WARSZAWA

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Trasa piesza o łącznej długości 4,9  km

początek - Pałac Kultury i Nauki
koniec - Kościół Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny

A. Pałac Kultury i Nauki
B. Ulica Krakowskie Przedmieście
   - Pałac Zamoyskich
   - Pałac Staszica
   - Kościół Świętego Krzyża
   - Uniwersytet Warszawski
   - Kościół Wizytek
   - Pałac Prezydencki
   - Pałac Potockich
C. Grób Nieznanego Żołnierza
D. Teatr Wielki
   - Akademicki Kościół św. Anny
E. Zamek Królewski
F. Katedra św. Jana
G. Rynek starego miasta
   - Muzeum Historyczne Miasta Warszawy
H. Barbakan
I.  Kościół Dominikanów pw. św. Jacka
J. Kościół Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny

 

 

A. (0.0 km) Pałac Kultury i Nauki

 

Jeden z symboli Warszawy, wciąż pozostaje najwyższym budynkiem w Polsce. Ten potężny gmach powstał z inicjatywy samego Józefa Stalina i miał być „darem narodu radzieckiego dla narodu polskiego”. Wzniesiono go w iście imponującym tempie. Inwestycję rozpoczęto w maju 1952 roku aby po trzech latach zakończyć prace budowlane. Wysiłkiem 9000 pracowników, z czego strona rosyjska zapewniła 3500–5000, powstała budowla w której na 42 piętrach rozlokowano 3288 pomieszczeń zajmujących powierzchnię łączną 123 084 m2. Budynek zajmuje powierzchnię 3.3 ha przedwojennych ulic Chmielnej i Złotej, ma 817 000 m3 kubatury. Wraz z dodaną w 1994 roku iglicą mierzy 237 metrów wysokości (bez niej 187,6 m). Długość elewacji od ul. Marszałkowskiej wynosi około 250 m, a skrzydeł bocznych 170 m. Do budowy zużyto około 40 mln sztuk cegieł.

 

Architekt Lew W. Rudniew przystępując do fazy projektowania, wraz ze swoim zespołem we wrześniu 1951 roku odwiedził kilka miast polskich. Były to min Kraków, Toruń, Sandomierz, Zamość i inne. Wycieczka ta miała na celu poznanie narodowych form architektury i wykorzystanie tych wzorów do projektu. Ostatecznie zdecydowano jednak, że warszawski budynek powstanie na bazie zrealizowanego już w Moskwie Uniwersytetu Moskiewskiego im. Łomonosowa, monumentalnego wysokościowca projektu tegoż właśnie autora.

 

Ciekawostką jest to, że rosyjskich robotników zakwaterowano w specjalnie dla nich zbudowanym osiedlu drewnianych domków na warszawskich Jelonkach. 16 z nich zginęło w wypadkach podczas budowy. Pochowani zostali na cmentarzu prawosławnym na Woli. Po wyprowadzeniu się pierwszych lokatorów, domki pełniły funkcję akademików Uniwersytetu Warszawskiego.

 

Swoje siedziby mają tutaj znane teatry: Dramatyczny, Lalka, Studio. Mieszczą się tutaj Sale Kongresowa i Koncertowa. Pierwsza z nich może pomieścić 2 880 osób, z kolei druga, mieszcząca 550 osób. W Sali Kongresowej występowali min: Marlena Dietrich, Procol Harum, Bruce Springsteen czy Rolling Stones. Łączna liczba miejsc w salach koncertowych i teatralnych sięga 6000. Powierzchnie wystawowe zajmują około 10 000 m2. W pałacu działa Muzeum Techniki, Muzeum Ewolucji PAN, Muzeum Domków dla Lalek oraz Pałac Młodzieży czyli ogromny dom kultury, który oferuje dziesiątki zajęć sportowych czy artystycznych. Znajduje się tutaj basen o wymiarach 25 x 12,5 metra i głębokość do 4,5 metra. Działa tu nowoczesny Multipleks, dyskoteka, kasyno, biblioteka, poczta oraz około 100 innych instytucji. W Pałacu odbywają się cykliczne imprezy światowej sławy np. Festiwal Jazz Jamboree czy Międzynarodowe Targi Książki oraz Międzynarodowe Targi Turystyczne TT Warszawa.

Na 30 pietrze, na wysokości 114 metrów znajduje się taras widokowy z którego można podziwiać wspaniałą panoramę miasta. W latach siedemdziesiątych zainstalowano na nim kraty, które miały za zadanie powstrzymać samobójcze skoki z wysokości. Pierwszy na liście, na której dotychczas znajduje się 8 osób zapisał się Francuz już w 1956 roku. W pałacu zainstalowanych jest 28 wind z czego 13 w tzwn strefie wysokiej. Pierwsze windy produkcji radzieckiej zastąpione zostały w latach dziewięćdziesiątych urządzeniami produkcji zachodniej. Poruszają się z prędkością 6 m/s i są najszybszymi urządzeniami tego typu w Polsce. Podróż na wysokość 114 metrów trwa 20 sekund.

 

W sylwestrową noc roku 2000 na 42 kondygnacji pałacu został odsłonięty Zegar Milenijny. Jest on trzecim co do wielkości zegarem w Europie, każda z jego czterech tarcz ma po 6 metrów średnicy. Jest on jednocześnie trzecim najwyżej położonym zegarem wieżowym na świecie.

 

Zużycie energii elektrycznej w budynku porównywalne jest z zapotrzebowaniem 30 tysięcznego miasta.

 

 

B. (1.6 km) Ulica Krakowskie Przedmieście

 

W XIV wieku zaczęła powstawać zabudowa przy Bramie Krakowskiej. Rzemieślnicy stawiali tutaj swoje domy. W 1454 roku powstał kościół bernardynów. Początkowo miejsce to nazywano Czerskim Przedmieściem, ponieważ droga stąd prowadziła w kierunku pobliskiego Czerska. Droga ta prowadząca w efekcie do Krakowa (stąd jego późniejsza nazwa, która przetrwała do dzisiaj) stała się z czasem miejscem budowy reprezentacyjnych pałaców. Około 1762 roku ulica została w całości wybrukowana. W 1855 roku uzyskała gazowe oświetlenie. Stawała się reprezentacyjną arterią rozrastającego się miasta, powstawały sklepy. W 1866 roku przejeżdżał tędy tramwaj konny łączący dworce Wiedeński i Petersburski. W 1907 roku oświetlenie gazowe zastąpiono elektrycznym, rok później jeździł już elektryczny tramwaj. Do II wojny światowej Krakowskie Przedmieście wciąż się rozwijało ale kampania wrześniowa, a później powstanie warszawskie przyniosło poważne zniszczenia. Po wojnie większość zabytków odbudowano, w niektórych przypadkach przywracając oryginalną architekturę. W 2006 roku zaczęła się trwająca dwa lata przebudowa mająca na celu przekształcenie tego miejsca w reprezentacyjny deptak. Projekt przewidywał pozostawienie wąskiej jezdni dla komunikacji miejskiej i taksówek. Za wzór posłużył obrazach Canaletta na którym nawierzchnia ulicy ma żółty kolor. Do jej odtworzenia użyto granitu sprowadzonego z Chin.

 

 

- Pałac Zamoyskich

 

Od roku 1667 właścicielem posesji w tym rejonie był Jan Wielopolski. Wkrótce wybudował tu pałac i otoczył go ogrodem. W latach 1744–1745 na zlecenie spadkobierców Wielopolskiego dokonano przebudowy według projektu Piotra Hiża. Właścicielem budynku wkrótce stał się Franciszek Ksawery Branicki, który zlecił wykonanie prac renowacyjnych.

 

W roku 1802 właścicielem pałacu stała się Anna z Zamoyskich Sapieżyna. Zamieszkał w nim wtedy Stanisław Staszic. Tutaj też zmarł w 1826 roku. Od 1839 roku właścicielem posiadłość został Andrzej Zamoyski. W latach 1843-46 dokonał on przebudowy pałacu w stylu renesansowym. Projektantowi Henrykowi Marconiemu za wzór posłużył rzymski pałac Cancelleria.

 

19 września 1863 z okna pałacu członkowie Żandarmerii Narodowej dokonali zamachu na przejeżdżającego Nowym Światem namiestnika carskiego, hrabiego Fiodora Berga. W odwecie pałac został zarekwirowany, ograbiony i zdewastowany przez żołnierzy rosyjskich. Mienie mieszkańców zostało wyrzucone na bruk, przeniesione pod pomnik Mikołaja Kopernika i spalone. Znajdowały się tam między innymi pamiątki po Fryderyku Chopinie. Z mieszkania siostry Chopina, Izabeli Barcińskiej wyrzucono fortepian kompozytora, na którym muzyk ćwiczył jako uczeń Konserwatorium Warszawskiego.

 

W okresie międzywojennym mieściła się tutaj siedziba Ministerstwo Spraw Wewnętrznych oraz Główna Komenda Policji Państwowej. Do 17 września 1939 roku, w budynku stacjonowało Dowództwo Obrony Warszawy.

 

Obecnie pałac jest własnością Uniwersytetu Warszawskiego, który zorganizował w nim kilka swoich wydziałów.

 

 

- Pałac Staszica

 

Z inicjatywy Stanisława Staszica w 1800 roku powstało Towarzystwo Przyjaciół Nauki. Założyciel towarzystwa sfinansował również dla jego potrzeb budowę nowego gmachu, do zaprojektowania którego zatrudnił wychowanka florenckiej Akademii Sztuk Pięknych - Antonio Corazziego. Budynek powstał na miejscu dawnego kościoła o.o. Dominikanów. Jednym z współfundatorów i najhojniejszym darczyńcą był również Jan Henryk Dąbrowski, który ofiarował rękopis Historii Legionów. W swoim testamencie zapisał na rzecz TPN bogaty księgozbiór oraz wiele innych, cennych pamiątek. W 1826 roku budynek oddano do użytku a na ceremonii otwarcia przemawiał sam Stanisław Staszic. Niestety trzy lata później odbyła się w nim uroczystość żałobna związana ze śmiercią Staszica.

Po upadku powstania listopadowego ukazem carskim towarzystwo zostało rozwiązane. Pamiątki skonfiskowane i wywiezione do Rosji. Później budynek zajmowały różne instytucje. Wielokrotnie był przebudowywany i adoptowany do różnych potrzeb. Między innymi po przebudowie w latach 1892-93 przebudowano go na styl bizantyjsko-ruski i umieszczono w nim cerkiew p.w. św. Tatiany Rzymianki.

W czasie I wojny światowej w budynku mieścił się Deutsches Soldatenheim (dom żołnierza niemieckiego). Po wojnie gmach przekazano Towarzystwu Naukowemu Warszawskiemu, kontynuującemu tradycje TPN. W 1926 roku, po dwuletniej przebudowie, która miała za zadanie przywrócenie oryginalnego wyglądu budynek ponownie zaczął służyć instytucji naukowej. Stało się to w setną rocznicę śmierci Stanisława Staszica. Dzięki staraniom m.in. prof. Lalewicza udało się odzyskać część bogatych zbiorów TPN. Do wybuchu II wojny światowej oprócz Towarzystwa Naukowego swoje siedziby miały tu również Kasy Mianowskiego, Państwowy Instytut Meteorologiczny, Instytut Francuski oraz Muzeum Archeologiczne.

W 1939 roku pałac został uszkodzony a w 1944 roku poważnie zniszczony. Odbudowa trwała do roku 1950. Później pałac był siedzibą, najpierw Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, po jego likwidacji siedzibą Polskiej Akademii Nauk. Od 1981 ponownie znajduje się tutaj siedziba reaktywowanego Towarzystwa Naukowego Warszawskiego.

 

Pomnik Mikołaja Kopernika

11 maja 1830 ówczesny prezes Towarzystwa Julian Ursyn Niemcewicz odsłonił przed wejściem do pałacu pomnik Mikołaja Kopernika. Jest to dzieło wykonane przez Bertela Thorvaldsena a zamówione jeszcze przez Stanisława Staszica.

W 1944 roku po powstaniu warszawskim, pomnik został zniszczony i 22 października wywieziony z Warszawy. Po zakończeniu wojny odnaleziono go na złomowisku we wsi Hajduki Nyskie. Szczęśliwie powrócił na swoje miejsce, gdzie w 1949 roku został odrestaurowany.

W maju 2007 roku na placu wokół pomnika zamontowano model Układu Słonecznego uwieczniony w De revolutionibus orbium coelestium (O obrotach sfer niebieskich). Dzieło Mikołaja Kopernika, które w owych czasach wywołało przewrót w nauce i ówczesnym światopoglądzie ukazało się drukiem w Norymberdze w 1543 roku.

Na nawierzchni wyłożonej skandynawskim czerwonym granitem, orbity zostały zaznaczone jaśniejszym kamieniem pochodzącym z Chin, a na nich umieszczono planety odlane z brązu.

 

 

- Kościół Świętego Krzyża

 

Kościół ten jest wyjątkowym miejscem, nie tylko ze względu na znajdujące się w nim dzieła sztuki sakralnej ale również pozycję, jaką zajmuje w sercach Polaków. Od wieków był świadkiem wielkich wydarzeń historycznych. Od zawsze był oazą patriotyzmu i oparciem dla wielu prześladowanych w okresie wojen, powstań narodowych i tworzenia się ruchu solidarnościowego.

Modlili się tutaj królowie, prezydenci, kardynałowie a w 1987 roku sam Ojciec Święty Jan Paweł II.

Spoczywają w nim prochy zasłużonych misjonarzy oraz prochy księcia Adama Kazimierza Czartoryskiego (Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej) oraz posiadacza wielu tytułów hrabiego Stanisława Małachowskiego. Stąd żegnano przed ostatnią drogą Stanisława Kostkę Potockiego, Edwarda Odyńca, Stanisława Moniuszkę, Karola Szymanowskiego, Pawła Jasienicę i wielu innych. Przez trzy lata od września 1814 roku w dolnym kościele stała trumna ze zwłokami księcia Józefa Poniatowskiego, później przewieziona została do Krakowa i złożona na Wawelu. Kościół znany jest również z tego, że znajdują się tutaj urny z sercami noblisty Władysława Reymonta i Fryderyka Chopina. Chopin zmarł w Paryżu będąc pewnym, że władze carskie nie zezwolą na powrót jego ciała do Polski. Prosił aby choć jego serce mogło wrócić do kraju.

 

Pierwsza pisemna wzmianka o istniejącej w tym miejscu kaplicy pw Świętego Krzyża pochodzi z 1510 roku. W 1525 roku w jej miejscu stanął niewielki kościół. W roku 1615 został przebudowany a 1 grudnia 1653 roku, kościół wraz z całą parafią przekazany został sprowadzonemu tu na prośbę królowej Ludwiki Marii Gonzagi, (żony króla Jana Kazimierza) Zgromadzeniu Księży Misjonarzy. W czasie potopu szwedzkiego świątynia została zniszczona. W latach 1679–96 według projektu nadwornego architekta królewskiego, Józefa Szymona Bellottiego zbudowano nową świątynię w obowiązującym w tym czasie stylu barokowym.

W okresie panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego kościół Św. Krzyża miał porównywalne znaczenie z kolegiatą św. Jana. Odbywały się w nim uroczystości nadawanie Orderu Świętego Stanisława. W rocznicę uchwalenia konstytucji 3 maja odbyło się w nim uroczyste posiedzenie Sejmu Czteroletniego.

Świątynia została zniszczona w czasie kampanii wrześniowej. Podczas powstania warszawskiego 23 sierpnia 1944 roku powstańcy odbili świątynię z rąk niemieckich, po czym Niemcy ostrzelali kościół pociskami artyleryjskimi. Spłonęły wówczas wieże i część ołtarzy. Kilkanaście dni później kościół ponownie zdobyli Niemcy. 6 września wprowadzili oni do wnętrza dwa samobieżne pojazdy wypełnione materiałami wybuchowymi. Po eksplozji runęły wieże, zapadły się sklepienia, powstała wyrwa we frontowej ścianie. Kościół podniesiono z gruzów w latach 1945–53.

 

W 2002 roku papież Jan Paweł II podniósł Kościół Świętego Krzyża do godności bazyliki mniejszej.

 

 

Figura Chrystusa

W 1858 roku z inicjatywy hrabiego Andrzeja Zamoyskiego na schodach kościoła stanęła figura umęczonego Chrystusa dźwigającego krzyż. Wykonana została według projektu rzeźbiarza Andrzeja Pruszyńskiego i odlana w cemencie w warsztacie sztukatorskim Ferrante Marconiego. Już po niedługim czasie okazało się, że materiał jest nietrwały, niszczeje. Narodził się pomysł aby odlać figurę w brązie. Po zebraniu niezbędnych funduszy zadanie to powierzono najwybitniejszemu wówczas rzeźbiarzowi polskiemu, Józefowi Piusowi Welońskiemu. Brązowy odlew wykonał on w 1889 roku w swojej pracowni w Rzymie. Ostatecznie nowy pomnik ustawiono 2 listopada na cokole z czarnego granitu na którym wyryto napis Sursum Corda (w górę serca). Uroczyste odsłonięcie miało miejsce 11 grudnia tego samego roku.

Stara cementowa figura trafiła do Kruszyny pod Częstochową i zamontowana została na grobowcu Lubomirskich. Obecnie znajduje się ona przed tamtejszym kościołem parafialnym św. Macieja Apostoła.

W czasie powstania warszawskiego, wskutek detonacji brązowa figura upadła na bruk ulicy. Niemcy wywieźli ją z Warszawy wraz z sąsiednim pomnikiem Mikołaja Kopernika. Oba pomniki odnaleziono, przywieziono do Warszawy i poddano renowacji w pracowni Braci Łopieńskich. Posąg Chrystusa ponownie stanął przed kościołem już 19 lipca 1945 roku.

 

http://swkrzyz.pl

 

 

- Uniwersytet Warszawski

 

Uniwersytet Warszawski założony został 19 listopada 1816 roku przez cara Aleksandra I. Odbyło się to między innymi dzięki staraniom Stanisława Kostki Potockiego i Stanisława Staszica. Po powstaniu listopadowym uczelnię zamknięto a większość zbiorów wywieziono do Petersburga. Później utworzono tu Akademię Medyko-Chirurgiczną, która w 1862 roku weszła w skład Szkoły Głównej Warszawskiej. Po powstaniu styczniowym szkołą zamknięto. Rok później otwarto tu Cesarski Uniwersytet Warszawski z rosyjskim językiem nauczania. W czasie I wojny światowej uniwersytet został przeniesiony do Rostowa nad Donem i działał tam do lipca 1917 roku.

Jednocześnie jesienią 1915 roku z inicjatywy ówczesnego Generalnego Gubernatora okupowanej przez wojska niemieckie części Królestwa Polskiego utworzone zostały polskojęzyczne uczelnie – Uniwersytet Warszawski i Politechnika Warszawska.

W odrodzonej ojczyźnie Uniwersytet Warszawski cieszył się autonomią, szybko zyskując dobrą opinię i miano największej uczelni w kraju. Po dziesięciu latach funkcjonowania w II Rzeczpospolitej, na UW studiowało prawie 10 tysięcy studentów a jednym z nich był Julian Tuwim. Po śmierci Józefa Piłsudskiego uczelni nadano nową nazwę – Uniwersytet Józefa Piłsudskiego.

W trakcie okupacji polskie uczelnie były zamknięte. Zbiory i wyposażenie wielu pracowni UW zostały wywiezione do Niemiec, a budynki uniwersytetu przekształcono częściowo w koszary żandarmerii. Pomimo zakazów okupanta i groźby kary śmierci, wielu wykładowców prowadziło zajęcia ze studentami w mieszkaniach prywatnych. W ten sposób powstała rozbudowana struktura tajnego nauczania, stanowiąca część polskiego ruchu oporu. W 1944 roku w zajęciach uczestniczyło około 300 pracowników naukowych i 3500 studentów.

 

W 2013 roku na uniwersytecie studiowało 45 793 studentów oraz 3927 słuchaczy studiów podyplomowych. Dzisiaj jest jednym z najlepszych uniwersytetów w Polsce. W rankingu Szkół Wyższych corocznie zajmuje jedno z dwóch pierwszych miejsc w kraju. W międzynarodowym rankingu QS World University Rankings za rok 2018 Uniwersytet Warszawski zajął jednak miejsce w na początku czwartej setki. Oferuje 127 kierunków studiów, 6 makro kierunków. Na uczelni pracuje 7070 pracowników w tym 3591 pracowników naukowych.

Na terenie kampusa przy Nowym Świecie znajduje się kilkanaście zabytkowych budowli a najciekawsze z nich to:

 

 

-Brama

 

Główne wejście na teren uczelni prowadzi przez neobarokową bramę, zaprojektowaną około 1900 roku przez Stefana Szyllera. Oddano ją do użytku w 1911 roku przekazując jednocześnie uniwersytetowi prowadzącą na campus uliczkę zwaną „Uniwersytecką”. Do 1916 bramę wieńczyła ukoronowana litera "A", będąca ówczesnym symbolem uniwersytetu odwołującym się do imienia jego założyciela – cara Aleksandra I. W okresie PRL na bramie umieszczono orła bez korony będącego ówczesnym godłem państwowym. Dziś, tak jak w latach 1916-44, na bramie widnieje orzeł w koronie w otoczeniu pięciu gwiazd, będący oficjalnym godłem UW. Gwiazdy symbolizują pięć pierwszych wydziałów Uniwersytetu: Prawa i Administracji, Lekarskiego, Filozoficznego, Teologicznego oraz Nauk i Sztuk Pięknych.

 

W niszach bramy znajdują się figury Uranii z globem w reku, symbolizujący wiedzę oraz Ateny, trzymającej w reku hełm, symbolizujący pokój. Zaprojektował je Zygmunt Langman na wzór antycznych oryginałów znajdujących się w Muzeach Watykańskich. Figury zostały poważnie uszkodzone w czasie powstania warszawskiego i usunięte zaraz po wojnie. Na swoje miejsce powróciły po rekonstrukcji w 1982 roku.

 

 

- Pałac Czetwertyńskich-Uruskich

Obecnie mieści się tu Wydział Geografii i Studiów Regionalnych

 

Po lewej stronie bramy stoi pałac Czetwertyńskich-Uruskich, po prawej zaś Szpital Św. Rocha, w którym znajduje się Instytut Kultury Polskiej.

W miejscu dzisiejszego pałacu znajdował się wcześniejszy, należący do kasztelana krakowskiego, Stanisława Poniatowskiego, ojca króla Stanisława Augusta. Właśnie tu Stanisław August dowiedział się, że został wybrany królem. Pałac kilkukrotnie zmieniał właścicieli aż w 1843 roku stał się własnością Seweryna Uruskiego. On to polecił zburzyć poprzedni budynek i w jego miejsce wystawić nowy. Po jego śmierci w 1890 pałac przeszedł najpierw na własność jego żony, a potem córki Marii zamężnej z ks. Włodzimierzem Światopełk-Czetwertyńskim. Podczas powstania warszawskiego budynek spłonął. W 1946 roku przekazany został na własność Uniwersytetu.

 

 

- Pałac Tyszkiewiczów

Mieszczą się w nim m.in. Centrum Języka i Kultury Polskiej dla Cudzoziemców „Polonicum”, Instytut Muzykologii, Studium Europy Wschodniej i muzeum UW.

 

Za pałacem Czetwertyńskich, patrząc w kierunku Starego Miasta stoi Pałac Tyszkiewiczów. Jeden z najpiękniejszych klasycystycznych pałaców Warszawy zbudowany został z inicjatywy Ludwika Tyszkiewicza, hetmana polnego litewskiego. Budowę pod kierunkiem architekta Stanisława Zawadzkiego rozpoczęto w 1785 roku aby po 7 latach prac pałac oddać do użytku. Później w latach 1821-22 dodano nową oficynę od strony kościoła Wizytek. W 1923 roku pałac zakupił Bank Gospodarstwa Krajowego. Po zniszczeniach wojennych pałac odbudowano w latach 1949-1956

 

 

- Dawna Biblioteka

Dzisiaj mieszczą się w niej sale wykładowe.

 

W głębi na wprost bramy znajduje się budynek Dawnej Biblioteki. Wzniesiony został w 1894 roku z myślą pomieszczenia w nim bogatych zbiorów bibliotecznych. Obszerny magazyn biblioteczny był na owe czasy bardzo nowoczesny i mógł pomieścić 750 tys. woluminów. W 1999 roku zbiory przeniesione zostały do nowo wybudowanego obiektu. Po gruntownej przebudowie zorganizowano w budynku sale wykładowe.

W czasie II wojny światowej pracował tu jako woźny późniejszy noblista, poeta Czesław Miłosz.

 

 

- Auditorium Maximum

 

Po lewej stronie Dawnego Budynku Biblioteki stoi Budynek Poseminaryjny w którym zorganizowano Wydział Prawa i Administracji a równolegle za nim znajduje się Auditorium Maximum.

 

Auditorium Maximum wybudowano w dwudziestoleciu międzywojennym i była to w tym czasie najważniejsza inwestycja uczelni. Klasycystyczny wyraz nadają mu cztery jońskie kolumny stanowiące główne wejście.

Podczas II wojny światowej gmach został zrujnowany. Po odbudowie uczelnia odzyskała swoją największą salą wykładową, mogącą pomieścić 1080 osób. Aula nosi imię Adama Mickiewicza. Oprócz niej zlokalizowano tam cztery mniejsze aule (każda na ok. 220 osób) oraz kilka niewielkich sal dydaktycznych. Ponadto w Auditorium mieści się szereg biur, m.in. Zakład Sinologii Instytutu Orientalistycznego UW, Katedra Historii Doktryn Politycznych i Prawnych Wydziału Prawa i Administracji, Biuro Gospodarcze UW, Biuro Obsługi Badań UW oraz urząd pocztowy.

 

 

- Pałac Kazimierzowski

Obecnie mieści rektorat Uniwersytetu Warszawskiego.

 

Za budynkiem Dawnej Biblioteki, na skraju skarpy wiślanej stoi najstarszy uniwersytecki budynek – Pałac Kazimierzowski.

Pierwszy pałac w tym miejscu wzniesiony został w latach 1637–41 dla króla Władysława IV. Od początku istnienia służył jako letnia rezydencja królów Władysława IV, Jana Kazimierza oraz Jana III Sobieskiego. W 1695 roku budynek został całkowicie zniszczony przez pożar. Od około 1724 roku był już własnością króla Augusta II Mocnego. Kolejny władca król Stanisław Poniatowski zmienił całkowicie przeznaczenie posiadłości z rezydencji na uczelnię dla szlacheckiej młodzieży i nadał jej nazwę Szkoły Rycerskiej. Do jej wychowanków należeli m.in. Tadeusz Kościuszko. Podczas okupacji pruskiej w pałacu ulokowano Najwyższą Radę Sprawiedliwości. W 1816 roku stał się siedzibą uniwersytetu. W czasie II wojny światowej na skutek bombardowań legł w gruzach. Jego odbudowa trwała do 1954 roku. Znajdują się w nim dwie okazałe sale, w których odbywają się ważne uroczystości: Sala Złota z późnobarokowym wystrojem wnętrz i połączona z nią Sala Senatu.

https://www.uw.edu.pl/wp-content/uploads/2014/01/mapa-kampus-glowny-uw-2016.pdf

 

https://www.uw.edu.pl 

 

 

- Kościół Wizytek

 

W 1654 roku, siostry wizytki sprowadziła do Polski Ludwika Maria Gonzaga (królowa Polski, żona Władysława IV Wazy, a następnie Jana Kazimierza Wazy). Dziesięć lat później rozpoczęła się dla nich budowa nowego, murowanego kościoła i klasztoru. Niestety w 1695 roku w trakcie budowy kościół spłonął.

W dniu 26 sierpnia 1728 roku położono kamień węgielny pod budowę nowego kościoła zaprojektowanego przez Karola Antoniego Baya. Fundatorką była Elżbieta z Lubomirskich Sieniawska. Rok później pojawiły się kłopoty finansowe. Inicjatorka budowy zmarła nie zostawiając stosownych zapisów w testamencie. Ostatecznie w 1734 roku na etapie konstrukcji dachowej budowę przerwano. W październiku 1754 roku zawaliła się przegniła konstrukcja dachowa co zmobilizowało siostry zakonne do znalezienia środków finansowych na ukończenie świątyni. Dobroczyńcami okazali się Maria Zofia Sieniawska (córka zmarłej fundatorki) i jej mąż, August Aleksander Czartoryski.

Dzięki ich hojności powstała jednonawowa, trój przęsłowa świątynia z dwoma rzędami kaplic i prostokątnym prezbiterium, przykrytym sklepieniem kolebkowym z lunetami. Ozdobą budowli jest niewątpliwie jej dwukondygnacyjna fasada. Dolna, pięcioosiowa kondygnacja ujęta jest przez sześć par kolumn w porządku jońskim. Ponad umieszczonym centralnie portalem znajduje się małe okno oraz puste nisze, które nie doczekały się wypełnienia figurami świętych. W części środkowej, ponad portalem i oknem znajduje się herb Wizytek. Druga, trzyosiowa kondygnacja podzielona jest czterema parami kolumn w porządku kompozytowym. Kondygnacja ta ozdobiona jest dużym, centralnie umieszczonym oknem a ponad nim herb Jana Kazimierza i Ludwiki Marii Gonzagi oraz dwiema niszami po bokach z figurami świętych. Szczyt fasady zdobi symbol Bożej Opatrzności a ponad nim nisza przedstawiająca scenę Nawiedzenia. Po obu stronach niszy, na cokołach ustawiono po dwie figury: świętej Anny, Joachima, Jana Chrzciciela i Józefa.

Po 33 latach od rozpoczęcia inwestycji udało się sfinalizować zamierzenie i 15 sierpnia 1761 roku odprawiono w świątyni pierwszą mszę, podczas której otrzymała wezwanie św. Józefa.

W latach 1908-11 zamontowano oświetlenie elektryczne. We wrześniu 1939 roku na sąsiadujący z kościołem klasztor spadła bomba. Ucierpiał narożnik kościoła od strony skarpy wiślanej oraz jedna z kaplic. W czasie okupacji Niemcy zrabowali wyposażenie kościoła i wywieźli je do Rzeszy ale później, szczęśliwie udało się odzyskać większość najcenniejszych obiektów.

We wnętrzu świątyni uwagę zwraca ołtarz główny utrzymany w białej tonacji z elementami złoceń. Obraz pochodzący z 1759 roku przedstawia Nawiedzenie Najświętszej Marii Panny. Jest dziełem wybitnego artysty epoki baroku - Tadeusza Kuntze-Konicza. Zwieńczeniem ołtarza jest baldachim spoczywający na wielkich wolutach. Rzeźby są dziełem jednego z najwybitniejszych rzeźbiarzy epoki - Jana Jerzego Plerscha. W centralnym miejscu znajduje się postać Boga Ojca siedzącego na majestacie, błogosławiącego wiernych. W lewej dłoni Stwórca dzierży berło, wspierając się na złotej kuli ziemskiej. Wśród płasko rzeźbionych obłoków znajdują się postacie aniołów i puttów. Na wysokości belkowania umieszczono gołębicę - synonim Ducha Świętego. Na styku prezbiterium i nawy ustawiono ambonę w kształcie łodzi, prawdopodobnie również autorstwa Jerzego Plerscha. Ozdobą jej jest aniołek, z którego rąk wyrywa się targany wiatrem żagiel oraz srebrzysty orzeł z szeroko rozpostartymi skrzydłami umieszczony na dziobie łodzi.

Znajduje się tu wiele cennych obrazów. Szczególnie cenne dzieło znajduje się w prezbiterium. "Opłakiwanie" autorstwa Jana Reisnera pochodzące z 1696 roku. W ołtarzach kaplic bocznych znajduje się sześć bardzo cennych XVII wiecznych obrazów umieszczonych w rokokowych obudowach.

 

Organy kościoła pochodzące z początku XVIII wieku były wielokrotnie przebudowywane. Podobno grał na nich, będąc uczniem Liceum Warszawskiego sam Fryderyk Chopin. Odbywały się tutaj niedzielne msze święte dla uczniów liceum, a kompozytor na ten czas pełnił rolę organisty.

 

 

Godziny otwarcia dla zwiedzających

Poniedziałek – Piątek cały dzień

Sobota cały dzień z wyłączeniem godzin 14:00-15:00

Niedziela – 13:00-17:00

 

 

http://www.wizytki.waw.pl

 

 

Przed wejściem do kościoła stoi pomnik kardynała Stefana Wyszyńskiego. Obok zaś znajduje się zielony skwer im. księdza Jana Twardowskiego a w nim pomnik siedzącego na ławeczce księdza Twardowskiego oraz pomnik Bolesława Prusa.

 

 

- Pałac Prezydencki

 

Początki pałacu sięgają XVII wieku, kiedy to około 1643 roku z inicjatywy hetmana wielkiego koronnego Stanisława Koniecpolskiego zaczęto budowę barokowego pałacu. Autorem projektu był prawdopodobnie Constantino Tencalla, nadworny architekt króla Władysława IV. Trzy lata później Koniecpolski zmarł a budowę kontynuował jego syn Aleksander. W 1659 roku pałac został sprzedany hetmanowi polnemu i marszałkowi wielkiemu koronnemu Jerzemu Sebastianowi Lubomirskiemu. W 1674 roku na prawie 150 lat trafił w ręce rodziny Radziwiłłów. Odbywały się w nim częste uczty i bale, stając się ważnym miejscem życia towarzyskiego Warszawy. Jednym z mieszkańców pałacu był książę Karol Stanisław II Radziwiłł, najzamożniejszy polski magnat II połowy XVIII wieku i jeden z najbogatszych ludzi ówczesnej Europy. Po tym jak Radziwiłłowie popadli w konflikt z Czartoryskimi a przede wszystkim z królem Stanisławem Augustem Poniatowskim wyprowadzili się ze stolicy a budynek pałacu wynajmowali z przeznaczeniem między innymi na cele teatralne. W latach 1738–40 do pałacu dobudowano skrzydła boczne.

W roku 1818 obiekt zakupiony został przez rząd Królestwa Kongresowego i przeznaczony na siedzibę namiestnika, generała Józef Zajączka. Został wtedy gruntownie przebudowany. Architekt Chrystian Piotr Aignera nadał mu klasycystycznym wygląd. Boczne skrzydła zostały przedłużone do linii zabudowy ulicy. Na nowo urządzono reprezentacyjne pomieszczenia pierwszego i drugiego piętra, a pomiędzy korpusem głównym a skrzydłem północnym powstała reprezentacyjna klatka schodowa. Pałac zyskał zupełnie nową elewację frontową w porządku korynckim, na attyce ustawiono 10 alegorycznych figur. Wygląd zewnętrzny pałacu przetrwał do naszych czasów a dzięki ówczesnej rozbudowie jest dzisiaj największym pałacem w Warszawie.

W 1821 roku przed frontem pałacu spoczęły dwa lwy wyrzeźbione przez Camillo Laudiniego. W roku 1852 pożar doszczętnie strawił korpus główny pałacu. Natychmiast przystąpiono do prac rekonstrukcyjnych. Z czasem jednak pałac stracił na znaczeniu ponieważ kolejni namiestnicy Królestwa Polskiego na swoją siedzibę wybierali Zamek Królewski.

Po opuszczeniu Warszawy przez Rosjan w sierpniu 1915 roku pałac przejęła administracja niemiecka. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku, pałac stał się siedzibą premiera i rządu. Skrzydła boczne zajmowały biura Kancelarii Rady Ministrów. W 1924 roku zakupiono i przyłączono do pałacu sąsiadującą z jego północnym skrzydłem neorenesansową Kamienicę Karmelitów Bosych.

W czasie II wojny światowej obiekt, jak i kilka innych w tej okolicy nie został poważnie uszkodzony. Niemcy zorganizowano w nim Deutsches Haus. W skrzydłach bocznych pałacu urządzono luksusowy hotel, kasyno i restaurację, a w pomieszczeniach dawnej stajni Radziwiłłowskiej – piwiarnię w stylu niemieckim. Deutsches Haus został uroczyście otwarty w styczniu 1941 z udziałem gubernatora generalnego Hansa Franka.

Po zakończeniu wojny stał się siedzibą premiera i Rady Ministrów. W 1994 roku pałac stał się oficjalną siedzibą Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Otrzymał wtedy nazwę – pałac Prezydencki. Jako pierwszy zamieszkał w nim Lech Wałęsa, choć na czas trwającego cztery lata remontu mieszkał w Belwederze. Po przeprowadzce na Krakowskie Przedmieście drugie piętro budynku w całości przeznaczone było na prywatne apartamenty prezydenta i jego rodziny. Następnie użytkowali je kolejni prezydenci: Aleksander Kwaśniewski i Lech Kaczyński. Prezydent Bronisław Komorowski nie kontynuował tej tradycji i zamieszkał w Belwederze. Obecny prezydent Andrzej Duda wraz z rodziną mieszka w Pałacu Prezydenckim na Krakowskim Przedmieściu.

 

 

Pałac był miejscem niezwykle ważnych wydarzeń:

Od 1773 roku w gmachu odbywały się posiedzenia delegacji, która została wyłoniona przez Sejm Rozbiorowy dla przygotowania wspólnie z przedstawicielami trzech mocarstw traktatów I rozbioru Polski.

W 1791 roku odbywały się tutaj posiedzenia zwane sejmami, Zgromadzenia Przyjaciół Ustawy Rządowej 3 Maja. Było to stronnictwo polityczne będące równocześnie klubem parlamentarnym, którego celem było podtrzymywanie uchwalonej kilka dni wcześniej Konstytucji 3 maja i dbanie o nienaruszanie jej postanowień.

W czasie insurekcji kościuszkowskiej zorganizowano tu szpital.

W styczniu 1807 roku jedno z wystawianych tu przedstawień teatralnych oglądał Napoleon Bonaparte.

W 1815 roku gościem był car Aleksander I.

24 lutego 1818 roku swój pierwszy publiczny koncert dał tutaj ośmioletni wówczas Fryderyk Chopin.

Tutaj, w marcu 1879 roku po raz pierwszy w Warszawie wystawiono obraz Jana Matejki Bitwa pod Grunwaldem.

W roku 1955 w pałacu podpisano Układ Warszawski.

W 1989 roku toczyły się tutaj obrady Okrągłego Stołu.

Podpisano tu w 1997 roku Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej.

W 1997 roku ratyfikowano akty o przystąpieniu Polski do NATO.

W 2003 roku podpisano akt o przystąpieniu do Unii Europejskiej.

W 2009 roku podpisano tu Traktat lizboński.

 

 

Pałac od strony wschodniej sąsiaduje z ogrodem, zajmującym 8,5 tys. m2 skarpy opadającej ku Wiśle. Pierwotnie w ogrodzie wydzielone były trzy tarasy, z przystanią dla łodzi na najniższym i sadzawką na środkowym. Dzisiaj ogród podzielony jest na pięć tarasów, z których dwa zbudowane są z piaskowca i związane są bezpośrednio z pałacem

  

 

Pałac Prezydencki można zwiedzać w zorganizowanych grupach z przewodnikiem, po uprzednim uzgodnieniu terminu. Zwiedzanie jest bezpłatne i trwa około 60 minut. Osoby zainteresowane powinny pobrać online i przesłać wypełniony wniosek na adres e-mail Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript.. Rezerwacji dokonywać mogą wyłącznie instytucje, które nie zajmują się komercyjnie turystyką.

 

http://www.prezydent.pl/kancelaria/rezydencje-kprp/palac-prezydencki

 

 

Pomnik księcia Józefa Poniatowskiego

Wejścia do pałacu strzeże siedzący na koniu księże Józef Poniatowski z mieczem w prawej dłoni. Pomnik stanął tu 19 października 1965 roku choć jego historia sięga znacznie wcześniej i jest bardzo ciekawa.

Kilka miesięcy po śmierci księcia Józefa Poniatowskiego w bitwie pod Lipskiem powstała inicjatywa budowy pomnika. Postawienie monumentu wymagało jednak zgody cara Aleksandra I, którą uzyskała Anna z Tyszkiewiczów Potocka. Na początku 1814 roku ruszyła zbiórka pieniędzy. Cztery lata później monument zamówiono u mieszkającego w Rzymie duńskiego rzeźbiarza Bertela Thorvaldsena, choć umowę podpisano dopiero w lipcu 1820 roku podczas wizyty artysty w Warszawie. Pierwsza lokalizacją pomnika miał być plac Krasińskich. Podczas swojej wizyty w Warszawie car Mikołaj I zmienił ją jednak na dziedziniec Pałacu Namiestnikowskiego przy Krakowskim Przedmieściu. Thorvaldsen był w tym czasie jednym z najbardziej zapracowanych artystów dlatego do realizacji umowy zabrał się dopiero w 1826 roku. Wykonał on model rzeźby, który drogą morską z Livorno do Gdańska dotarł w październiku 1828 roku. Przeczekał tam zimę. W dalszą drogę ruszył Wisłą do Warszawy. Publicznie zaprezentowany został w czerwcu 1829 roku. W sierpniu 1830 roku rozpoczęto odlewanie pomnika jednak prace przerwane zostały przez wybuch powstania listopadowego i ukończone dopiero w sierpniu 1832 roku. Niestety zgoda na ustawienie pomnika przed Pałacem Namiestnikowskim została cofnięta i dzieło to utknęło w pracowni. W październiku 1834 roku car Mikołaj I nakazał przewiezienie rzeźby do Twierdzy Modlin. Rozkaz ten został wykonany dwa lata później. Pomnik został rozmontowany i przewieziony do Modlina. W 1840 roku z okazji inspekcji twierdzy przez cara Mikołaja I pomnik został ponownie zmontowany, jednak podczas tej wizyty rosyjski monarcha podarował monument Iwanowi Paskiewiczowi. Pomnik został wywieziony tymczasowo do Dęblina, a stamtąd w 1842 roku do pałacu Paskiewiczów w Homlu, położonego na południowo-wschodniej Białorusi. Pomnik wrócił do Polski w marcu 1922 roku w ramach akcji rewindykacji zabytków i dzieł sztuki na mocy traktatu ryskiego. Stanął początkowo na dziedzińcu Zamku Królewskiego, później przeniesiono go na plac Saski gdzie stał przed Grobem Nieznanego Żołnierza. Po powstaniu warszawskim, 16 grudnia 1944 został przez Niemców wysadzony w powietrze. W latach 1948–51 według modelu z Muzeum Thorvaldsena w Kopenhadze wykonano nowy odlew, który Królestwo Danii podarowało Warszawie. 23 lutego 1952 roku ustawiono go przed Starą Pomarańczarnią w Łazienkach Królewskich, a w 1965 roku przeniesiono go i ustawiono w obecnym miejscu.

 

 

- Hotel Bristol

 

Do Pałacu Prezydenckiego przylega wspaniały budynek hotelu Bristol, który jest obecnie najstarszym, najbardziej ekskluzywnymi i najdroższym hotelem w mieście. W latach 1899–1901 późnobarokowy pałac Tarnowskich i w jego miejscu wzniesiono obecny budynek. Zaprojektował go architekt Władysław Marconi.

W ciągu swojej wieloletniej historii hotel zasłynął z wizyt znanych gości oraz organizowanych tu bali i przyjęć. Przez lata wielokrotnie zmieniał właściciela oraz przeznaczenie. Tylko w swojej powojennej historii najpierw był siedzibą Państwowego Zjednoczenia Przemysłu Młyńskiego, później był w posiadaniu Banku Cukrownictwa. Od 1952 roku przeszedł pod zarząd Orbisu a w 1977 roku Uniwersytetu Warszawskiego. W listopadzie 1981 roku rozpoczął się wieloletni remont budynku i 17 kwietnia 1993 roku ponownie został otwarty. Goszcząca wtedy w Warszawie, brytyjska premier Margaret Thatcher, dokonała ceremonii oficjalnego otwarcia hotelu. W 2013 po kolejnym remoncie wnętrz, pięciogwiazdkowy obiekt ten dołączył do najbardziej prestiżowych sieci hotelowych – The Luxury Collection.Goście mogą wybierać spośród 165 stylowych pokoi oraz 41 przestronnych apartamentów. Największy z nich ma 110 m2 powierzchni. Rozległy apartament nazwany imieniem znanego polityka i pianisty Ignacego Jana Paderewskiego uznany jest za pomnik dziedzictwa narodowego. Spędzenie w nim jednej nocy to koszt ponad 7000 zł. Dołączyć do niego można 6 sąsiednich pokoi tworząc mieszkanie o powierzchni 370 m2.

 

http://www.hotelbristolwarsaw.pl

 

 

- Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi      Panny i św. Józefa Oblubieńca

 

Barokowy kościół na planie krzyża zbudowany został w latach 1661–81 jako przyklasztorna świątynia karmelitów bosych. Zakonnicy przybyli do Polski w 1617 roku, a do Warszawy dotarli w 1634 roku, a ich głównym celem było nauczanie okolicznych mieszkańców. W stworzeniu kościoła udział brali znani architekci jak Konstanty Tencalla, Szymon Józef Bellotti oraz Tylman z Gameren. Kościół przebudowano w 1724 roku. Za przebudowę fasady, która dzisiaj jest wizytówką kościoła zabrano się 40 lat później. Jest ona dziełem Efraima Szregera a fundował ją mieszkający po sąsiedzku w pałacu Radziwiłłów, Karol Stanisław Radziwiłł. Jej budowa zakończyła się dopiero w 1779 roku i była to pierwsza w Rzeczypospolitej kamienna klasycystyczna fasada.

Główne wejście zdobi portal, nad którym umieszczony jest kartusz z herbem Radziwiłłów. Kondygnację wyżej umieszczone są dwie dzwonniczki kształtem nawiązujące do kadzideł. Szczyt fasady wieńczy miedziana kula z umieszczoną na niej złoconą hostią na splotach pokonanego węża – tworzące razem symbol Wiary. Kościół nie został zniszczony podczas II wojny światowej i do dzisiaj zachował oryginalny wygląd oraz wyposażenie. Zachwyca barokowo-rokokowy, pochodzący z XVIII wieku ołtarz główny, poświęcony świętemu Józefowi. Na szczególną uwagę zasługuje pochodząca również z XVIII wieku ambona, wykonana prawdopodobnie wg projektu Tylmana z Gameren. Przedstawione są na niej alegorie czterech kontynentów, Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny z gołębicą oraz święci z zakonu karmelitów. W kościele znajduje się 10 ołtarzy bocznych oraz położona przy prezbiterium kaplica Grobu Chrystusowego z przejmującą rzeźbą Chrystusa złożonego w grobie, autorstwa Oskara Sosnkowskiego. Większość ołtarzy to dzieło Leona Sużyńskiego z 1857 roku.

 

Ciekawostką jest, że 1 września 1705 w przyległym klasztorze rozpoczęły się rozmowy pokojowe pomiędzy Polską i Szwecją, które 18 listopada 1705 roku zakończyły się podpisaniem w nim przymierza.

 

 

Pomnik Adama Mickiewicza

Obok kościoła znajduje się okazały pomnik Adama Mickiewicza. Stanął on na placu powstałym po wyburzeniu budynków na terenie dawnej jurydyki, której właścicielem był dziekan kolegiaty św. Jana Chrzciciela. Pomnik stanął dokładnie w miejscu fontanny przeniesionej na plac Bankowy. Posąg o wysokości 4,5 metra jest dziełem Cyprian Godebskiego i został odlany we Włoszech. W jego budowę zaangażowany był m.in. Henryk Sienkiewicz. Monument odsłonięty został 24 grudnia 1898 roku, w setną rocznicę urodzin poety.

W 1944 pomnik został zdemontowany przez Niemców i wywieziony do Rzeszy. Po wojnie w Hamburgu odnalezione zostały jego fragmenty i na tej podstawie zrekonstruowany i ponownie odsłonięty 28 stycznia 1950 roku na zamknięcie jubileuszowego Roku Mickiewiczowskiego.

 

 

- Pałac Potockich

 

W miejscu tym w 1643 roku z inicjatywy Kacpra Denhoffa wzniesiono drewniany dwór. Spłonął on podczas potopu szwedzkiego, Kolejny, murowany powstał w roku 1669. Dwór w rękach rodziny Denhoffów pozostawał do 1731 roku, kiedy to książę August Aleksander Czartoryski poślubił Zofię z Sieniawskich Denhoffową i został ty samym współwłaścicielem rezydencji. W 1760 roku w wyniku przebudowy powstał okazały pałac w stylu późnobarokowym według projektu Jakuba Fontany i Efraima Schroegera. Wtedy to od strony Krakowskiego przedmieścia powstała kordegarda.

W wyniku spadku kolejną właścicielką posiadłości została Izabela Lubomirska z Czartoryskich, a później w roku 1799 żona Stanisława Kostki Potockiego - Aleksandra. Później pałac powoli zaczął tracić swój reprezentacyjny charakter zmieniając się w kamienicę dochodową. Jego pomieszczenia były wynajmowane przez osoby indywidualne, sklepy, składy i różnego rodzaju firmy.

Mieszkanie wynajmował tu m.in. Julian Ursyn Niemcewicz. W kordegardzie prowadziła sklep z brązami firma Braci Łopieńskich. W 1807 roku wydano tu wielki bal na cześć Napoleona.

Po utracie niepodległości przez Polskę mieszkał tu szef tajnej rosyjskiej policji Nikołaj Nowosilcow. W 1892 roku jedno ze skrzydeł pałacu kupił właściciel firmy garbarskiej, Arpad Chowańczak. W jego mieszkaniu w czasie II wojny światowej odbywały się spotkania dowództwa AK oraz tajne nauczanie. Od 1926 roku do wojny, ostatnim właścicielem był Józef Potocki.

W sierpniu 1944 roku pałac został spalony przez Niemców. Odbudowa w latach 1948–49 przywróciła mu XVIII wieczny wygląd. Obecnie jest siedzibą Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

 

W budynku dawnej strażnicy w 1956 roku zorganizowano Galerię Kordegarda. Promuje ona dawną i współczesną sztuką polskich artystów, organizuje wystawy, spotkania, koncerty i warsztaty.

 

 

C. (2.6 km) Grób Nieznanego Żołnierza

 

Zorganizowany jest w niewielkim fragmencie kolumnady łączącej dwa budynki nieistniejącego dzisiaj Pałacu Saskiego.

Historia tego miejsca zaczyna się w 1661 roku, kiedy to poeta Jan Andrzej Morsztyn uzyskał pozwolenie od króla Jana Kazimierza na zasypanie części fosy i budowę najpierw dworu, a później barokowego pałacu należącego do jednego z największych w ówczesnej stolicy. W 1713 roku August II Mocny zakupił pałac i przystąpił do jego przebudowy, urządzając w nim rezydencję królewską wzorowaną na Wersalu. Rozbudowę kompleksu pałacowego kontynuował August III ale po jego śmierci w 1763 roku pałac utracił status rezydencji królewskiej.

Po nabyciu pałacu przez rząd pruski w jego północnym skrzydle w latach 1804-16 zorganizowano Liceum Warszawskie. Pracował w nim Mikołaj Chopin, ojciec Fryderyka, zajmując wraz z rodziną mieszkanie na na II piętrze pałacu. Zniszczony pałac w wyniku powstania listopadowego nabył rosyjski kupiec Jan Skwarcow. W latach 1838-42 w wyniku gruntownej przebudowy powstały dwa samodzielne budynki z wewnętrznymi dziedzińcami. Korpus główny pałacu został rozebrany a w jego miejscu wzniesiono dwukondygnacyjną kolumnadę. W 1864 roku Pałac Saski zakupiły rosyjskie władze wojskowe i do 1915 roku działał w nim Zarząd Warszawskiego Okręgu Wojennego. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości przeprowadzono w pałacu gruntowny remont. Na potrzeby umieszczonego tu Sztabu Generalnego Wojska Polskiego oba budynki połączono podziemnym tunelem. Mieściło się tutaj Biuro Szyfrów w którym pracowali kryptolodzy, którzy złamali szyfr niemieckiej Enigmy. 2 listopada 1925 roku pod pałacową kolumnadą umieszczono Grób Nieznanego Żołnierza. W czasie II wojny światowej budynek zajmował Wehrmacht. W grudniu 1944 roku, po upadku powstania warszawskiego Pałace Saski i Brühla, a także pomnik księcia Józefa Poniatowskiego zostały wysadzone w powietrze. Ocalał jedynie, niewielki trój arkadowy fragment kolumnady z Grobem Nieznanego Żołnierza, pod który nie podłożono materiałów wybuchowych.

 

2 listopada 1925, pod kolumnadą Pałacu Saskiego złożono szczątki bezimiennego żołnierza. Nim do tego doszło, 4 kwietnia 1925 roku w Ministerstwie Spraw Wojskowych w Warszawie przygotowano losowanie pobojowiska wojennego. Wybrano 150 miejsc szczególnie zaszczytnych dla walczącego wojska polskiego. Podczas uroczystego losowania, najmłodszy obecny podczas tej uroczystości kawaler orderu Virtuti Militari, ogniomistrz Józef Buczkowski wylosował kartkę z nazwą Lwów. Ustalono tym samym, że bezimienny żołnierz zostanie ekshumowany z Cmentarza Orląt we Lwowie. Odkopano trzy trumny. W pierwszej znaleziono zwłoki sierżanta, w drugiej kaprala, w trzeciej nie było żadnych stopni wojskowych ale znajdowała się w niej maciejówkę z orzełkiem. Zamknięte trumny ustawiono następnie przed cmentarną kaplicą. Losowego wyboru jednej z nich dokonała Jadwiga Zarugiewiczowa – matka żołnierza poległego na polach Zadwórza i pochowanego w nieznanym miejscu. Po otwarciu trumny okazało się, że znajdują się w niej szczątki żołnierza bez szarży, z maciejówką. Miał przestrzeloną głowę oraz nogę, w momencie śmierci miał około 14 lat. Jego szczątki przełożono do nowej, sosnowej trumny, którą zamknięto w drugiej cynowej a tą z kolei umieszczono w zdobionej orłami czarnej trumnie dębowej. Wieczorem trumnę przeniesiono do kaplicy obrońców Lwowa i zaciągnięto honorową wartę.

30 października 1925 roku w uroczystym kondukcie pogrzebowym trumnę przewieziono do bazyliki katedralnej i i mieszczono na potężnym, pięciometrowej wysokości katafalku. Następnego dnia odprawione zostało pożegnalne nabożeństwo a po nim ruszył kondukt żałobny na czele którego, jechał na koniu gen. dyw. Jan Thullie. Za nim podążał 14 Pułk Ułanów, poczty sztandarowe, duchowieństwo trzech obrządków, laweta armatnia z trumną, dostojnicy wojskowi i cywilni, orkiestra wojskowa, kompania honorowa i oddział policji konnej. Wzdłuż trasy konduktu gromadzili się mieszkańcy odświętnie na tą uroczystość udekorowanego miasta. W fabrykach włączono syreny, w kościołach bito w dzwony.

Na noc trumnę złożono w salonie recepcyjnym dworca kolejowego, stanęła warta honorowa, którą obok żołnierzy pełnili także kolejarze. Przez całą noc tłumy ludzi składały bezimiennemu żołnierzowi ostatni hołd. Następnego dnia o godzinie 8:48 specjalny pociąg z 56-osobową eskortą honorową ruszył do Warszawy. Na trasie prowadzącej przez Żółkiew, Rawę Ruską, Bełżec, Krasnystaw, Lublin i Garwolin przy torach gromadziły się nieprzebrane tłumy. Po licznych postojach, po 22 godzinach jazdy pociąg wjechał do Warszawy gdzie na Dworcu Głównym trumnę odebrali gen. Sikorski i gen. Suszyński po czym uroczysty kondukt ruszył w kierunku katedry św. Jana. Do godziny 11:00, kiedy to zaczęło się nabożeństwo, do katedry przybywali oficjele: prezydent Rzeczypospolitej, Marszałkowie Sejmu i Senatu, prezes Rady Ministrów i ministrowie. Przybył także nuncjusz papieski Lorenzo Lauri. Po nabożeństwie trumna została zdjęta z katafalku przez ośmiu podoficerów, kawalerów Virtuti Militari, następnie wyniesiona została przed katedrę przez szpaler oddających honory sztandarów i ponownie złożona została na armatniej lawecie. W ostatnią drogę ruszył kondukt na czele którego maszerował oddział piechoty konnej, następnie artylerii, kawalerii, sztandary armii polskiej, dalej duchowieństwo wszystkich wyznań, laweta z trumną. Za nią matki, wdowy i inwalidzi. Dalej szli: prezydent Rzeczypospolitej, przedstawiciele Ministerstwa Spraw Wojskowych, wyższa generalicja, delegaci Sejmu i Senatu oraz wysocy urzędnicy, korpus oficerski i delegacje zagraniczne. Kondukt zamykał oddział konnej policji. Nad konduktem przelatywały eskadry samolotów. W kościołach biły dzwony. Laweta z trumną została zatrzymana przed pomnikiem księcia Józefa Poniatowskiego, następnie kawalerowie Virtuti Militari przenieśli trumnę i złożyli obok miejsca spoczynku. Dokładnie o godzinie 13:00 trumna została opuszczona do grobowca. Minister spraw wojskowych złożył do grobowca akt erekcyjny oraz 14 żalników z ziemią z pozostałych pobojowisk, a także srebrny wieniec od prezydenta Rzeczypospolitej i jedwabny całun w wizerunkiem orła białego. Minutę później nastąpiła cisza, przestały bić dzwony. Oddano 24 wystrzały honorowej salwy armatniej po czym grobowiec nakryto nagrobną płytą.

 

Dzisiaj przy Grobie Nieznanego Żołnierza płonie wieczny znicz i służbę pełni warta honorowa z Batalionu Reprezentacyjnego Wojska Polskiego. Na posterunku stoi dwóch żołnierzy przez jedną godzinę, po której następuje zmiana i trzy godziny odpoczynku, każda zmiana stoi sześć razy. W dni świąt państwowych 3 maja, 15 sierpnia i 11 listopada przy Grobie Nieznanego Żołnierza odbywa się uroczysta zmiana warty honorowej z udziałem wojsk wszystkich rodzajów oraz najwyższych władz państwa.

 

Na filarach arkad znajduje się dzisiaj 20 tablic upamiętniające miejsca bitew. Najstarsza z nich z napisem Cedynia 24 VI 972. Ostatnia data to Majdan Kozic Górnych 21 X 1963. Poległ tam Józef Franczak, ps. „Lalek” – sierżant Wojska Polskiego, żołnierz wojny obronnej Polski 1939 roku, później związany ze strukturami ZWZ-AK, ostatni żołnierz wyklęty.

 

Głównym źródłem dzięki któremu powstał ten artykuł jest Wikipedia.

 

 

- Ogród Saski

 

Za Grobem Nieznanego Żołnierza rozciąga się Ogród Saski. Założony został na przełomie XVII i XVIII wieku przez króla Augusta II Mocnego, na tzw. Osi Saskiej, jako przypałacowy ogród w stylu francuskim. Ostateczny kształt nadano mu w latach 1733-35. Ogród otoczono wówczas murem z pięcioma bastionami. W ogrodzie powstała min Operalnia, w której 19 listopada 1765 roku wykonano pierwsze przedstawienie teatralne w języku polskim. Wystawienie "Natrętów" Józefa Bielawskiego uznawane jest za narodziny Teatru Narodowego. 27 maja 1727 roku ogród udostępniony został wszystkim mieszkańcom miasta, dzięki czemu jest najstarszym, publicznym ogrodem miejskim w Polsce. Mógł korzystać z niego każdy, kto był odpowiednio ubrany. W czasie II wojny światowej przez zachodnią część parku poprowadzono ulicę Marszałkowską. Po zniszczeniach w czasie II wojny światowej park odtworzono znacznie ograniczając jego powierzchnię , która obecnie stanowi 15,76 ha. Znajduje się w nim wiele starych drzew, a niektóre z nich mają ponad 250 lat. Trzy z nich mają status pomników przyrody: miłorząb, kasztanowiec i topola.

 

W 1870 roku powstał tu drewniany budynek Teatru Letniego. W 1902 roku pierwsza polska wytwórnia filmowa, działająca pod nazwą Towarzystwo Udziałowe Pleograf, organizowała w nim pierwsze pokazy filmów dokumentujących. Podczas kampanii wrześniowej w 1939 roku budynek spłonął.

 

Ozdobą parku jest zbudowana w głównej alei w 1853 roku Fontanna. Pierwszy w Warszawie wodotrysk jak ją wtedy nazywano zaprojektowany został przez Henryka Marconiego i był częścią powstającej w Warszawie, pierwszej sieci wodociągowej. Wielka, żeliwna patera osadzona została na cokole. Poniżej znajduje się misa zdobiona płaskorzeźbami, która z kolei umieszczona została w kamiennej wannie. W niej to zainstalowane zostały cztery cynkowe delfiny wyrzucające wodę ku środkowi fontanny.

Fontanna szczęśliwie przetrwała II wojnę światową.

 

Zegar słoneczny, usytuowany jest, patrząc od strony Grobu Nieznanego Żołnierza, tuż za fontanną. Czasomierz ufundował Antoni Szeliga Magier, profesor fizyki, meteorolog oraz obserwator warszawskiego życia społecznego. Zegar stanął w parku w 1863 roku.

 

W głębi ogrodu znajduje się staw otoczony wierzbami z górującą nad nim malowniczą, klasycystyczną budowlą zwaną świątynią Westy. Budowla wzorowana jest na świątyni Westy w Tivoli pod Rzymem a wzniesiona została w latach 1852-54. Podczas wojny została zniszczona, później odbudowana. Dzisiaj gromadzony jest w niej zapas wody służący celom przeciwpożarowym dla pobliskiego Teatru Wielkiego.

 

W alei głównej znajduje się zespół dwudziestu jeden barokowych rzeźb. Pierwsze dzieła powstały w XVIII wieku w warsztatach między innymi Jana Jerzego Plerscha, Franciszka Ksawerego Deybla, Jana Jerzego Donata i innych. Kolekcja pierwotnie stanowiąca około 70, często pozłacanych dzieł przedstawiała, poru roku, żywioły, cnoty, muzy sztuki i nauki. Po upadku insurekcji kościuszkowskiej rzeźby z ogrodu wywieziono do Rosji. Obecne to ich repliki.

 

 

D. (3.2 km) Teatr Wielki

 

Kamień węgielny pod budowę budynku Teatru narodowego położono 19 listopada 1825 roku, w 150 rocznicę utworzenia Teatru Narodowego. Projektant Antonio Corazzi wzorował się na teatrze S. Carlo Nicoliniego w Neapolu. Już w czasie budowy, po powstaniu listopadowym zmieniono pierwotny projekt Corazziego na bardziej oszczędny. Zmniejszono min. liczbę miejsc dla widzów z 2000 do 1248 oraz zlikwidowano lożę królewską. Monumentalny budynek z neoklasycystyczną fasadą, zwieńczoną charakterystycznym wejściem z majestatyczną kolumnadą, stał się jednym z symboli Warszawy. Pierwsze przedstawienie w nowo otwartym Teatrze Wielkim, bo taka nazwa wtedy obowiązywała, odbyło się 24 lutego 1833. Były to opera Cyrulik sewilski Gioacchina Rossiniego. W okresie zaborów teatr pełnił rolę zarówno kulturalną jak i polityczną. Wystawiano w nim utwory polskich kompozytorów i choreografów. Tu odbyły się m.in. prapremiery dwóch wybitnych dzieł operowych Stanisława Moniuszki: pełnej wersji "Halki" (1858) i "Strasznego Dworu" (1865).

Podczas kampanii wrześniowej w 1939 roku gmach teatru został zbombardowany. Po kapitulacji miasta rozpoczęto roboty zabezpieczające, montując nad częścią frontową prowizoryczny dach. W czasie powstania warszawskiego budynek ponownie ucierpiał a później to co jeszcze ocalało wysadzili Niemcy, podkładając ładunki wybuchowe.

 

Odbudowa obiektu rozpoczęła się w 1953 roku. Niezwykle ambitny projekt budynku o kubaturze 500 tys. m3, którego autorem był profesor Bohdan Pniewski przewidywał zagospodarowanie 2 hektarów powierzchni. Zakładał odtworzenie fasady od strony placu Teatralnego i ul. Wierzbowej, zgodnie ze stanem pierwotnym. Całkowicie od nowa zaprojektowane zostały wnętrza teatru o powierzchni użytkowej zajmującej około 90 tys. m2. Na miejscu wcześniejszej widowni zaprojektowano obszerne i eleganckie szatnie (parter) oraz przestronne foyer (na pierwszym piętrze). Widownię umieszczono w miejscu, w którym wcześniej znajdowała się scena. Scenę wraz ogromnym zapleczem usytuowano na dawnym placu, który przylegał do teatru. Jej całkowita powierzchnia wynosi 1150 m2 i wraz z widownią równa się powierzchni słynnej La Scali, wynoszącej 2,5 tys. m2. Zainstalowano m.in. obrotową scenę, sześć zapadni, osiem mostów świetlnych nad sceną, trzy systemy telewizji. Powstało 27 pracowni i warsztatów tak aby teatr był samowystarczalny aby projekty, stroje, dekoracje i rekwizyty mogły powstawać na miejscu. W dawnych Salach Redutowych urządzono Muzeum Teatralne gromadzące dzieła sztuki i dokumenty obrazujące historię polskiego teatru dramatycznego, operowego i baletowego począwszy od XVIII wieku.

Podczas uroczystego, ponownego otwarcia gmachu 20 listopada 1965 roku wystawiono Straszny dwór Stanisława Moniuszki.

 

Dzisiaj w służbie techniczno-administracyjnej Teatru Narodowego pracuje tysiąc osób. Zespół artystyczny, włącznie ze stuosobową orkiestrą, tworzy grupa czterystu osób. W wielkich szafach-garderobach przechowywane jest ponad 20 tysięcy kostiumów. Wszystkie szyte są na miarę i do każdego spektaklu indywidualnie. W sezonie miejsce ma 13-14 premier. Na widowni zasiada od 200-220 tysięcy widzów.

 

Budynek jest również siedzibą Opery Narodowej, a także Polskiego Baletu Narodowego.

 

3 maj 2002 roku fasadę zwieńczyła rzeźba Kwadrygi Apollina, co było zgodne z założeniami Antonia Corazziego. Wtedy nie mogła się tam znaleźć, nie zgodził się na to car Mikołaj I. Twórcami współczesnej Kwadrygi są profesorowie ASP - Adam Myjak i Antoni Janusz Pastwa.

Przed frontonem stoją zrekonstruowane po zniszczeniach wojennych pomniki autorstwa Jana Szczepkowskiego przedstawiające twórcę polskiej opery narodowej Stanisława Moniuszkę oraz ojca polskiego teatru - Wojciecha Bogusławskiego.

 

 

Budynek teatru można zwiedzać. Trasa wycieczki obejmuje prelekcję o historii gmachu, zwiedzający mogą zajrzeć za kulisy sceny, obejrzeć rozmaite pracownie artystyczne, magazyn kostiumów teatralnych, widownię Sali Moniuszki, foyer oraz złożyć wizytę w garderobie artystów.

 

Wycieczki odbywają się po wcześniejszym uzgodnieniu pod numerem telefonu 603 960 428 lub  e-mail Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript.

 

 

Godziny zwiedzania:

Początek - 9:15

 

Ceny biletów

Bilet normalny - 20:00 zł

Ulgowy - 10:00 zł

 

 

https://teatrwielki.pl

 

 

- Akademicki Kościół św. Anny

 

Kniaziówna kijowska Anna z Holszańskich księżna Mazowiecka, wdowa po Bolesławie III, sprowadziła z Krakowa franciszkanów surowszej reguły, których w Polsce nazwano bernardynami. Podarowała im plac przy ówczesnym trakcie Czerskim, za murami miasta. W 1454 roku wzniesiono dla nich klasztor i pierwszy murowany kościół. W 1507 roku w wyniku pożaru ucierpiał budynek klasztoru, który odbudowano w 1511 roku w znacznie okazalszej postaci. W maju 1515 roku kolejny pożar strawił część Starej Warszawy z kolegiatą Św. Jana, kościołem Św. Marcina oraz przedmieście z klasztorem i kościołem bernardynów. Główną fundatorką odbudowy nowej świątyni była następna księżna Mazowiecka, tym razem Radziwiłłówna. Budowę gotyckiego kościoła skończono już w 1521 roku, ale urządzanie jego wnętrza, dekoracji i wystroju trwało do 1533 roku. Od północy, obok kościoła, w latach 1578-84, z fundacji królowej Anny Jagiellonki, postawiono murowaną wolno stojąca dzwonnicę, założoną na planie kwadratu.

W 1603 roku powiększono zespół klasztorny, przez dobudowanie dwukondygnacyjnego skrzydła od strony zachodniej, przez co uzyskał on formę czworoboku, z wewnętrznym krużgankowym dziedzińcem. Krużganki otrzymały sklepienia krzyżowe i kryształowe, których fragmenty zachowały się do dziś.

W czasie "potopu" szwedzkiego świątynia była kilka razy oblegana i zdobywana. Podczas najazdu wojsk Jerzego Rakoczego księcia siedmiogrodzkiego, sprzymierzonego ze Szwedami, po trzydniowej obronie Warszawy, ustępujące oddziały wojsk polskich 16 czerwca 1657 roku podpaliły kościół i klasztor. Na skutek pożaru zniszczony został cały bogaty wystrój wnętrza kościelnego. Spłonęła wówczas także część budynków klasztornych wraz z bogatą biblioteką. Przez następne cztery lata, kościół pozbawiony dachu, pozostawał pod działaniem deszczu i mrozów, co pogłębiało jego dewastację. Odbudowa kościoła zakończona została w 1667 roku.

 

Wyposażenie wnętrza świątyni, zachowane do dziś to ołtarz główny, trzy pary ołtarzy bocznych, organy i ambona powstały pomiędzy 20-m a 60-m rokiem XVIII wieku. Nowy ołtarz to dzieło Karola Antoniego Bay'a i datowany jest na około 1730 rok.

Pierwsza powstała para ołtarzy bocznych - p.w. Matki Boskiej i św. Józefa (obecnie Niepokalanego Poczęcia NMP), umieszczonych została ukosem na pograniczu nawy i prezbiterium. Później stanęły w kościele następne dwie pary ołtarzy bocznych - pw. świętych: Franciszka z Asyżu i Antoniego Padewskiego oraz Stanisława BM (którym opiekował się cech kowali) i Jana Ewangelisty.

Około 1750 roku na pierwszym filarze przyściennym od strony południowej, zamontowano nową drewnianą kazalnicę. Dopełnieniem wyposażania kościoła w sprzęty kościelne było wykonanie w latach 1733-54 konfesjonałów i szaf na aparaty liturgiczne.

W 1788 roku kościół otrzymał nową fasadę w stylu "włoskim". W czasie przebudowy rozebrano dwie boczne wieże. Dominującym motywem nowej fasady jest czterokolumnowy portyk koryncki, ustawiony na wysokich cokołach, zwieńczony szerokim pasem belkowania i trójkątnym tympanonem.

 

W czasie kampanii napoleońskiej zabudowania klasztorne zamieniono na koszary, szpital wojskowy, więzienie i wytwórnię pałaszy. Po długich staraniach u władz Królestwa Polskiego w 1819 roku odzyskano refektarz i pomieszczenia górne, ale pozostałe pomieszczenia pozostawały w rękach wojska do 1867 roku.

 

W okresie powstania styczniowego miejsce to było jednym z ważniejszych ośrodków werbunkowych i szkoleniowych, za co w listopadową noc 1864 roku konwój wojskowy wywiózł warszawskich zakonników do klasztoru w Kole nad Wartą. Większą część budynków klasztornych przejęły władze miejskie, a część przylegającą do kościoła i sam kościół - władze archidiecezji warszawskiej. Konwent warszawskich bernardynów, który wzniósł i z takim trudem odbudowywał i rozbudowywał, wyposażał i przyozdabiał swą świątynię, po bez mała czterech wiekach, został jej pozbawiony. Kościół Św. Anny stał się filialnym parafii Św. Jana, zarządzanym odtąd przez księży świeckich.

 

W 1869 roku dawne skrzydło klasztoru z kolumnadą przy Krakowskim Przedmieściu, odnajęło od miasta warszawskie Towarzystwo Zachęty do Sztuk Pięknych, na pomieszczenie swych magazynów i sal ekspozycyjnych. Aby mieć fundusze na przebudowę, prowadzoną przez budowniczego Juliana Ankiewicza (oszklenie górnej kolumnady, zamienionej w główną salę ekspozycyjną) oraz na statutową swą działalność, TZSP odnajęło przestrzeń pod arkadami kupcowi Blochowi na urządzenie prywatnych sklepów. Wystawy Towarzystwa Zachęty odbywały się tu do 1884 roku. Nowym właścicielem pomieszczeń od 1881 roku było Muzeum Przemysłu i Rolnictw. Do nowej funkcji budynki przystosowywał budowniczy Wincenty Rakiewicz. Oprócz magazynów, biblioteki, ekspozycji muzealnej, urządzone zostały tu także pracownie chemiczna i fizyczna, gdzie w latach 1890-91 pracowała Maria Skłodowska.

 

Po odzyskaniu niepodległości, mimo starań bernardynów o zwrot ich własności, kościół Św. Anny oddany został w 1928 roku duszpasterstwu akademickiemu i otrzymał oficjalną nazwę Kościoła Akademickiego Św. Anny.

 

Podczas nalotów i bombardowania Warszawy we wrześniu 1939 roku Niemcy zburzyli kaplicę Loretańską; spłonęły również drewniane wiązania kopuły kaplicy bł. Władysława, a także dach nad nawą. Podczas okupacji niemieckiej, pod kierunkiem architekt Beaty Trylińskiej, odbudowano kaplicę, wykonano nowe dachy. W czasie powstania warszawskiego kościół zajęli Niemcy skąd ostrzeliwali drugi brzeg Wisły. Oryginalne wyposażenie kościoła na szczęście nie wiele ucierpiało, choć wymagało reperacji i odnowienia dzięki czemu dzisiaj jej wyposażenie jest najpełniej zachowanym oryginalnym, barokowym wyposażeniem spośród wszystkich warszawskich zabytków. W 1950 roku odnowiono elewacje świątyni, odkrywając prawie wszystkie zachowane mury gotyckie. Całkowita renowacja świątyni zakończona została w 1962 roku.

 

3 czerwca 1979 roku Papierz Jan Paweł II odbywający swą pierwszą pielgrzymkę do ojczyzny spotkał się z młodzieżą, wygłosił homilię i poświęcił przyniesione przez nich krzyże.

 

 

 

http://swanna.waw.pl

 

 

Przy kościele św. Anny stoi wieża wybudowana pod koniec XVI stulecia z funduszy Anny Jagiellonki. W latach 1819-21 przebudowano ją w stylu neorenesansowym, podwyższając o jedną kondygnację. W 1978 roku w zrekonstruowanej ośmioarkadowej gloriecie zawieszono trzy dzwony: św. Anny, bł. Władysława z Gielniowa i św. Tadeusza. Na szczycie wieży znajduje się taras widokowy na który prowadzi 150 stopni schodów.

 

Godziny otwarcia

Maj - Październik

Poniedziałek-Piątek 10:00-21:00

Sobota-Niedziela 11:00-22:00

 

Listopad - Kwiecień

Poniedziałek - Piątek 10:00-18:00

Sobota - Niedziela 11:00-18:00

 

Ceny biletów

Bilet normalny - 6.00 zł

Ulgowy - 5.00 zł

 

http://www.taraswidokowy.pl

 

 

Stare Miasto

 

Stare Miasto zostało założone na skarpie, nad rzeczką Kamionką będącą dopływem Wisły, obok zamku książąt mazowieckich wzniesionym kilka lat wcześniej. Otoczone było wałem ziemnym, który pod koniec XIV wieku zastąpiony został obronnym murem. Prawdopodobnie założycielem miasta był Bolesław II, książę mazowiecki i płocki. Miejsce to położone było na szlaku handlowym prowadzącym znad Morza Czarnego ku Bałtykowi, dzięki czemu dynamicznie się rozwijało.

W środku miasta znajdował się plac w kształcie prostokąta, przy którym zamieszkało 40 najbogatszych osadników. Każdy miał działkę o szerokości 9 m i długości 35 m. Taki kształt parceli zapewniał pomieszczenie na niewielkim terenie znacznej liczby przylegających do siebie domów. Kamieniczki były wąskie, jedno lub dwupiętrowe, ze stromymi schodami i dwuspadowymi dachami. Początkowo były drewniane, ale po pożarach w latach 1374, 1384, 1478, zastępowane były murowanymi. Całe miasto miało powierzchnię około 10 ha, dwa place targowe (przy Rynku i przy Szerokim Dunaju), 12 ulic i około 170 domów.

 

Wzniesiono kościół parafialny pw. św. Jana (dzisiejsza katedra). Przy Rynku pod numerem 19 mieszkał wójt, który zarządzał miastem. Początkowo robił to samodzielnie (stanowisko dziedziczone), a od połowy XIV wieku razem z Radą Miejską, która urzędowała w Ratuszu, stojącym na środku rynku. Do końca XV wieku ludność Starego Miasta wzrosła, do blisko pięciu tysięcy.

 

W 1413 roku książę Janusz zdecydował o tym, że Warszawa będzie jego główną siedzibą, a jednocześnie stolicą księstwa warszawskiego. Miasto otrzymało wtedy podwójną linię murów, zbudowano baszty i wykopano fosę. Wybudowano dwie bramy: Krakowską (Dworzan) i Nowomiejską oraz mniejsze dla pieszych od strony Wisły. Książę mieszkał w budynku z dużym dziedzińcem zwanym Dworem Wielkim (obecnie stanowi najstarsza część Zamku Królewskiego) otoczonym dodatkowym murem. Na przedłużeniu ulicy Grodzkiej (dziś Świętojańska) znajdowały się budynki mieszczące sąd i kancelarię grodzką. Oprócz kościoła św. Jana podniesionego do rangi kolegiaty, wybudowano kościół św. Marcina, szpital pw. św. Ducha (dla ubogich starców), dwa cmentarze oraz łaźnię przy Bramie Nowomiejskiej. W Wieży Marszałkowskiej funkcjonowało więzienie.

 

Po przeniesieniu z Krakowa do Warszawy dworu królewskiego przez Zygmunta III Wazę wybudowano zbiorniki wody pitnej oraz drewniany system wodociągowy. Wznoszone były coraz bardziej okazałe kamienice, które należały, zwłaszcza te przy Rynku i ulicy Świętojańskiej, do najbardziej zamożnych kupców i patrycjatu. Na rynku swoje produkty sprzedawali miejscowi i często zagraniczni kupcy. W 1548 roku rozbudowano barbakan.

W XVIII wieku zamożna ludność ze Starego Miasta zaczęła przenosić się do nowych dzielnic budując tam okazałe pałace a swoje dotychczasowe kamienice przerabiając na budynki czynszowe.

 

Na początku XIX wieku rozebrano mury obronne. W 1817 roku bramy Nowomiejską i Krakowską wraz z sąsiadującymi budynkami, powiększając w ten sposób plac Zamkowy. Rozebrano również budynek Ratusza i pobliskie sklepy. Stare Miasto straciło na znaczeniu. Kamienice będące w coraz gorszym stanie zamieszkiwała coraz bardziej uboga ludność.

 

W 1906 roku Towarzystwo Opieki nad Zabytkami Przeszłości podjęło działania zmierzające do odnowy zdewastowanych staromiejskich budynków. Wykupiono i przeznaczono na działalność społeczną kamienice: „Pod Świętą Anną” (nr 31) i Baryczków (nr 32). Dzięki inicjatywie towarzystwa w 1916 roku zlikwidowano na Rynku targowisko i ułożono nowy bruk. W 1928 odnowione fasady kamienic pokryto polichromią. Do 1938 zakończono częściową rekonstrukcję murów i Barbakanu.

 

W 1944 podczas powstania warszawskiego zabudowania Starego Miasta w 90% zostały zniszczone. Z ponad 260 domów przetrwało sześć.

 

W latach 1945–47 pod kierownictwem Jana Zachwatowicza i Wydziału Architektury Zabytkowej przeprowadzono prace zabezpieczające i odgruzowujące. W pierwszej kolejności zabezpieczono partery kamienic przy Rynku Starego Miasta, zachowane fragmenty katedry, odgruzowano dojazd na Rynek. Ocalałe elementy Kolumny Zygmunta i innych znalezione dzieła sztuki przeniesione do Muzeum Narodowego. Później przystąpiono do odbudowy. Rekonstrukcja katedry, której przywrócono średniowieczny wygląd trwała do 1955 roku. Do odbudowy Zamku Królewskiego przystąpiono dopiero w 1971 roku.

 

Obecny wizerunek Starego Miasta jest niemal całkowitą rekonstrukcją. Inicjatywa ta doceniona została, umieszczeniem tej części Warszawy na liście Światowego Dziedzictwa UNESCO. Dzisiaj jest prawdziwą wizytówką Warszawy.

  

 

E. (3.8 km) Zamek Królewski

 

Powstanie pierwszego grodu w tym miejscu datowane jest na początek XIV wieku. Założył go książę mazowiecki, Bolesław II, któremu w latach 1294-1313 udało się zjednoczyć pod swym panowaniem całe Mazowsze. Gród znajdował się w miejscu dzisiejszego zamku przy ujściu rzeczki Kamionki (obecnie linia trasy W-Z). W okresie pierwszych czterdziestu lat XIV wieku Warszawa wyrosła na ważny ośrodek władzy książęcej. Książę Janusz I Starszy (przyrównywany do Kazimierza Wielkiego), rozbudował swoją siedzibę stopniowo wprowadzając zabudowę murowaną. Około 1410 roku rozpoczął budowę okazałego, trzykondygnacyjnego domu książęcego zwanego Wielkim. Z tego okresu, zachowanym do dziś fragmentem jest dolna część Wieży Wielkiej, później nazywanej Grodzką. W odrębnym budynku, którego zachowane do dziś piwnice znajdują się pod zachodnim skrzydłem obecnego zamku obradował sąd. W rezydencji książę podejmował znakomitych gości na czele z królem polski i księciem litewskim Władysławem Jagiełło, który to wiosną 1426 roku spływał Wisłą z Kazimierza do Płocka. Zatrzymał się wtedy w Warszawie i kilka dni spędził w nowej rezydencji księcia.

 

Po śmierci księcia Janusza Starszego w 1429 roku, jego wnuk i jedyny sukcesor Bolesław IV był jeszcze dzieckiem. Tymczasowe rządy objęła Anna Danuta, wdowa po Januszu, a następnie jej synowa, również Anna. Bolesław IV kontynuował rozpoczęte przez swego dziada inwestycje, umacniał pozycję Warszawy jako ośrodka zarządzania państwem i głównej rezydencji panującego. Po jego śmierci w 1454 roku nastąpił podział Mazowsza pomiędzy jego synów. W ciągu kolejnych lat kilkakrotnie zmieniali się książęta na Zamku w Warszawie. Ostatecznie osiadł tu w 1488 roku Konrad III. Po jego śmierci w 1503 roku w imieniu małoletnich synów, Stanisława i Janusza III, rządy objęła wdowa Anna z Radziwiłłów. Po krótkim wspólnym panowaniu, zmarli w 1524 roku Stanisław, a dwa lata później książę Janusz III. Ostatni książęta mazowieccy nie zostawili potomstwa i na mocy obowiązującego prawa księstwo włączone zostało do Królestwa Polskiego. Przybył wtedy do Warszawy król Zygmunt I Stary, od zgromadzonych w Dworze Wielkim członków sejmu mazowieckiego odebrał przysięgę wierności. Siostrze zmarłych braci, księżnej Annie zabezpieczył byt i rezydencję w Dworze Mniejszym Zamku. Ustanowił namiestnika, który zamieszkał w zamku. W 1529 roku po raz pierwszy obradował tu sejm walny. Na dłuższy pobyt królewskiego dworu czekać trzeba było do roku 1544, kiedy to na dwa miesiące zamieszkał tu król Zygmunt I Stary z królową Boną.

 

Po śmierci Zygmunta I w 1548 roku przeniosła się tutaj z Wawelu królowa Bona wraz z córkami: Zofią, Anną i Katarzyną. Potem dołączyła do nich najstarsza córka Zygmunta I – wygnana z Węgier królowa Izabela Jagiellonka z synem Janem Zygmuntem. Bona wróciła do Włoch w 1556 roku, następnie zamek opuściły jej córki zasilając inne królewskie rodziny (pozostała jedynie Anna).

 

Król Zygmunt August zamieszkał tu na dłużej pod koniec 1568 roku. Na mocy uchwały unijnego sejmu lubelskiego w 1569 roku, Warszawa i Zamek zostały uznane za stałe miejsce zgromadzeń sejmu Rzeczypospolitej. Od dawna nie modernizowaną, średniowieczną rezydencję składającą się z budynku Dworu Wielkiego z Wieżą Grodzką, budynku południowego oraz Dworu Mniejszego postanowiono rozbudować tak aby spełniała nowe potrzeby. Podjął się tego włoski architekt Giovanni Battista Quadro z Lugano. Średniowieczne zabudowania przekształcił w trójskrzydłową budowlę. Dwór Wielki zaadoptowano na gmach sejmowy. Budynek podpiwniczono i dobudowano do niego szereg pomieszczeń. Wnętrza obu kondygnacji zamieniono dwa wielkie pomieszczenia: na parterze powstała sala poselska, sala senatu na piętrze. Od północy dobudowano Nowy Dom Królewski. Rozbudowano także Dwór Mniejszy zajmowany przez księżniczkę Annę Jagiellonkę. Budynki obu dworów oraz kolegiatę św. Jana połączono zadaszonymi gankami.

W tym czasie powstały na zamku ważne akty państwowe mające znaczący wpływ na dalszy rozwój Rzeczypospolitej. Były to tzwn. artykuły henrykowskie oraz pacta conventa.

 

Pierwszy król elekt, Henryk Walezy Warszawy nie odwiedził. W 1575 roku na krótko samodzielną władzę objęła stale mieszkająca w Warszawie Anna Jagiellonka. Rok później poślubiła ona Stefana Batorego, który zajęty wojnami z Moskwą przyjeżdżał do Warszawy jedynie na sejmy. Batory zmarł w 1586 roku nie zostawiając potomstwa. Królowa Anna doprowadziła wtedy swojego siostrzeńca, szwedzkiego królewicza, Zygmunta III Wazę do wyboru na króla Polski. On sam, prosto ze Szwecji pojechał do Krakowa, gdzie odbył koronację i spędzał większość czasu. Do Warszawy przyjechał po raz pierwszy na sejm wiosenny 1589 roku, później praktycznie co roku z regularnością obrad sejmowych bywał w Zamku. Dopiero 1596 roku, po śmierci Anny Jagiellonki, która ze swym dworem zajmowała warszawski zamek król Zygmunt III Waza podjął decyzję o przeniesieniu się na stałe do Warszawy oraz o rozbudowie zamku. Zasadnicze prace pod okiem włoskich architektów ruszyły w 1600 roku. Pracowali tu Giovanni Trevano, Giacomo Rodondo, Paolo de la Corte. Powstał wczesnobarokowy pięcioskrzydłowy gmach z wewnętrznym dziedzińcem oraz zdobiąca przeciwległą fasadę Dziedzińca Wielkiego wieża zwana Władysławowską. W skrzydłach bocznych znalazły się dwie bramy Senatorska i Grodzka. Ostateczny wygląd budowli nadał Mateo Castello. Nawiązał on do architektury pałacowych siedzib urzędów papieskich, charakteryzujących się monumentalną, surową fasadą ze strzelistą czterdziestometrową Wieżą Zegarową symbolizującą majestat królewski. Apartamenty monarsze umieszczono na pierwszym piętrze skrzydła od strony Wisły. Na potrzeby rodziny i dworu przeznaczono około 30 pomieszczeń. Drugie piętro budynku zajmowała biblioteka. Nowy Dom Królewski sąsiadował z Domem Wielkim, w którym przebudowano sale sejmowe. W skrzydle południowym mieściły się między innymi teatr dworski. W narożniku od strony Krakowskiego Przedmieścia, zorganizowano siedzibę urzędu i sądu grodzkiego warszawskiego. W zachodnim skrzydle znajdowały się archiwa i kancelarie: marszałków, kanclerza i podkanclerzego, podskarbich oraz pomieszczenia ich personelu. Król Zygmunt III Waza opuścił Kraków w 1609 roku. Po dwuletnim pobycie na Litwie, gdzie zaangażowany był w kampanię smoleńską, na jesieni w 1611 roku zamieszkał w Warszawie. Od tego czasu Warszawa stała się siedzibą króla oraz centralnych urzędów stała się stolicą Rzeczypospolitej.

 

Panowanie Władysława IV to okresem pokoju i dostatku. Powstawały nowe obiekty a obecne otrzymywały nowy architektoniczny wygląd. Wnętrza wyposażano w różnobarwne marmurowe posadzki, kominki oraz piece z wielobarwnych kafli. Przybywało wysadzanych masą perłową mebli oraz sreber stołowych. Rozrastały się bogate zbiory biblioteczne. Gromadzono okazałe kolekcje rękodzieła, rzeźb, malarstwa, tkanin europejskich i wschodnich. Rozbrzmiewała muzyka, wystawiano przedstawienia teatralne. Z polecenia króla w 1644 roku wzniesiono Kolumnę Zygmunta.

 

Działo się to wszystko między innymi za sprawą francuskiej królowej Ludwiki Marii Gonzagi, która była nie tylko żoną Władysława IV ale również żoną jego następcy Jana Kazimierza, który był z kolei przyrodnim bratem Władysława IV. Jan Kazimierz objął władzę w 1648 roku i początkowo kontynuował dzieło swojego poprzednika przerwane niestety przez potop szwedzki. Król ze swoim dworem musiał opuścić granice Rzeczypospolitej. Trzykrotna okupacja miasta przez wojska szwedzkie i siedmiogrodzkie które miały miejsce w latach 1655-57, przyniosły Zamkowi grabież i dewastację wnętrz. Szwedzi wywieźli nie tylko znaczną część zgromadzonych w Zamku zbiorów artystycznych ale również marmurowe posadzki, kominki i fontanny ogrodowe. Wnętrza zamkowe używane jako lazarety i stajnie zostały kompletnie zdewastowane. Po powrocie z wygnania pary królewskiej w szybkim tempie przeprowadzono odbudowę wnętrz i przywrócono Zamkowi funkcje rezydencyjne i publiczne. Dawnego centrum kultury jednak przywrócić się już nie udało. Dodatkowo do uszczuplenia rangi tego miejsca przyczynił się sam król, który po abdykacji wywiózł do Francji znaczną część pozostałych zbiorów artystycznych.

 

Kolejny król Michał Korybut Wiśniowiecki zamieszkał w zamku, zajmując na nowo urządzone apartamenty Wazów w 1670 roku.

 

Król Jan III Sobieski panujący od 1674, do Warszawy przyjeżdżał głównie z okazji sejmów ale na zamku mieszkał sporadycznie, częściej wybierając Wilanów. W Zamku przeprowadzono jednak szereg inwestycji mające na celu między innymi rozdzielenie budowli na dwie sfery: królewską mieszkalną (północną i wschodnią) oraz publiczną - sejmową i administracyjną (południową i zachodnią). Przebudowywano poszczególne pomieszczenia nadając im nowy wygląd. Powstał w tym czasie trójkondygnacyjny pawilon mieszczący łazienki królewskie.

 

Za panowania króla Augusta II Mocny, zamek zaczął podupadać, gdyż na królewską rezydencję wybrał pałac zakupiony od Jana Andrzeja Morsztyna. W maju 1702 roku w czasie kolejnego potopu szwedzkiego zamek został zajęty przez wojsko. Urządzono w nim szpital oraz stajnie. Dwa lata później, na krótko został odbity przez wojska polskie.

W 1707 roku Warszawa została zajęta przez wojska moskiewskie, na zamku zamieszkał car Piotr I Wielki. Po dwóch miesiącach siły rosyjskie wycofały się z Warszawy, grabiąc z zamku resztki tego co zostało. Po uspokojeniu się sytuacji w kraju przystąpiono do realizacji, przygotowanych wcześniej projektów przebudowy zamku. W latach 1721-22 przebudowano Izbę Senatorską, dodano drugie piętro nad skrzydłem południowo-wschodnim (dawny Dom Wielki). Nad skrzydłem południowym zburzono najwyższą kondygnację, w której mieściła się wcześniej sala teatralna. Wszystkie skrzydła Zamku uzyskały jednakową wysokość. Król planował dalsze inwestycje mające na celu wyeksponowanie jego chwały na co nie zgodził się szlachta i senatorowie. Król zniechęcony tym niepowodzenie przestał zupełnie interesować się losami zamku.

 

Jego następca August III Sas rezydował w nowo powstałym warszawskim Pałacu Saskim, który stał się centrum życia politycznego, kulturalnego i towarzyskiego kraju. Postępująca degradacja zamku przerwana została prawdopodobnie dzięki decyzji senatu, który zwrócił uwagę na potrzebę przywrócenia dawnej świetności zamkowi i aby ponownie stał się królewską rezydencją. Przebudowa prowadzona w latach 1740-46 ostatecznie ukształtowała dzisiejszą bryłę Zamku. Przebudowano szereg pomieszczeń całkowicie zmieniając ich przeznaczenie. Między innymi przeniesiono Izbę Senatorską do skrzydła zachodniego, w miejsce, w którym znajduje się obecnie.

 

Za panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego, ostatniego polskiego monarchy Zamek Królewski przeżywał okres największej świetności. Odbudowano skrzydło południowe, uszkodzone w trakcie pożaru. Gruntowne zmiany przeprowadzono we wnętrzach. W latach 1768-71 pod okiem Jakuba Fontany przebudowano Pokój Marmurowy. Przebudowę Apartamentów Królewskich powierzono Merliniemu. Od nowa urządził on Pokój Sypialny, Pokój Audiencjonalny, Salę Prospektową i Kaplicę. W latach 1777-81 według jego projektu przebudowano Salę Wielką, później Apartament Wielki, do którego włączono Pokój Marmurowy, Salę Wielką oraz Salę Rady Nieustającej. Powstała wówczas nowa Sala Tronowa, poprzedzający ją Przedpokój Senatorski zwany Salą Rycerską oraz położony na zakończeniu Apartamentu Wielkiego Gabinet Monarchów Europejskich. Zbudowano nowy gmach Biblioteki Królewskiej na terenie przyległym do pałacu Pod Blachą. Zgromadzono księgozbiór królewski, który w 1795 roku liczył ponad 16 tys. tomów. Nadbudowano północne skrzydło Pałacu Pod Blachą, tworząc antresolę,w której umieszczono zbiory naukowe, numizmatyczne oraz pracownie i mieszkania opiekunów kolekcji.

 

Na zamku w Sali Senatorskiej, przez połączone stany, w obecności 182 posłów i senatorów, w 1971 roku uchwalona została Konstytucja 3 Maja. Przyjęta w wielkim pośpiechu, pod groźbą użycia siły przez jej przeciwników Konstytucja, była pierwszą w Europie i drugą na świecie (po konstytucji amerykańskiej z 1787 roku) nowoczesną, spisaną konstytucją.

 

W czasie zaborów w grudniu 1794 roku, decyzją cesarzowej Katarzyny II, wywieziono do Petersburga, archiwum Metryki Koronnej i Litewskiej wraz z personelem. Na początku stycznia 1795 roku, pod eskortą rosyjską opuścił na zawsze Warszawę Stanisław August, zabierając ze sobą do Grodna część zbiorów. W opustoszałym Zamku pozostało jeszcze Archiwum Grodzkie i Ziemskie, jako jeden z ostatnich reliktów Rzeczypospolitej, garstka służby pałacowej, doglądającej majątku prywatnego króla i mieszkający w zamku malarz Marcello Bacciarelli.

W wyniku III rozbioru Polski do Warszawy wkroczyły wojska pruskie. W części pomieszczeń zamkowych zorganizowane zostały pruskie urzędy. Pozostałe pomieszczenia niszczały. Kiedy w 1806 roku, wojska pruskie w pośpiechu opuściły Warszawę natychmiast podjęto prace remontowe: naprawiano i szklono okna, reperowano piece i dachy. Do ogołoconych pokojów ściągano meble, wypożyczane z okolicznych pałaców. Zamek Królewski ponownie odzyskiwał rangę najważniejszego gmachu państwowego. W grudniu 1806 roku po raz pierwszy do Warszawy przybył Napoleon i zamieszkał w Zamku. Podczas jego drugiej wizyty w styczniu 1807 roku podjął on decyzję o utworzeniu Księstwa Warszawskiego. Na tron powołano króla saskiego Fryderyka Augusta, wnuka Augusta III. W Zamku znów zaczęły odbywać się sejmy, powołane zostało Archiwum Ogólne Krajowe, zawiązana została Konfederacja Generalna, mająca za zadanie odbudowanie państwa polskiego.

 

Klęska Napoleona spowodowała kolejne zmiany. Decyzją Kongresu Wiedeńskiego utworzone zostało Królestwo Polskie z własną konstytucją i sejmem oraz monarchą, którym miał być aktualnie panujący car Rosji. Wyburzono zabudowę przed zamkiem, tworząc Plac Zamkowy. Przed otwarciem pierwszej sesji sejmu po raz kolejny przebudowano Salę Senatorską tak, że powstała galeria dla publiczności. Kaplicy zamkową zamieniono na cerkiew. W niej to między innymi odbył się ślub księcia Konstantego z księżną Łowicką oraz koronacja Mikołaja I na króla Polski. Kolejni carowie rzadko bywali w Warszawie. Budynek pozostawał nieużytkowany. W odstępach pięcioletnich odbywały się w nim zjazdy sejmu. 18 grudnia 1830 sejm uznał powstanie listopadowe za narodowe, a 21 stycznia 1831 przyjął uchwalę o detronizacji Mikołaja I i dynastii Romanowów co po upadku powstania spowodowało poważne represje. Zniszczono i rozkradziono wyposażenie zamku. Usunięto dawne sztukaterie i podłogi, zdemontowano marmury. Salę Senatorską przypominającą detronizację cara podzielono stropem na dwie kondygnacje, urządzając w nich pokoje biurowe. Decyzją cara Mikołaja I, zamek przestał być siedzibą królewską, a stał się najpierw rezydencją namiestników królestwa, a od 1874 generałów-gubernatorów. Pomieszczenia zajmowali urzędnicy, służba i wojsko w sile kilku kompanii. Po upadku kolejnego powstania - styczniowego wojsko zajęło również zamkowe ogrody budując tam koszary.

 

Wybuchu I wojny światowej zmienił okupanta. W sierpniu 1915 roku, ostatni rosyjski generał gubernator, opuścił Warszawę, a jego miejsce zajął generał-gubernator niemiecki. Uciekający Rosjanie wywieźli całe mienie zamku.

5 listopada 1916 roku w Sali Wielkiej gubernator Hans von Beseler w obecności przedstawicieli polskich elit politycznych odczytał manifest cesarzy Niemiec i Austro-Węgier proklamujący Królestwo Polskie. 14 stycznia 1917 roku w tym samym miejscu zainaugurowała działalność Tymczasowa Rada Stanu a 15 września tego roku Rada Regencyjna. Były to wyraźne sygnały świadczące o odzyskiwaniu przez Polskę suwerenności.

 

11 XI 1918 Polska odzyskała niepodległość. Uchwałą Rady Ministrów zamek wraz z innymi obiektami powierzono Ministrowi Robót Publicznych, który powołał Państwowy Zarząd Gmachów Reprezentacyjnych Rzeczpospolitej. Naczelnik Państwa Józef Piłsudski zamieszkał jednak w Belwederze. W 1919 roku, tymczasowo mieściły się w Zamku mieszkanie i biura premiera Ignacego Jana Paderewskiego. Prowadzono prace konserwatorskie, przebudowywano pomieszczenia, odremontowano elewacje, wymieniono pokrycie dachów. Ustalenia traktatu ryskiego z 1921 roku pozwoliły na odzyskanie części zbiorów zamkowych wywiezionych do Rosji w różnych okresach. Na zamek powróciły liczne obrazy, rzeźby i inne dzieła sztuki co dało możliwość odtworzenia m.in. Sali Rycerskiej, Gabinetu Konferencyjnego, Sali Audiencjonalnej Dawnej oraz Sali Canaletta. W Garderobie, Gabinecie Króla i Kaplicy Saskiej rozwieszono słynne arrasy jagiellońskie, które później przekazano na Wawel. Zamek stał się widownią ważnych uroczystości rangi państwowej. Stopniowo stawał się również siedzibę i rezydencję głowy państwa. 4 czerwca 1926 odbyło się w Sali Wielkiej zaprzysiężenie prezydenta Ignacego Mościckiego, który mieszkał tu do wybuchu II wojny światowej.

Oprócz urzędów państwowych mieściła się tutaj również siedziba Dyrekcji Państwowych Zbiorów Sztuki, która to udostępniało swoje zbiory do zwiedzania.

 

Po zajęciu Warszawy przez wojska niemieckie po raz kolejny rozpoczęła się grabież dzieł sztuki i tego co przetrwało jeszcze po bombardowaniach i pożarze budynku w czasie kampanii wrześniowej w 1939 roku. Demontowano posadzki, marmury, rzeźby i elementy kamienne aż do całkowitego ogołocenia budynku. Całkowitego zniszczenia dokonano w czasie powstania warszawskiego, wysadzając ruiny zamku. Ocalały piwnice, dolna część Wieży Grodzkiej, fragmenty Biblioteki Królewskiej i Arkad Kubickiego.

 

Po wojnie, już w 1945 roku powołano Pracownię Odbudowy Zamku. Mimo różnych koncepcji zwyciężyło stanowisko generalnego konserwatora prof. Jana Zachwatowicza, który twierdził, iż poczucie odpowiedzialności wobec przyszłych pokoleń domaga się odbudowy tego, co nam zniszczono w niezmienionej formie. Przez następne lata powoływano i odwoływano kolejne inicjatywy, tworzono projekty ale ze względów polityczno-ekonomicznych prac budowlanych nie rozpoczęto. Sytuacja ta zmieniła się dopiero w 1971 roku, kiedy to 19 stycznia 1971 roku nowe kierownictwo PZPR ostatecznie zdecydowało o odbudowie Zamku Królewskiego. O tym, że nie były to tylko kolejne puste obietnice świadczyć miało to, że już kilka dni później odbyło się inauguracyjne posiedzenie Obywatelskiego Komitetu Odbudowy Zamku Królewskiego w Warszawie. Generalnym wykonawcą miały zostać Pracownie Konserwacji Zabytków a generalnym projektantem prof. Jan Bogusławski, który już w 1949 roku przygotował projekt odbudowy zakładający odbudowanie zamku w kształcie z przed 1939 roku. Projekt jego zakładał wizualne podwyższenie zamku poprzez obniżenie całego placu zamkowego. Odtworzone wnętrza z okresu Stanisława Augusta miało zająć nowo utworzone muzeum, które miało zaopiekować się ocalałymi obiektami pochodzącymi z zamku: wystrój Sali Rycerskiej i Gabinetu Marmurowego, ponad 300 obrazów (w tym m.in. poczet królów polskich Marcella Bacciarellego oraz 24 dzieła Belotta Canaletta), 60 rzeźb, ponad 100 mebli, tron i insygnia królewskie.

Komitet Odbudowy Zamku wystąpił z apelem do Polaków w kraju i za granicą o pomoc w odbudowie. Dzięki ich ofiarności udało się zgromadzić fundusze w wysokości 1 mld zł, ponad 800 tys. dolarów oraz liczne dary na wyposażenie wnętrz.

Prace budowlane postępowały w dość szybkim tempie i do 1978 roku postawiono budynek do stanu surowego. Główne prace wykończeniowe trwały do 31 sierpnia 1984 roku, kiedy to uroczyście udostępniono obiekt publiczności. Ostatecznym zwieńczeniem odbudowy było otwarcie w 2009 roku odtworzonych Arkad Kubickiego.

 

W 1980 roku wieloletnie starania całej rzeszy ludzi, dzięki którym przetrwały poszczególne dzieła sztuki, dzięki których inicjatywie podjęto odbudowę, ofiarodawcom dzięki którym sfinansowano inwestycję zostały docenione i Zamek Królewski w Warszawie wraz ze Starym Miastem wpisane zostały na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

 

Obecnie Zamek pełni funkcję muzeum i podlega bezpośrednio Ministerstwu Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Odwiedza go rocznie 500 tys osób. Do zwiedzania udostępniono m.in. Salę Senatu przypominającą wystrojem okres uchwalenia Konstytucji 3 Maja, Przedpokój Senatorski (poczekalnia dla umówionych na audiencje u króla) z obrazami Canaletta przedstawiającymi ówczesne śródmieście Warszawy, Kaplicę, Starą Salę Tronową, Salę Rycerską, Gabinet Marmurowy oraz Salę Balową.

 

Od 3 maja 1995 roku, codziennie o 11.15 z wieży zamkowej grany jest Hejnał Warszawski. Trzykrotnie odgrywana melodia, podkreślająca trzy wartości: Bóg, Honor i Ojczyzna, upamiętnia pierwsze bombardowanie podczas którego wskazówki zegara zamkowego zatrzymały się na godzinie 11.15, aby ruszyć ponownie dopiero po kilkudziesięciu latach.

 

Godziny otwarcia

Okres zimowy

Wtorek - Sobota - 10:00-16:00

Niedziela - 11:00-16:00

 

Latem (od Maja)

Wtorek - Sobota - 10:00-18:00 (Piątek do 20:00)

Niedziela - 11:00-18:00

 

Ceny biletów

Trasa Zamkowa

Bilet normalny – 30,00 zł

Bilet ulgowy – 20,00 zł

Dzieci i młodzież do 16 roku życia – 1,00 zł

 

Cena biletu nie obejmuje zwiedzanie: Gabinetu Numizmatycznego, Pałacu Pod Blachą

W przypadku częściowego zamknięcia trasy obowiązują obniżone ceny biletów.

 

W okresie zimowym w niedziele oraz w lecie we środy istnieje możliwość bezpłatnego zwiedzania Zamku oraz Pałacu Pod Blachą.

Każdego dnia bezpłatnie zwiedzić można wystawę "Zniszczenie i odbudowa Zamku Królewskiego w Warszawie", Arkady Kubickiego oraz Górny Ogród.

 

 

https://www.zamek-krolewski.pl

 

 

Kolumna Zygmunta

Jednym z symboli Warszawy jest wystawiona w 1644 roku Kolumna Zygmunta, która jest jednocześnie najstarszym świeckim pomnikiem w Warszawie. Ufundowana została przez Władysława IV, dla wzmocnienia własnego wizerunku jako monarchy pamiętającego o zasłużonych przodkach. Kolumna wzorowana na dziełach starożytnego Rzymu jest dziełem Augustyna Locci projektanta, Constantino Tencalla architekta, Clemente Molli rzeźbiarza i Daniela Tyma odlewnika. Przedstawia króla Zygmunta III Wazę w zbroi, płaszczu koronacyjnym i koronie. Na szyi, na długim łańcuchu widnieje Order Złotego Runa. W lewej ręce trzyma duży krzyż, w prawej zaś lekko uniesiony miecz. Trzon kolumny zdobiły cztery tablice inskrypcyjne również odlane z brązu.

Kolumna pierwotnie stała na małym placyku nieopodal murów miejskich, niedaleko nieistniejącej dziś Bramy Krakowskiej. W latach 1810-20 po wyburzeniu zabudowy Dziedzińca Przedniego i Bramy Krakowskiej powstał Plac Zamkowy. W 1854 roku kolumna dostała nową oprawę. Budowniczy wodociągu miejskiego, Henryk Marconi zaprojektował wokół kolumny wodotrysk. W czterech rogach fontanny umieszczono trytony z których tryskała woda. W 1862 roku stwierdzono zły stan pomnika. Przeprowadzono niezbędne naprawy ale wybuch powstania styczniowego uniemożliwił gruntowną naprawę. Dopiero później kolumnę rozebrano. Wszystkie elementy granitowe zastąpiono wiernie odtworzonymi w marmurze sprowadzonym za pośrednictwem wiedeńskiej firmy. Kolumna wraz z fontanną zmontowane zostały w nowym miejscu przesuwając ją w kierunku zachodnim.

W 1930 roku ze względu na bardzo zły stan fontanny, rozebrano i usunięto wszystkie jej elementy.

Pomnik przetrwał kampanię wrześniową i powstanie warszawskie. Dopiero w styczniu 1945 roku Niemcy wysadzili ją w powietrze. Pomnik rozpadł się na części, wszystkie elementy ozdobne zostały zniszczone. Sama postać króla ucierpiała najmniej. Upadając odpadł fragment lewej ręki i kilka mniejszych elementów. Doliczono się około 200 mniejszych uszkodzeń w tym wielu śladów po kulach.

Po wojnie w związku z budową Trasy W-Z i porządkowania otoczenia wokół, pojawiła się możliwość odbudowania kolumny. W październiku 1948 roku przystąpiono do obróbki kamienia i naprawy zachowanych elementów. Trzon kolumny wykonano ze strzegomskiego granitu a schody ze sjenitu pochodzącego z kamieniołomu z Przedborowa. Naprawy elementów metalowych dokonano w odlewni Braci Łopieńskich. Całość przesunięto o 6 metrów w kierunku północno-wschodnim. 22 czerwca dokonano wmurowania aktu erekcyjnego a miesiąc później w dniu oddania trasy W-Z nastąpiło uroczyste odsłonięcie pomnika mierzącego 22 m wysokości (postać króla ma 2,75 m wysokości).

 

Zachowane fragmenty dwóch pierwszych trzonów kolumny wyeksponowane są przy ścianie Zamku Królewskiego (od strony Trasy W-Z).

 

 

F. (3.9 km) Katedra św. Jana

 

Pierwsza pisemna wzmianka dotycząca Katedry Warszawskiej pochodzi z 1339 roku i mówi o kościele parafialnym p.w. Ścięcia Św. Jana Chrzciciela. Świątynia stała w miejscu wcześniejszej, drewnianej kaplicy zamkowej. Około 1390 roku z inicjatywy księcia Janusza I Starszego powstała wielka, gotycka, murowana budowla. Kilka lat później decyzją papieża Bonifacego IX warszawski kościół podniesiony został do godności kolegiaty. W 1510 roku kolegiata otrzymała nowy gotycki ołtarz (obecnie znajdujący się w Cegłowie). Po śmierci ostatnich Piastów mazowieckich, którzy zostali pochowani w Archikatedrze, znajdujące się w ich posiadaniu Mazowsze włączono do Korony Polskiej. Pod koniec XVI wieku świątynia stawała się jednym z najważniejszych kościołów Rzeczypospolitej Polskiej. Król Władysław IV Waza zaprzysiągł tutaj swoje pacta conventa a Ksiądz Piotr Skarga wygłaszał swoje słynne kazania. Jesienią 1602 roku huragan zniszczył gotycką wieżę, której odłamki częściowo zniszczyły wnętrze świątyni. Podczas odbudowy zmieniono fasadę kościoła w stylu wczesnobarokowym. Dzięki mecenatowi królów, szlachty i patrycjatu miejskiego świątynia stała się jedną z najbogatszych w Polsce. Jej wnętrze wypełniały dzieła sztuki. W latach 1611-18, dzięki fundacji króla Zygmunta III Wazy wykonano nowy barokowy ołtarz. 12 września 1637 roku odbył się tutaj ślub króla Władysław IV Wazy i Cecylii Renaty. Dzień później odbyła się jej koronacja. 10 marca 1646 roku pobłogosławiono tu małżeństwo króla Władysław IV Wazy i Ludwiki Marii Gonzagi. 30 maja 1649 roku ta sama Ludwika Maria Gonzaga została żoną króla Jana Kazimierza. Około 1650 roku do fasady dobudowano wysoką dzwonnicę. Ostatnim ślub królewskiej pary miał miejsce 5 lipca 1665 roku. Król Jan III Sobieski ślubował Marii Kazimierze d’Arquien. 19 października 1670 roku Eleonora Habsburg, żona Michała Korybuta Wiśniowieckiego otrzymała królewskie święcenia. Stalle, po odsieczy wiedeńskiej ufundował Jan III Sobieski w 1683 roku. Koronację króla Stanisława Leszczyńskiego i Katarzyny Opalińskiej miała miejsce 4 października roku 1705. Po 1763 roku wybudowano zakrystię według proj. Jakuba Fontany. Rok później, 25 listopada miała tu miejsce koronacja króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. W 1773 uroczyście odczytano akt fundacyjny Komisji Edukacji Narodowej, a w 1791 roku zaprzysiężono tu konstytucję 3 Maja. W 1798 roku po utworzeniu biskupstwa warszawskiego kolegiata otrzymała tytuł katedry, a w 1818 roku podniesiona została do godności archikatedry. W 1800 roku inaugurowano tu działalność Warszawskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, w 1816 roku po raz pierwszy zaśpiewano tu pieśń "Boże coś Polskę".

W pierwszej połowie XIX wieku architekt Adam Idźkowski przebudował znajdującą się w bardzo złym stanie archikatedrę w stylu neogotyku angielskiego. Zmienił jej bryłę poprzez obniżenie dachu. Rozebrano wtedy wiele znajdujących się w prawej nawie kapliczek, zmieniono całkowicie wystrój wnętrza.

W 1939 roku na skutek ostrzału niemieckiej artylerii spłonął dach archikatedry, uszkodzone zostały ściany i sklepienia. W 1944 roku podczas powstania warszawskiego wewnątrz świątyni toczyły się walki. Niemcy w odwecie wprowadzili do środka pojazd wyładowany materiałami wybuchowymi. Wybuch zniszczył 90% murów. W ścianie bocznej, od strony Dziekanii wmurowany jest fragment gąsienicy niemieckiego czołgu-miny SdKfz 301 Borgward, którego wybuch uszkodził mury katedry.

 

Po wojnie świątynia odbudowana została w stylu gotyku mazowieckiego. Projektant Jan Zachwatowicz wzorował się na planach kościoła z XIV wieku. Konsekracja odbudowanej archikatedry miała miejsce 9 czerwca 1960 roku. Dokonał jej kardynał Stefan Wyszyński Prymas Polski. Powstała trójnawowa, pięcioprzęsłowa świątynia z trójprzęsłowym, zamkniętym potrójnie prezbiterium. Elewacja, podzielona jest skarpami, między którymi znajdują się trzy okna, a na osi portal z cegły. Elewację wieńczy fryz kamienny, na którym wyrzeźbiono symbole związane z liturgią Kościoła. Po prawej stronie kościoła, wznosi się tynkowana dzwonnica nakryta czterospadowym dachem.

Drzwi prowadzące do wnętrza katedry wykute zostały w blasze miedzianej. Podzielone zostały na kwatery, w których zawarte są najważniejsze zdarzenia w dziejach Bazyliki. Dwie górne kwatery poświęcone są działalności św. Jana Chrzciciela. Po przekroczeniu progów świątyni droga prowadzi do kruchty nad którą znajduje się chór wzniesiony jeszcze przez Wazów. Kruchtę od nawy głównej oddzielają ją odrzwia wykonane z czarnego marmuru. Otwór wejściowy wypełnia piękna krata wykonana, jak mówi podanie, według rysunku samego króla Zygmunta III. Krata jest w 70% oryginalna i należy do najcenniejszych zabytków sztuki kowalskiej Starej Warszawy.

W prezbiterium znajduje się ołtarz główny z obrazem MB Częstochowskiej oraz będące wotum Jana III Sobieskiego za zwycięstwo pod Wiedniem barokowe stalle z drewnianymi figurami świętych.

Niezwykle cennym zabytkiem jest oryginalna barokowa kaplica Cudownego Pana Jezusa Ukrzyżowanego. Wzniesiona została w latach 1708-19 dla otoczonego kultem gotyckiego krucyfiksu. Według różnych źródeł został on przywieziony do Warszawy około 1520 roku przez Jerzego Baryczkę.

 

Spotkaniem z wiernymi w 1979 roku, papież Jan Paweł II rozpoczął tutaj swoją pierwszą pielgrzymkę po Polsce. Później, podczas swoich kolejnych wizyt w ojczyźnie, odwiedzał katedrę jeszcze czterokrotnie.

 

Katedra nie była podpiwniczona, powoli drążono więc krypty. Łączono je ze sobą lub zamurowywano, nie prowadząc żadnej dokumentacji. Podziemia świątyni w ciągu wieków stały się wielowarstwowym cmentarzyskiem, gdzie nad trumnami wczesnej epoki składano zmarłych w późniejszych stuleciach. Pod koniec XX wieku podziemia zostały wyremontowane i udostępnione zwiedzającym. Spoczywają tu prochy m.in. książąt mazowieckich z rodu Piastów, król Stanisław August Poniatowski, prezydenci Rzeczypospolitej Polskiej Gabriel Narutowicz i Ignacy Mościcki, premier Ignacy Jan Paderewski, pisarz, laureat nagrody Nobla Henryk Sienkiewicz i wielu innych zasłużonych Polaków.

 

Godziny otwarcia krypty

Poniedziałek - Sobota 10:00-17:00

Niedziela 15:00-17:00

 

Ceny biletów

Bilet normalny - 5.00 zł

Bilet ulgowy - 3.00 zł

 

http://www.katedra.mkw.pl

 

 

G. (4.1 km) Rynek Starego Miasta

 

Rynek Starego Miasta powstał na przełomie XIII i XIV wieku. Wytyczono wtedy przy nim czterdzieści działek pod zabudowę mieszkalną. Początkowo drewniane domy zastąpiono murowanymi. Tutaj odbywały się targi, jarmarki oraz egzekucje publiczne. Około 1429 roku stanął na nim ratusz. Około 1580 roku na rynku zbudowano studnię, do której woda za pomocą drewnianego rurociągu dostarczana była z pobliskiej rzeczki. W 1607 roku pożar strawił dużą część zabudowy. Zniszczone, gotyckie domy odbudowano ale już w stylu renesansowym a przy kolejnych inwestycjach w późniejszych obowiązujących stylach.

 

Ratusz kilkakrotnie przebudowano. W jego sąsiedztwie w 1794 roku powieszono zdrajców z Targowicy. W 1817 roku rozebrano dawny ratusz. Rzeźba Syrenki autorstwa Konstantego Hegla umieszczona w basenie z wodotryskiem, stanęła na miejscu dawnego ratusza w 1855 roku. W XIX wieku najbogatsi mieszkańcy Starego Miasta stopniowo zaczęli przenosić się do innych części miasta, do nowo budowanych pałaców. Kamienice zaczęły stopniowo niszczeć. Na początku XX wieku na potrzebę pilnej renowacji uwagę zwróciło Towarzystwo Opieki nad Zabytkami Przeszłości, dzięki inicjatywie którego w 1928 roku fasady rynkowych kamienic zostały odnowione i udekorowane polichromiami znanych polskich plastyków. W 1936 roku trzy kamienice w północnej pierzei przeznaczono na siedzibę Muzeum Historycznego.

 

W czasie II wojny światowej zabudowa rynku uległa znacznemu zniszczeniu. Najbardziej ucierpiała wschodnia pierzeja rynku, gdzie zniszczeniu uległo niemal 100% zabudowy, strona południowa w 50%. W 1945 roku przeprowadzono prace zabezpieczające, a w 1949 roku przystąpiono do odbudowy, które trwały do 1955 roku. Starano się jak najdokładniej odtworzyć oryginalne fasady kamienic z wykorzystaniem oryginalnych elementów, wnętrza dostosowując jednak do nowych potrzeb.

W latach 2010-12 pod ośmioma kamienicami po stronie Dekerta wyremontowano piwnice, które udostępnione zostały do zwiedzania w ramach Szlaku Kulturalnych Piwnic Starego Miasta. W 2013 roku przeprowadzono renowacja nawierzchni rynku, podczas którego zaznaczono w nawierzchni zarys murów dawnego ratusza oraz otaczających go jatek i kramów.

 

Dzisiaj kolorowy rynek jest obowiązkowym punktem na mapie każdego turysty, miejscem spotkań i spacerów mieszkańców stolicy. Opanowali go artyści wystawiający swoje prace, parkują dorożkarze oferujący przejażdżkę historycznymi uliczkami. Odbywają się na nim liczne wydarzenia kulturalne (letnie koncerty Jazz na Starówce), zimą organizowany jest bożonarodzeniowy jarmark. Kamienice zajmują słynne, warszawskie restauracje, kawiarnie, sklepy z pamiątkami, galerie i urząd pocztowy. Swoje siedziby mają tutaj: Staromiejski Dom Kultury, Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza oraz Muzeum Historyczne m. st. Warszawy.

 

 

- Muzeum Warszawy

 

Muzeum powstało w latach 1937–38 kiedy to władze miasta zakupiły trzy sąsiadujące ze sobą kamienice znajdujące się przy rynku Starego miasta. W kamienicach Baryczków (nr32), Kleinpoldowska (nr 34) i Pod Murzynkiem (nr 36) miało powstać Muzeum Dawnej Warszawy, będące oddziałem Muzeum Narodowego. Proces adaptacji kamienic przerwał wybuch II Wojny Światowej. Zniszczone podczas powstania warszawskiego kamienice odbudowano w latach 1947–53 przeznaczając na muzeum wszystkie osiem kamienic zajmujących południowozachodnią stronę rynku oraz trzy od strony ul. Nowomiejskiej. W 1955 roku otwarto w nich pierwszą stałą wystawę. W kwietniu 2014 nazwę placówki zmieniono na Muzeum Warszawy.

W zbiorach muzeum znajduje się około 250 tys. pamiątek związanych z historią Warszawy.

 

Godziny otwarcia

Wtorek-Niedziela - 10:00-19:00

 

Ceny biletów

Bilet normalny - 20.00 zł

Bilet ulgowy - 15.00 zł

W czwartek wstęp wolny

 

Zakupiony bilet upoważnia również do wstępu do Muzeum Warszawskiej Pragi i można go zrealizować do 7 dni od daty zakupu.

 

 

http://www.muzeumwarszawy.pl

 

 

H. (4.3 km) Barbakan

 

Barbakan wzniesiony został około 1548 roku w związku z rozbudową warszawskich murów obronnych, tworzących linię obronną na długości 1200 m. Gotycka budowla połączyła Baszty Prochową i Bramą Nowomiejską, tworząc tak zwaną Bramę Zakroczymską. Twórcą tego potężnego dzieła był Jan Baptysta z Wenecji, który zaprojektował wysuniętą przed fosę półokrągłą basteję. Po obu jej stronach wzniesiono dwie okrągłe, mniejsze baszty wsparte na filarach mostu. Barbakan wyposażony był wtedy w zwodzony most nad suchą fosą oraz odrzwia i opuszczaną kratę, tzw. bronę. Wewnątrz Barbakanu znajduje się korytarz, do którego przez małe okienka można było prowadzić ostrzał w przypadku, gdyby nieprzyjaciel przedostał się do jego wnętrza.

Budowla pełniła głównie funkcje reprezentacyjne, jako brama do dynamicznie rozwijającego się, bogatego miasta, choć raz w historii pełniła również funkcje obronne i o jej zdobycie toczyły się zacięte walki. Podczas potopu szwedzkiego, 30 czerwca 1656 roku bronili go okupujący miasto żołnierze szwedzcy przed nacierającymi wojskami króla Jana Kazimierza. Barbakan nie został wtedy zdobyty.

W XVIII wieku przestarzałą budowlę postanowiono rozebrać i dać tym samym miejsce pod budowę obiektów mieszkalnych. Powstała wtedy bogato zdobiona kamienica nazywana Piwnicą Gdańską. Po odzyskaniu niepodległości powstał nowy trend, postanowiono wtedy zrekonstruować fragment murów miejskich. W latach 1937–38 wyburzono stojący dom, co pozwoliło na odtworzenie zachodniej część Barbakanu. W 1944 roku podczas powstania warszawskiego cała zabudowa starówki uległo znacznemu zniszczeniu. Poważnie ucierpiała również kamienica "Piwnica Gdańska". Po wojnie, głównie z powodu braku środków Biuro Odbudowy Stolicy postanowiło nie odbudowywać kamienic okalających dawne mury miejskie. Postanowiono wtedy odsłonić i zrekonstruować pozostałości fortyfikacji. Prace te przeprowadzono w latach 1952–54 starając się przywrócić im XVII wieczny wygląd.

 

W Barbakanie zorganizowany jest oddział Muzeum warszawy. Czynna w sezonie letnim wystawa poświęcona jest Staremu Miastu oraz murom obronnym Starej Warszawy.

Na jednej ze ścian Barbakanu zamontowano pamiątkową tablicę na której umieszczono napis: 1656 – 1956 / pamięci bohaterskich czynów żołnierza i ludu polskiego w trzechsetną rocznicę wyzwolenia stolicy od najazdu szwedzkiego / hołd składają mieszkańcy Warszawy.

 

 

Nowe Miasto

 

W 1408 roku książę mazowiecki Janusz I Starszy nadał przywilej lokacyjny dla Nowej Warszawy. Miejsce to wyznaczył na północ od Starej Warszawy, przy trakcie do Zakroczymia. Powstałe tam miasto było odrębnym administracyjnie i prawnie podmiotem, z własnym rynkiem, ratuszem istniejącym od około 1497 roku oraz kościołem parafialnym. Wczesna zabudowa, w większości drewniana spłonęły w pożarze w 1544 roku. Odbudowane miasto ponownie zniszczone zostało w czasie potopu szwedzkiego w latach 1656-57. Odbudowane ponownie miasto w 1791 roku połączone zostało w jeden organizm miejski Warszawa. W roku 1818 rozebrano niepotrzebny ratusz. Zabudowano wtedy rynek wytyczając w jego obrębie dwie ulice.

Po zniszczeniach powstałych w czasie II wojny światowej zrekonstruowano głównie wschodnią pierzeję rynku oraz kamienice po jego zachodniej stronie. Pod numerem 4 znajduje się wzniesiona w 1784 roku kamienica Kajetana Jurkowskiego, które jako jedna z nielicznych na Nowym Mieście przetrwała II wojnę światową w niemal nienaruszonym stanie.

Na rynku stoi eklektyczna, żeliwna studnia ustawiona tutaj około 1957 roku. Na jej szczycie zamontowany jest herb Nowego Miasta – panna z jednorożcem.

 

 

I. (4.4 km) Kościół Dominikanów

                             pw. św. Jacka

 

W 1603 roku dominikanie podjęli działania inicjujące budowę kościoła i klasztoru w Nowym Mieście. Przywieziono do Warszawy relikwie św. Jacka. Pierwszą mszę św. w prowizorycznym jeszcze kościele odprawiono już 22 października 1606 roku. W latach 1610-12 rozpoczęto budowę właściwego kościoła pod kierownictwem architekta Jana Włocha. Do 1639 roku gotowy był cały kościół, choć zarówno w nim jak i klasztorze długo jeszcze trwały prace wykończeniowe.

Szczególny wkład w rozwój kościoła wniósł przeor Jacek Baryczka, który zorganizował tu uczelnię dla kleryków. Było to studium formale, zatrudniające dwóch profesorów teologii i jednego filozofii. Szkołę tę podniesiono w 1700 roku do rangi studium generale i zrównano w przywilejach z uniwersytetem krakowskim.

 

Szwedzi okupowali klasztor do 1 lipca 1656 roku pozostawiając po sobie ogromne zniszczenia, przez co konsekracja kościoła nastąpiła dopiero w 1661 roku. Przed drugim wejściem wojsk szwedzkich do Warszawy w 1702 roku zakonnicy zdążyli wywieźć do Gdańska wszystkie cenne przedmioty, które powróciły do Warszawy dopiero w 1713 roku.

 

W czasie przemarszu wojsk napoleońskich w 1806 roku w klasztorze zakwaterowano żołnierzy i urządzono szpital. W 1815 roku zakupiono nowy ołtarz główny od ojców bernardynów na Pradze.

 

Dominikanie byli właścicielami kościoła do roku 1867. Za udział w powstaniu styczniowym nastąpiła konfiskata ich mienia. Później aż do 1947 roku świątynią opiekowali się księża diecezjalni.

 

W czasie powstania warszawskiego zorganizowano w świątyni szpital. W wyniku bombardowań budowla zawaliła się a w jej ruinach zginęło około 1000 osób.

W 1947 roku na Freta powrócili dominikanie. Natychmiast rozpoczęli odbudowę, która zakończyła się w 1962 roku. Z ruin powstał trójnawowy, wczesnobarokowy kościół z zachowaniem gotyckiego sklepienia w prezbiterium.

 

Z cennego, oryginalnego wystroju wnętrza nie przetrwało zbyt wiele. Obecne sprowadzone zostało po wojnie z innych kościołów dominikańskich w Polsce. Do historycznego wyposażenia należą wiszące w nawach bocznych i prezbiterium, a pochodzące z końca XVII wieku barokowe obrazy olejne gloryfikujące zakon dominikanów, wywiezione po kasacie do Jarosławia i Krakowa, a przywrócone kościołowi dopiero w 1961 roku. W lewej nawie znajduje się powstała w latach 1691-94 dwupoziomowa, barokowa kaplica grobowa Małgorzaty i Adama Kotowskich zaprojektowana przez Tylmana z Gameren, której XVIII wieczne, barokowe wyposażeni szczęśliwie przetrwało II wojnę światową. Znajduje się tu figura Matki Bożej Łaskawej, przywieziona z kościoła w Podkamieniu na ziemi lwowskiej. Obok znajduje się kaplica Ciemna, powstała w latach 1609-12, a w niej marmurowy nagrobek Anny Tarnowskiej, który przetrwał wojnę niemal nietknięty. Pod nim złożone są szczątki ludzi, którzy zginęli tu podczas powstania warszawskiego.

 

 

https://freta.dominikanie.pl

 

 

- Muzeum Marii Skłodowskiej-Curie

 

Siedziba Polskiego Towarzystwa Chemicznego, które opiekuje się również Muzeum Marii Skłodowskiej-Curie mieści się budynku zbudowanym w latach 1782-87 dla jednego ze znanych warszawskich bankierów, Macieja Łyszkiewicza. W roku 1860 żona Władysława Skłodowskiego, Bronisława została przełożoną pensji dla dziewcząt mieszczącej się w tym budynku. 7 listopada 1867 roku urodziła się tutaj Maria Skłodowska-Curie. Rok później rodzina Skłodowskich przeniosła się na ul. Nowolipki.

 

Muzeum noblistki powstało w 1967 roku, w setną rocznicę urodzin uczonej. Wówczas to dzięki staraniom ówczesnego prezesa Polskiego Towarzystwa Chemicznego, profesora Józefa Hurwica przekazano budynek z przeznaczeniem dla muzeum uczonej oraz dla potrzeb Polskiego Towarzystwa Chemicznego, którego Maria Skłodowska-Curie była członkiem honorowym.

 

Muzeum gromadzi rzeczy osobiste rodziny Skłodowskich. Zbiory fotografii, znaczków, medali, różnego rodzaju dokumentów, repliki aparatury chemicznej i wiele innych.

 

Godziny otwarcia

Wrzesień - Maj

Wtorek - Niedziela 9:00-16:30

 

Czerwiec - Sierpień

Wtorek - Niedziela 10:00-19:00

 

Ceny biletów

Bilet normalny 11.00 zł

Bilet ulgowy 6.00 zł

 

 

http://www.muzeum-msc.pl

 

 

J. (4.9 km) Kościół Nawiedzenia                                                 Najświętszej Marii Panny

 

Pierwsza, jednonawowa świątynia wzniesiona została przez księcia mazowieckiego Janusza Starszego w 1409 roku. W 1411 roku konsekrowana została przez biskupa Wojciecha Jastrzębca. W II połowie XV wieku za sprawą kolejnego księcia Bolesława IV rozbudowana została do trójnawowej bazyliki. W 1518 roku dobudowano wieżę-dzwonnicę.

Podczas potopu szwedzkiego kościół został spalony. W latach 1709-34 podczas odbudowy dach pokryto dachówką, wzniesiono dwie kaplice: Zwiastowania NMP oraz św. Barbary, zmodernizowano organy. Wielokrotnie modernizowana świątynia straciła swój gotycki charakter.

Podczas powstania warszawskiego świątynia została niemal doszczętnie zniszczona. Podczas powojennej odbudowy przywrócono budowli gotycki wygląd. W neogotyckim ołtarzu głównym znajduje się obraz ze sceną Nawiedzenia, czyli spotkania Matki Boskiej ze św. Elżbietą.

 

 

Na terenie kościoła stoi pomnik wielkiego patrioty Waleriana Łukasińskiego. W wojskach Księstwa Warszawskiego uczestniczył on w wielu kampaniach, później już w wojskach Królestwa Polskiego awansował do stopnia majora. Uczestniczył w tworzeniu Związku kosynierów. W roku 1819 utworzył w Polsce Wolnomularstwo Narodowe, a po jego likwidacji założył w 1821 roku Towarzystwo Patriotyczne. Po aresztowaniu 25 października 1822 roku, początkowo osadzony został w Warszawie. Po wyroku 9 lat ciężkiego więzienia (przez Cara mikołaja I zredukowanego do 7 lat) przewieziony został do twierdzy w Zamościu. Zorganizował tam bunt za co skazany został na karę śmierci przez rozstrzelanie. Wielki książę Konstanty skorzystał z prawa łaski i zamienił ten wyrok na dodatkowe 7 lat więzienia. Po upadku powstania listopadowego wywieziony został do Twierdzy Szlisselburskiej gdzie spędził 30 lat. Dopiero po śmierci cara Mikołaja I przeniesiono go z lochu do zwykłej celi. Przez Rosjan był uważany za głównego prowodyra powstania listopadowego i dlatego mimo upływu czasu nie został zwolniony z więzienia. pozbawiono go również prawa do amnestii. Dopiero w 1862 roku otrzymał pozwolenie na spacery po więziennym dziedzińcu, dostęp do wiadomości oraz prawo posiadania materiałów piśmiennych, co umożliwiło mu spisanie pamiętnika świadczącego o jego wielkim przywiązaniu do ojczyzny. Zmarł w więzieniu 27 lutego 1868 roku.

 

http://www.przyrynek.waw.pl

 

 

 

Obok kościoła znajduje się punkt widokowy. Można tam odpocząć w towarzystwie pomnika Marii Skłodowskiej Curie i podziwiać płynąca w dole Wisłę oraz znajdujące się na drugim brzegu tereny zielone w których zlokalizowane jest Zoo.

 

kwiecień 2018  (data umieszczenia artykułu)