Stolice-Europy
Stolice-EuropyStolice-Europy
233615
DzisiajDzisiaj23
WczorajWczoraj329


W miarę postępu prac umieszczać będziemy opisy naszych wypraw do kolejnych stolic. W przygotowaniu Sarajewo.

 

Andora

 

Andorra la Vella jest stolica Księstwa Andory, na czele którego stoją dwaj współksiążęta: biskup z hiszpańskiego miasta Seo de Urgel i prezydent Francji.

 

 

 

 

 

Andora la Vella jest najwyżej położoną europejska stolicą. Leży w dolinie Gran Valira w Pirenejach, w pobliżu ujścia rzeki Valila del Norte do rzeki Valila.

 

 

 

- Historia

- Dzisiaj

- Ciekawostki

- Informacje praktyczne

- Refleksje 

  

 

 

HISTORIA

 

W zamian za waleczność mieszkańców podczas walk z Maurami, Karol Wielki nadał Andorze prawa miejskie. Następnie stała się ona lennem hrabiów Urgel, aby ostatecznie w 1133 roku przejść pod władanie biskupa z Urgel. W XII wieku była przedmiotem sporu pomiędzy biskupami, a ich francuskimi sąsiadami z północy, hrabiami z Foix. W 127 roku udało się rozwiązać konflikt na mocy którego biskup i hrabia zostali współrządcami.  W wyniku tego Andora przez następne 715 lat została współksięstwem. W 1419 roku na wniosek ludności Andory został powołany lokalny parlament Consell de la Terra (Rada Terytorialna). 

 

W 1607 roku król Henryk IV hrabia Foix wydał edykt, na mocy którego przekazał swe prawa do współrządzenia Andorą francuskiemu władcy. W latach 1812-13 Cesarstwo Francuskie zajęło Katalonię i podzieliło ją na cztery departamenty. Wówczas Andora weszła w skład jednego z nich (départament de Segre). W 1933 roku Francja ponownie zajęła Andorę wobec społecznych zamieszek przed wyborami.

 

12 lipca 1934 roku awanturnik Boriss Skossyreff ogłosił się w Urgel Borisem I niepodległym księciem Andory, równocześnie ogłaszając wojnę przeciwko biskupowi z Urgel. 20 lipca został aresztowany przez policję hiszpańską i wydalony z Hiszpanii. W latach 1936-40 w Andorze stacjonował francuski garnizon aby przeciwdziałać wpływom hiszpańskiej wojny domowej.

 

W czasie II wojny światowej Andora pozostawała neutralna, ale dopiero w 1958 roku ogłosiła pokój z Niemcami, z którymi pozostawała do tego czasu w formalnym konflikcie od I Wojny Światowej. Pozostawiona w stanie pewnej izolacji Andora była niejako poza głównym nurtem europejskiej historii. Pierwsze drogi łączące doliny Andory ze światem zewnętrznym dla pojazdów wybudowano dopiero w 1913 roku do Hiszpanii i w 1931 roku do Francji.

 

W 1992 roku prezydent Francji uznał suwerenność Andory, ograniczając swoje kompetencje, jako jej oficjalny zwierzchnik, do funkcji reprezentacyjnych oraz prawa weta w sprawach międzynarodowych.

 

On też odpowiada za sprawy obronne tego państwa. W 1993 roku zatwierdzono pierwszą w historii Andory konstytucję, odbyły się pierwsze powszechne wybory. Zachowano tytularne zwierzchnictwo, ale wprowadzono demokrację parlamentarną. Od tego czasu organem ustawodawczym stała się Rada Generalna (jednoizbowy parlament), składająca się z 28 członków wybieranych w wyborach powszechnych. Powołuje ona rząd z premierem na czele.

 

Od 1993 roku Andora jest członkiem ONZ, od 1994 roku należy do Rady Europy. Należy również do Międzynarodowego Trybunału Karnego, Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie.

 

 


 

 

  DZISIAJ

 

Do lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku Andora była ubogim krajem pasterskim z dość dobrze rozwiniętym rękodzielnictwem. Po 1993 roku do kraju napłynęło ponad 30 tys. imigrantów (często nielegalnych), zatrudnionych głównie w obsłudze żywiołowo rozwijającego się ruchu turystycznego i finansach. W 2002 roku stanowili oni aż 62% mieszkańców. Dziś rdzenni Andorczycy są mniejszością we własnym kraju i stanowią jedynie 33% populacji. Najwięcej mieszkańców Andory to Hiszpanie(43%), Portugalczycy (11%) i Francuzi (7%). Obywatele Andory bez obywatelstwa, nie mają prawa głosu w wyborach komunalnych, nie mogą kandydować na prezydenta. Nie mogą posiadać więcej niż 33% kapitału akcyjnego prywatnej spółki. Językiem urzędowym jest kataloński, mówi się tu również po hiszpańsku i francusku. Rząd zapewnia bezpłatną naukę katalońskiego dla imigrantów. Stacja telewizyjna i radiowa zobowiązane są do używania tego języka.

 

Aż 80% PKB stanowią wpływy z turystyki, dzięki 10 milionom odwiedzających turystów. Przyciągają ich nie tylko góry i narty, ale również tanie paliwa, elektronika, kosmetyki, alkohole i wyroby tytoniowe, na które państwo wcale lub prawie wcale nie nakłada podatków. Ostatnio zakupy tracą na atrakcyjności, wskutek rosnącego otwarcia gospodarki francuskiej i hiszpańskiej, co doprowadziło do większego wyboru towarów i obniżenia ceł. Przemysł rozwinięty jest słabo, głównymi produktami są papierosy, cygara, meble i brandy,oraz wydobycie surowców naturalnych (ruda żelaza, ołów, marmur, granit). Znacznym źródłem dochodów są także usługi bankowe, których rozwój wspomaga status raju podatkowego. Dzięki korzystnym prawom fiskalnym powstaje tu wiele siedzib zagranicznych firm.

 

Rolnictwo odgrywa ograniczoną rolę, tylko 2% ziemi nadaje się pod uprawę. Największe znaczenie ma hodowla owiec, z czym związana jest wytwórczość odzieży, produkcja galanterii skórzanej i biżuterii oraz pamiątkarstwo.

 

Państwo nie jest członkiem Unii Europejskiej, ale ma umowę celną z UE i używa euro.

 

 

 

Do Andory można dostać się własnym samochodem lub autobusem. Dodać należy, że drogi są w doskonałym stanie i dobrze utrzymane nawet w zimie. W kraju nie ma linii kolejowych. Stacja kolejowa najbliżej Andory to: od strony Francji L'Hospitalet-pres-l'Andorre, lub Latour-de-Carol i dalej autobusem, lub z Hiszpanii pociągiem do stacji Puigcerda położonej 25 km od granicy i dalej autobusem przez Seu d'Urgell.

 

Andora nie posiada własnego lotniska, ale funkcjonuje autobusowe połączenie z lotniskiem w Barcelonie, oraz po francuskiej stronie z lotniskiem w Tuluzie.

 

W kraju działa Universitat d'Andorra (UDA). Został założony w 1997 roku. Główne kierunki to pielęgniarstwo, informatyka i administracja.

 

Andorra la Vella obejmuje wsie: Andorra la Vella i Santa Coloma. Jego populacja w 2011 roku wynosiła 22.256 mieszkańców, a obszar miejski, który zawiera Escaldes-Engordany plus satelitarne wioski, ponad 40.000 mieszkańców. Położona jest na średniej wysokości 1050 metrów n.p.m.

 

Miasto jest głównym ośrodkiem kulturalnym kraju. Działają teatry, muzea, oraz sale wystawowe. Plac za budynkiem Parlamentu jest miejscem wielu imprez. Miasto każdej zimy organizuje festiwal muzyczny.

 

Odbywa się tutaj międzynarodowy festiwal klaunów oraz Festiwal Muzyki i Tańca. Zaczynając od 1992 roku trwa tak zwany sezon teatralny. Jest on podzielony na dwa okresy: od lutego do kwietnia oraz od października do grudnia.

 

Fira czyli targi to efekt długiej tradycji, która rozpoczęła się około roku 1371, kiedy to biskup Urgell Berenguer Erill, zezwolił na organizację cotygodniowego targu. Obecnie targi odbywają się w weekend pod koniec października, a dzień 27 pażdziernika jest dniem targu bydła. Organizowany jest w różnych częściach miasta i zajmuje prawie 10.000 m2 powierzchni.

 

 


 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 CIEKAWOSTKI

 

23 kwietnia w dniu św. Jerzego, jednego z patronów Andory, ludzie obdarowują się różami i książkami.

 

8 września dzień św. Dziewicy z Meritxell, patronki Andory, obchodzony jest od 1730 roku. W czasie święta odbywa się msza, po której wierni całują statuę świętej. Wieczorem w stolicy organizowany jest pokaz fajerwerków.

 

Do najbardziej znanych dań lokalnych należy truites de casseroles czyli omlet, trixat toproste danie z ziemniaków i kapusty spożywane kiedyś przez katalońskich wieśniaków, oraz rostes amb mel szynka zapiekana z miodem.

 

Andora jest jednym z najbezpieczniejszych miast świata. Od początku istnienia państwa nie odnotowano żadnego przestępstwa popełnionego na turystach.

 

Andora znajduje się na czwartym miejscu na świecie biorąc pod uwagę długość życia obywateli, która wynosi średnio 82 lata.

 

Andora utrzymuje jedną z najniższych na świecie stóp bezrobocia na poziomie 2,9% wg danych z 2009 roku.

 

Armia Andory składa się z 12 ochotników w kompanii reprezentacyjnej. Natomiast wszyscy mieszkańcy, a przede wszystkim mężczyźni traktowani są jako rezerwiści. Zgodnie z prawem w każdym domu musi być co najmniej jeden karabin. Jeśli właściciel domu nie posiada własnej broni, na wypadek wojny policja dostarczy ją z zapasów państwowych. Bezpieczeństwa wewnętrznego strzeże więc policja.

 

Andora jest jednym z trzech krajów europejskich obok Francji i Monako, które nigdy nie podpisały Konwencji Rady Europy o Ochronie Mniejszości Narodowych.

 

 

 

  INFORMACJE PRAKTYCZNE

 

Parkowanie samochodu ze względu na powszechnie panującą ciasnotę nie jest łatwe. W mieście zorganizowano dwie strefy płatnego parkowania w których opłata obowiązuje w godzinach od 9:00 do 13:00 i od 15:00 do 20:00. W strefie pierwszej - niebieskiej godzina parkowania kosztuje 1.00 EUR, w strefie drugiej - zielonej 0.50 EUR. 

Bardzo wygodny jest wielopoziomowy parking zlokalizowany pod Placa del Poble, wjazd od Carrer Prat de la Creu. Przykładowo koszt  2 godziny parkowania to 2.30 EUR, 4 godziny 5.50, 6 godzin 8.70 EUR. Dogodne wyjście z parkingu znajduje się nie na poziomie, bramy wjazdowej, ale na 7 piętrze.

 

 


 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 REFLEKSJE

 

Niewątpliwą atrakcją Andora la Vella jest otaczająca ją przyroda. Otoczona górami zyskała miano stolicy Pirenejów. Nazywana jest również europejskim Hong-Kongiem. Jest nowoczesnym i bogatym miastem, ale jednocześnie nie brak tutaj uroczych zaułków z kilkusetletnią historią. Wyjeżdżamy uśmiechnięci i szczęśliwi z tego ze mogliśmy tu być. Naprawdę warto ponieść trudy podróży aby nacieszyć się tym wspaniałym, niemal zawsze skąpanym w słońcu miejscem. Słonecznych dni bowiem notuje się tutaj ponad 300 każdego roku.

 

 

         maj 2013  (data umieszczenia artykułu) 

grudzień 2017  (aktualizacja)  

 

Polish Czech English French German Italian Portuguese Russian Spanish

«
»
NBP
2024-03-18
USD
3.9528
0.35%
EUR
4.3086
0.37%
CHF
4.4711
0.22%
GBP
5.0343
0.22%
NBP
2024-03-15
USD
3.9392
0.53%
EUR
4.2929
0.14%
CHF
4.4613
0.17%
GBP
5.0233
0.04%
NBP
2024-03-14
USD
3.9183
-0.22%
EUR
4.2870
-0.06%
CHF
4.4538
-0.33%
GBP
5.0214
0.09%
NBP
2024-03-13
USD
3.9269
0.27%
EUR
4.2896
0.21%
CHF
4.4686
-0.02%
GBP
5.0171
0.17%
NBP
2024-03-12
USD
3.9162
-0.25%
EUR
4.2804
-0.30%
CHF
4.4697
-0.18%
GBP
5.0084
-0.67%


Stolice-Europy
Polityka prywatnosci