Stolice-Europy
Stolice-EuropyStolice-Europy
233619
DzisiajDzisiaj27
WczorajWczoraj329


W miarę postępu prac umieszczać będziemy opisy naszych wypraw do kolejnych stolic. W przygotowaniu Sarajewo.

 

             DZIEŃ TRZECI

 

 

 

 

                                                                          

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Trasa piesza o łącznej długości 2,1 km

początek - Cutty Sark  (Kliper "Cutty Sark")

koniec - The Royal Greenwich Astronomical Observatory

                (Królewskie Obserwatorium Astronomiczne)

 

 

A. Cutty Sark  (Kliper Cutty Sark)

B. Greenwich foot tunnel  (Tunel pieszy Greenwich)

C. The Old Royal Naval College  (Stara Królewska Szkoła Morska)

D. Chapel of St Peter and St Paul  (Kaplica Św Piotra i Pawła)

E. Painted Hall  (Malowana Sala)

F. The National Maritime Museum  (Narodowe Muzeum Morskie)

G. The Queens House  (Dom Królowych)

     - Greenwich Park  (Park Greenwich)

H. The Royal Greenwich Astronomical Observator  (Królewskie Obserwatorium Astronomiczne)

 

 

Grenwich.Miejsce to zostało nazwane tak przez duńskich osadników i oznacza zielony teren w zatoce lub w pobliżu ujścia rzeki, ale nim pojawili się tutaj Duńczycy, to z całą pewnością przed nimi byli tutaj rzymianie. W sąsiedztwie Maze Hill Gates odkryto ślady romańskiej willi lub świątyni. Dodatkowo w 1902 roku znaleziono tam 300 monet pochodzący z czasów cesarzy Klaudiusza i Honoriusza. W czasie panowania Aethelreda II (król Anglii w latach 978-1013 i 1014/16) duńska flota zakotwiczyła tutaj na ponad trzy lata, rozbijając obóz na wzgórzu. Stąd też zaatakowali Kent i uwięzili biskupa Canterbury. W 1002 roku wspomniany wcześniej król zarządził masakrę duńskich osadników.


W 1082 roku dwór Greenwich (wraz z przyległymi terenami) należący do biskupa Odo Bayeux został zajęty przez koronę. Na polecenie księcia Gloucester sprawującego wówczas władzę regencką w imieniu małoletniego króla Henryka VI w 1428 roku, zbudowano tutaj pałac. Początkowo nosił nazwę Bella Court. Książę zachował pałac także po oddaniu władzy w ręce króla i mieszkał tam do 1447 roku, kiedy to popadł w niełaskę małżonki monarchy - królowej Małgorzaty - w efekcie został aresztowany pod zarzutem zdrady, a następnie osadzony w więzieniu, z którego nigdy już nie wyszedł. Królowa przejęła siedzibę aresztowanego i przemianowała ją na Pałac Placentii.

 

Przez kolejnych dwieście lat była to jedna z głównych rezydencji królewskich. W roku 1491 Greenwich był miejscem narodzin króla Henryka VIII. Później urodziły się tu również jego córki, królowe Maria I i Elżbieta I.

 

Po wybudowaniu po sąsiedzku Queen's House, pałac zaczął tracić na znaczeniu. W czasie wojny domowej uległ poważnym zniszczeniom. Pod koniec XVII wieku pałac rozebrano, a w jego miejscu wybudowano istniejący do dziś kompleks gmachów dla nowo powstałego Royal Naval Hospital (obecnie budynki te znane są jako Królewskie Kolegium Morskie). Dziś mieści się tu uniwersytet.

 

W czasie wielkiej przebudowy Grenwich, król Karol II przeprojektował także Greenwich Park, założył i później zbudował Royal Observatory.

Greenwich był kiedyś samodzielnym miastem, a od 1965 roku jest jedną z 32 gmin Wielkiego Londynu. 3 lutego 2012 roku (z okazji 60-tej rocznicy panowania Elżbiety II) London Borough of Greenwich zyskało przedrostek Royal i nowy herb. Jego pełna nazwa brzmi więc Royal Borough of Greenwich.

W 1997 roku Morskie Greenwich zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Ochroną objęty został cały zespół budynków, w których niedawno mieścił się Royal Naval College włączając Queen's House, wraz z przyległym parkiem, w którym znajduje się dawne obserwatorium królewskie.

 

 

A. (0.0 km) Cutty Sark

                   (Kliper "Cutty Sark")

   

Jedyny zachowany, herbaciany kliper na świecie. Zbudowano go w Szkocji w 1869 roku jako żaglowiec do przewozu herbaty z Chin. Prawie 3000 m2 żagla dawało mu średnią prędkość 15 węzłów, dzięki czemu był w ówczesnych czasach najszybszym kliprem na świecie. W ciągu doby mógł przepłynąć 350 mil (ok. 650 km.). Jak uważają niektórzy, był to też najpiękniejszy ze wszystkich żaglowców świata, ze swoim mocno wydłużonym bukszprytem i sześcioma piętrami żagli na grotmaszcie. Ta, o długości 85 metrów , drewniana, trzymasztowa fregata o stalowym szkielecie kadłuba nazwana została na cześć Nannie - wiedźmy z poematu Roberta Burnsa (1759-1796) "Tam O'Shanter". Nannie to bardzo atrakcyjna młoda kobieta, ubrana jedynie w "cutty sark", co w XVIII-wiecznym języku zachodniogermańskim (scots) oznacza krótką koszulkę. Galion pod bukszprytem przedstawia właśnie Nannie.

Od 1870 roku przez 8 lat z chińskich portów zabierał 600.000 kg herbaty i z tym cennym ładunkiem (po okrążeniu ziemi) wracał do Londynu. Przez następne 5 lat do 1883 roku służył do transportu różnych materiałów, a od 1883 przez 12 lat transportował wełnę. W 1895 roku przeszedł pod banderę portugalską do firmy Ferrero and Co. i zmienił nazwę na Ferrera. Po utracie masztów w 1916 roku był otaklowany jako brygantyna. W 1922 roku kpt. Wilfred Dowman uratował kliper dla Anglii, odkupując go od Portugalczyków.

Cutty Sark do 1953 roku pełnił służbę w szkole żeglarskiej, jako żaglowiec szkoleniowy, a po tym przekazany został do zwiedzania. Nazwa klipra była wtedy na ustach wszystkich i był to dogodny moment do nadania takiej samej nazwy nowemu gatunkowi whisky wchodzącemu właśnie na rynek. Do dziś logo tej whisky przedstawia ilustrację Cutty Sark na żółtym tle. Whisky ta stała się jedną z najlepiej sprzedających się na świecie, a jej producent wspierał jedną z najbardziej znanych imprez żeglarskich świata - Cutty Sark Tall Ships' Races (Operacja Żagiel).

Wczesnym rankiem, 21 maja 2007 roku na żaglowcu wybuchł pożar. Statek uległ uszkodzeniu, ocalala jednak rufa i dziób. Część wyposażenia została na czas przeprowadzanego remontu zdemontowana (fragmenty poszycia, omasztowanie, wyposażenie ruchome) i podobnie jak galeria galionów eksponowana na pokładzie - ocalała z pożaru. Policja podejrzewa, że pożar mógł być spowodowany przez przemysłowy odkurzacz, zostawiony włączony we wnętrzu historycznego okrętu.

W kwietniu 2012 roku po kilkuletnim remoncie, który pochłonął ok 50 mln. funtów, królowa Elżbieta II dokonała ponownego otwarcia.

 

Godziny otwarcia:

Codziennie 10:00-17:00

 

Bilet normalny - 12.50 F

Dzieci 4-15 - 6.30 F

Do lat 4 wstęp wolny

- 10% bilety kupione online

 

Istnieje możliwość zakupu biletu łączonego "Day Explorer" online z 33% rabatem 

Royal Observatory + Cutty Sark

 

Bilet normalny - 15.65 F

Dzieci  4-15 - 9.00 F

 

 

 www.rmg.co.uk/cuttysark

 

 

B. (0.1 km) Greenwich foot tunnel

                           (Tunel pieszy Greenwich)

   

Wejście, z charakterystyczną kopułą, znajduje się tuż przy nabrzeżu Tamizy obok Cutty Sark. Otwarty w 1902 roku tunel zastąpił przeprawę promową do doków na Isle of Dogs. Sam tunel, wykonany z lanego żelaza, miał 370,2 m długości, 3 m średnicy i położony był 15,2 m pod wodą. Żelazne pierścienie połączone betonem zostały wyłożone około 200 000 kafelek. Północny koniec tunelu został zniszczony przez bomby w czasie II wojny światowej, a jego naprawa wymagała instalacji grubych stalowo-betonowych pierścieni, co znacznie zmniejszyło średnicę tunelu na długości kilkunastu metrów. Tunel jest otwarty 24 godziny na dobę lecz winda kursuje tylko w określonych godzinach i to nie zawsze. Schody są puste, kręte i długie a sam korytarz wyłożony białymi kafelkami zieje wilgocią i chłodem.

Tunel pieszy w Greenwich jest również częścią trasy numer 1 brytyjskiej narodowej sieci rowerowej, która łączy Inverness z Dover.

 

 

C. ( 0.4 km) The Old Royal Naval College

                      (Stara Królewska Szkoła Morska)

  

Dawna Królewska Szkoła Morska jest największym i jednym z najpiękniejszych barokowych budynków w Wielkiej Brytanii. Początkowo znajdował się tam tudorowski pałac Placentia, który popadł w ruinę i mimo wielu prób nie udało się go uratować. W XVII wieku (na zamówienie królowej Marii II) rozpoczęto budowę potężnego pałacu królewskiego. Projektował go między innymi słynny architekt i autor katedry św. Pawła sir Christopher Wren. W ciągu budowy (ciągnącej się blisko wiek) plany uległy zmianie i dużą część budynków przeznaczono na szpital dla marynarzy (The Royal Greenwich Hospital), głównie inwalidów lub rannych. W 1873 roku budynki przejęła Królewska Szkoła Morska, a w  roku 1983 została ona przeobrażona w szkołę wojskową która została zamknięta całkiem niedawno, bo w 1998 roku. Obecnie w budynkach znajdują się min: Uniwersytet Greenwich, Trinity College of Music, Narodowe Muzeum Morskie, Dom Królowej.

 

 

Wejście na teren szkoły: 08:00-18:00

Brama od strony Cutty Sark codziennie 08:00–23:00, niedziela 08:00–22:30


Wstęp wolny

 

www.ornc.org

 

 

D. (0.6 km) Chapel of St Peter and St Paul

                         (Kaplica św. Piotra i Pawła)

  

Kaplica św. Piotra i Pawła zbudowana została przez Thomasa Ripley'a zgodnie z projektem Sir Christophera Wrena. W sąsiednim budynku miał swoją pracownię rozrywkowy krawiec. Świętował tak zapamiętale nowy rok, że 2 stycznia 1779 roku w czasie trwającego party przewróciła się świeca i wybuchł pożar, który strawił całe wnętrze kaplicy (inna teoria - było to podpalenie).

Kaplica nie jest już więc perełką baroku, ale bardzo eleganckim neoklasycystycznym miejscem. Pełna morskich i greckich emblematów, które w formie stiuków pokrywają każdy skrawek wolnej przestrzeni. Do kreacji tych precyzyjnych ornamentów użyto całkiem niezwykłych materiałów, mianowicie końskiego włosia zmieszanego z piaskiem i wapnem.

Ołtarz stanowi ogromne dzieło Amerykanina Benjamina West'a i ukazuje św. Pawła, który ukąszony przez żmiję wrzuca ją do ognia, na oczach zdumionych rzymskich strażników.

Po gruntownej renowacji (w 1950 roku) dzisiaj kaplica wygląda tak jak to miało miejsce w 1798 roku, kiedy to ponownie została otwarta po pożarze. Obecnie przez cały tydzień odbywają się tu regularne nabożeństwa (szczególnie mile widziani są wszyscy chętni do uczestnictwa w Eucharystii chóralnej w niedzielę o godz.11.00).

 

 

Godziny otwarcia:

Codziennie 10:00-17:00

 

Wstęp wolny

 

 

E. (0.6 km) Painted Hall  (Malowana Sala)

  

Zaprojektowany został przez Sir Christophera Wrena i Nicholasa Hawksmoora. W 1698 roku rozpoczęły się prace (zaś dach i kopuła znalazły się na miejscu pięć lat później). W 1708 roku James Thornhill rozpoczął dekorowanie wnętrz. Malowanie tej ogromnej sali bankietowej zajęło mu 19 lat! Za swoją pracę i poświęcenie otrzymał 6685 funtów. Przeliczając tę kwotę na powierzchnię malowidła, wychodzi marne trzy funty za niecały metr kwadratowy sufitu i zaledwie funt za ściany. Sir John zarobiłby więcej jako malarz pokojowy. Na szczęście poświęcił się dla sztuki i dzięki temu możemy dostawać zawrotu głowy wpatrując się w detale jego gigantycznych malowideł. Za dzieło to, oprócz skromnych profitów finansowych, otrzymał w 1720 roku tytuł szlachecki.

W Painted Hall leżało ciało admirała Nelsona, przywiezione trzy miesiące po bitwie o Trafalgar. W ciągu 3 dni (5-7 stycznia 1806 roku) hołd złożyło mu 30 tysięcy osób. Tablica wmontowana w posadzkę oznacza miejsce w którym stała trumna.

 

W latach 1824 i 1936, Painted Hall służył jako National Gallery of Naval Art. Obrazy, portrety, rysunki, modele statków i pamiątki po Nelsonie, dały początek kolekcji umieszczonej później w Narodowym Muzeum Morskim.

 

W 1939 roku, po gruntownej renowacji, Painted Hall znów powrócił do swojego dawnego przeznaczenia i służył jako stołówka dla marynarzy Royal Naval College. Było to również miejsce wielu wystawnych obiadów, w tym w roku 1946 z okazji powstania Organizacji Narodów Zjednoczonych. Teraz używany jest jako sala bankietowa.

 

Tutaj nakręcono sceny do filmu Golden Compass, a cały Naval College, wzbogacony o komputerowo dodaną wieżę, gościł w swych wnętrzach Nicole Kidman.

 

  

Godziny otwarcia:

Codziennie 10:00-17:00

Painted Hall niedostępny jest do zwiedzania podczas odbywających się przyjęć. 

 

Wstęp wolny

 

 

F. (1.3 km) The National Maritime Museum

                          (Narodowe Muzeum Morskie)

  

W 1934 roku, decyzją brytyjskiego parlamentu powstało tu Muzeum Morskie, dla zwiedzających oficjalnie udostępnione trzy lata później 27 kwietnia 1937 roku. Jego uroczystego otwarcia dokonał król Jerzy VI.

Jest największym w Wielkiej Brytanii, jak również uważane jest za jedno z największych i najciekawszych tego typu miejsc na świecie. Kilkanaście sal wystawowych; ponad 2,5 miliona eksponatów. Posiada największą na świecie kolekcję, związanych z morzem, woluminów liczącą 100.000 egzemplarzy, w tym książek sięgających XV wieku.

Znajdziemy tu: modele statków, przyrządy do nawigacji, manuskrypty, umundurowanie, odznaczenia, gdzie jednym z bezcennych eksponatów jest przeszyty kulami mundur admirała Nelsona, są tu również miejsca poświęcone Admirałowi Williamowi Cornwallisie, Johnowi Arbuthnota Fisherowi, Krzysztofowi Kolumbowi, Vasco da Gamie... Wybitni zwycięzcy, genialni odkrywcy, ale także piraci, podróżnicy, rozbitkowie.

 

 

Godziny otwarcia:

Codziennie 10:00-17:00

 

Wstęp wolny

 

www.rmg.co.uk/national-maritime-museum

 

 

 G. (1.4 km) The Queens House  (Dom Królowych)

 

Tuż obok muzeum stoi była rezydencja królewska, wybudowana w latach 1616-1619 na zlecenie Anny Duńskiej (żony króla Jakuba I).


Został on przebudowany na letnią rezydencję około 1635 roku dla królowej Henrietty Marii, (żony Karola I). Budynek stał się pierwszym w pełni klasycystycznym budynkiem w Anglii, a ślady pierwotnego przepychu przetrwały w zdobionym sklepieniu sali audiencyjnej królowej (Queen's Presence Chamber); w bogato zdobionych, kutych elementach schodów „tulipanowych” (Tulip Stairs),od rzeźbionych poręczy nazwano je schodami tulipanowymi; w malowanych elementach drewnianych w Great Hall i w misternie wykonanej marmurowej posadzce tej sali.

 

Od 1673 roku swoją pracownię mieli tu (ojciec i syn) Willemowie van de Velde, holenderscy malarze scen marynistycznych, których dzieła stanowią część kolekcji muzeum.

 

W 1805 roku Jerzy III przekazał Queen's House organizacji charytatywnej zajmującej się opieką i edukacją sierot po żeglarzach (Royal Naval Asylum). Organizacja została później włączona do szkoły Royal Hospital School.

 

 

Godziny otwarcia:

Codziennie 10:00-17:00


Wstęp wolny

 

www.rmg.co.uk/queens-house

 

 

 -Grenwich Park  (Park Greenwich)

 

Na tyłach Muzeum Morskiego i Domu Królowej rozciąga się położony na powierzchni 74 hektarów park.

W 1427 roku ziemie te, stały się własnością Humphreya Lancastera, księcia Gloucester. Park ten, wśród królewskich parków w Londynie został ogrodzony jako pierwszy w roku 1433. Jakub I postawił wokół parku nowy ceglany mur wysoki na cztery metry i długi na dwie mile, którego część nadal wyznacza granice Greenwich Park.

 

Lancaster zbudował nad Tamizą pałacyk Bella Court (przekształcony później w Pałac Placentia), a na wzgórzu zamek zwany "wieżą księcia Humphreya".

Na miejscu zamku od 1675 roku stoi Królewskie Obserwatorium Astronomiczne zbudowane przez Christophera Wrena.

Park służył królom jako teren do polowań z sokołami. Henryk VIII wprowadził tu także jelenie. W XVII wieku park przerobiono według projektu André Le Nôtre. Na początku XVIII wieku Maria (córka Jakuba II) podarowała pałac na szpital dla marynarzy, a park otworzono dla jego pensjonariuszy, później dla wszystkich zwiedzających.

 

Tuż obok obserwatorium stoi statua James Wolfe , generała brytyjskiej ekspedycji do Nowej Francji, który zginął w bitwie o Quebec.

 

 

H. (2.1 km) The Royal Greenwich                                                   Astronomical Observatory

                (Królewskie Obserwatorium                                                              Astronomiczne)

  

Dawne Królewskie Obserwatorium Astronomiczne to cel pielgrzymek z całego świata. Jest jednym z najważniejszych zabytków naukowych na świecie. Zostało ono zbudowane przez króla Karola II w 1675 roku w celu poszerzania wiedzy geograficznej, mającej służyć dalszym kolonialnym podbojom.

Katastrofy na morzu w 1707 roku (kiedy to zginęło na morzu ponad 2000 ludzi) zmusiły do poszukiwań bardziej wiarygodnych sposobów nawigacji. W 1714 roku parlament powołał zespół ekspertów i zaoferował ogromną nagrodę 20.000 F (równowartość około 2 miliony funtów, dzisiaj) dla każdego, kto mógłby rozwiązać problem znalezienia długości geograficznej na morzu. Minęło prawie 60 lat do momentu wręczenia nagrody. Nagroda nie trafiła w ręce astronoma, naukowca czy matematyka, ale mało znanego stolarza z Yorkshire - Johna Harrisona.

 

Greenwich został wybrany na południk zerowy w 1884 roku. Czterdziestu jeden delegatów z 25 krajów spotkało się w Waszyngtonie na międzynarodowej konferencji, na której wygrał Greenwich (22 głosami za do 1 przeciw (San Domingo) i dwóch głosach wstrzymujących się (Francja i Brazylia).

Kiedyś było to miejsce wytężonej pracy królewskich astronomów, dziś to niewielkie muzeum mieści kolekcję mechanizmów, zegarów oraz planetarium, w którym odbywa się dziennie kilka pokazów. Zwiedzający mogą też spróbować poprowadzić misję w kosmos, obejrzeć największy w Anglii teleskop oraz dotknąć meteorytu, który ma ponad 4,5 biliona lat.

Na szczycie jednej z wież obserwatorium ujrzymy dużą, czerwoną kulę. Nie jest to wcale ozdobnik architektoniczny ale jeden z najwcześniejszych na świecie...sygnałów czasowych. Kula każdego dnia (od 1833 roku) o godzinie 12.55 wznosi się na samą górę masztu, by równo o 13 00 opaść z powrotem na dół. Jest to znak, według którego możemy nastawić nasze zegarki.

Przed obserwatorium zauważymy słynną Meridian Line o długości geograficznej 0 0' 0" czyli południk 0 dzielący kulę ziemską na wschodnią i zachodnią. Fotografia z nogami na dwóch półkulach z pewnością będzie cennym trofeum z wyprawy. Można to zrobić za opłatą na dziedzińcu obserwatorium, ale trzeba wiedzieć że równoleżnik ciągnie się dalej po murku i znajduje się odlany w brązie za małą furtką na prawo od bramy głównej.

 

 

Godziny otwarcia:

Codziennie 10:00-17:00

 

Bilet normalny - 9.00 F

Dzieci  4-15 - 5.95 F

Do lat 4 wstęp wolny

 

 

Istnieje możliwość zakupu biletu łączonego "Day Explorer" online z 33% rabatem 

Royal Observatory + Cutty Sark

 

Bilet normalny - 15.65 F

Dzieci  4-15 - 9.00 F

  

 

www.rmg.co.uk/royal-observatory

 

 

 

Na koniec warto dodać kilka słów o wspomnianym wcześniej Johnie Harrisonie.

Urodził się 24 marca 1693 roku w miejscowości Foulby, niedaleko Wakefield w hrabstwie Yorkshire. Około roku 1700 jego rodzina przeniosła się do miejscowości Barrow upon Humber. John był najstarszym dzieckiem w rodzinie i został przyuczony do zawodu cieśli, przez ojca. Pracując jako cieśla, naprawą zegarów zajmował się w wolnym czasie. W trakcie swego życia opracował wiele patentów, które w znaczący sposób poprawiły precyzję działania zegarów mechanicznych, m.in.: poprzez zastosowanie połączonych na przemian prętów stalowych i mosiężnych wyeliminował błędy wynikające ze zmian długości wahadła w zegarach, wymyślił koszyczkowe łożysko kulkowe, zastosował bimetal, wykorzystał kamienie szlachetne jako bez tarciowe łożyska dla kół zębatych.

W roku 1728 zdecydował się na wyjazd do Londynu aby wziąć udział w konkursie na rozwiązanie problemu pomiaru długości geograficznej (Longitude Act). Dzięki pomocy Edmunda Halleya, królewskiego astronoma i członka komisji konkursowej poznał George Grahama zegarmistrza londyńskiego, który zachęcił go do pracy i pożyczył pieniądze. W roku 1735 ukończył budowę zegara nazwanego:

H-1 -  ważył on 34 kg i zajmował sześcienną szafę o bokach 1,2 m. Testy przeprowadzone w roku 1736, mimo że wykazały dokładność zegara wynoszącą kilka sekund na dobę, nie zadowoliły Harrisona, który przystąpił do konstruowania kolejnych zegarów.

H-2 – ukończony w 1741 roku, ważył 39 kg ale był bardziej precyzyjny niż H-1.

H-3 – ukończony w 1758 roku, był znacznie lżejszy i ważył 27 kg.
H-4 – ukończony w roku 1759, który dzięki zastosowaniu kamieni szlachetnych jako łożysk dla miniaturowych kół zębatych przypominał duży zegarek kieszonkowy (13 cm średnicy, waga 1,5 kg). Zegar ten (pod koniec roku 1761) na pokładzie okrętu HMS "Deptford" wyruszył w rejs z Portsmouth do Kingston na Jamajce, którego celem było udowodnienie przydatności zegara do pomiaru długości geograficznej. Maksymalny błąd chronometru w czasie rejsu nie przekroczył 1 minuty i 15 sekund (przy marginesie błędu dopuszczonym przez Longitude Act w wysokości 2 minut – co odpowiadało połowie stopnia (30 minutom) długości geograficznej). Mimo takiego rezultatu Harrison otrzymał jedynie połowę nagrody gwarantowanej przez parlament (10 000 funtów). Dopiero po 4 latach i interwencji króla Jerzego III otrzymał w czerwcu 1773 roku drugą połowę. Zmarł 24 marca 1776 roku.

 

 

 

 wrzesień 2012  (data umieszczenia artykułu)

    marzec 2013  (aktualizacja)

          maj 2018  (ostatnia aktualizacja)

 

 

 

Polish Czech English French German Italian Portuguese Russian Spanish

«
»
NBP
2024-03-18
USD
3.9528
0.35%
EUR
4.3086
0.37%
CHF
4.4711
0.22%
GBP
5.0343
0.22%
NBP
2024-03-15
USD
3.9392
0.53%
EUR
4.2929
0.14%
CHF
4.4613
0.17%
GBP
5.0233
0.04%
NBP
2024-03-14
USD
3.9183
-0.22%
EUR
4.2870
-0.06%
CHF
4.4538
-0.33%
GBP
5.0214
0.09%
NBP
2024-03-13
USD
3.9269
0.27%
EUR
4.2896
0.21%
CHF
4.4686
-0.02%
GBP
5.0171
0.17%
NBP
2024-03-12
USD
3.9162
-0.25%
EUR
4.2804
-0.30%
CHF
4.4697
-0.18%
GBP
5.0084
-0.67%


Stolice-Europy
Polityka prywatnosci