz w walce zginęło 147 Szwajcarów. Na pamiątkę tego wydarzenia dzień 6 maja jest świętem Gwardii Szwajcarskiej w Watykanie. Tego dnia każdego roku 30 nowych rekrutów na Dziedzińcu św. Damazego składa uroczystą przysięgę na sztandar Gwardii. Po wydarzeniach z 1527 roku formacja przestała istnieć. Reaktywowana została 21 lat później przez Pawła III. Następne dwie przerwy nastąpiły pod koniec XVIII i na początku XIX wieku, a ich powodem była okupacja Watykanu przez wojska Napoleona.

 

Dzisiaj Gwardia Szwajcarska liczy 110 żołnierzy, jej komendant ma rangę pułkownika i jest członkiem Rodziny Papieskiej, a także posiada tytuł Szlachcica Jego Świątobliwości. Mówi się, że mundury w barwach rodu Medyceuszy – czerwonej, żółtej i niebieskiej – zaprojektował Michał Anioł. Współczesne umundurowanie jednak zostało zaprojektowane w 1914 roku. W 2003 roku rozpoczął służbę pierwszy czarnoskóry żołnierz. Patronem Gwardii jest św. Sebastian.

 

Gwardziści stanowią ponad 10% mieszkańców Watykanu, dlatego pewnego razu papież Jan Paweł II zwrócił na to uwagę i nazwał Stolicę Apostolską najbardziej zmilitaryzowanym państwem świata.

 

 

Kanał telewizji watykańskiej nadający na Youtube. www.youtube.com/user/vatican

 


 

  

INFORMACJE PRAKTYCZNE

 

W bazylice jak w każdej świątyni obowiązuje określony sposób zachowania i ubioru. Nie można wchodzić w krótkich spodniach, z odkrytymi ramionami czy z gumą do żucia. Szczególnie latem należy pamiętać, że ramiona i kolana muszą być zakryte. Zasady dotyczące ubioru dotyczą również Muzeów Ogrodów Watykańskich.

 

Miasto stołeczne Rzym oraz watykańskie biuro pielgrzyma OPERA ROMANA PELLEGRINAGGI (ORP) stworzyły wspólny pakiet turystyczny, który skupia w sobie świadczenia karty miejskiej „RomaPASS” oraz nowej karty watykańskiej OMNIA V&R. Umożliwia on zwiedzenie najważniejszych obiektów turystycznych Rzymu i Watykanu.

 

Omnia card w wersji 24 godzinnej obejmuje:

Muzea Watykańskie i Kaplicę Sykstyńską 

Bazylikę Świętego Piotra

Bazylikę św. Pawła za Murami i Klasztorem

Muzeum Skarbu Bazyliki San Giovanni in Laterano

 

Omnia card w wersji 72 godzinnej obejmuje dodatkowo zwiedzanie dwóch z pośród ponad 40 muzeów na terenie Rzymu. Na pozostałe zniżka do 50%.

 

 

Ponadto karta oferuje:
- przejazdy autobusami OPEN BUS ROMA CRISTIANA
- przejazdy komunikacją publiczną na terenie miasta Rzym
- priorytetowe wstępy do muzeów
- mapę centrum Rzymu

 

Cena karty:

24 godzinnej - Dorośli -  55,00 EUR   Dzieci  (6-9 lat) - 34,00 EUR 

72 godzinnej - Dorośli - 113,00 EUR   Dzieci  (6-9 lat) - 80,00 EUR

Gratis – do 6 roku życia

 

 

www.omniavaticanrome.org

 


 

REFLEKSJE

 

I my znaleźliśmy się wewnątrz "ramion Kościoła", zawsze otwartych dla wiernych. Wśród codziennie gromadzących się tłumnie pielgrzymów stanęliśmy w przeraźliwie długiej kolejce prowadzącej do bazyliki. Była Wielka Sobota, plac był przygotowany do niedzielnej Mszy Świętej. W ogromnym ścisku weszliśmy do środka. Wnętrze świątyni robi niesamowite wrażenie, swoim bogactwem i ogromem zapiera dech. Trudno uwierzyć, ale może się tu pomieścić ponad 50 000 ludzi. W tym maleńkim mieście wszystko jest ogromne. Jesteśmy w samym centrum chrześcijaństwa przytłoczeni wielkością i bogactwem tego miejsca.

 

 

    styczeń 2014  (data umieszczenia artykułu) 

   listopad 2018  (aktualizacja)

 

Polish Czech English French German Italian Portuguese Russian Spanish

«
»
NBP
2024-03-18
USD
3.9528
0.35%
EUR
4.3086
0.37%
CHF
4.4711
0.22%
GBP
5.0343
0.22%
NBP
2024-03-15
USD
3.9392
0.53%
EUR
4.2929
0.14%
CHF
4.4613
0.17%
GBP
5.0233
0.04%
NBP
2024-03-14
USD
3.9183
-0.22%
EUR
4.2870
-0.06%
CHF
4.4538
-0.33%
GBP
5.0214
0.09%
NBP
2024-03-13
USD
3.9269
0.27%
EUR
4.2896
0.21%
CHF
4.4686
-0.02%
GBP
5.0171
0.17%
NBP
2024-03-12
USD
3.9162
-0.25%
EUR
4.2804
-0.30%
CHF
4.4697
-0.18%
GBP
5.0084
-0.67%


Stolice-Europy
Polityka prywatnosci