Monako
Księstwo Monako to niewielkie miasto-państwo jest drugim najmniejszym pod względem powierzchni niezależnym państwem świata. Jednocześnie jest najbardziej zaludnionym państwem w Europie i drugim najbardziej zaludnionym miastem świata.
- Historia
- Dzisiaj
- Ciekawostki
- Informacje praktyczne
- Refleksje
HISTORIA
Nazwa Monoikos pojawiła się w VI wieku pne, kiedy była tu grecka kolonia. "Monos" znaczy - tylko jednego i "oikos" - dom co w zestawieniu razem przetłumaczyć można jako, pojedynczy dom. Według starożytnej legendy, Hercules przechodził przez Monako i nawracał poprzednich bogów. Na jego cześć zbudowano świątynię Herkulesa, a ponieważ była to jedyna świątynia na tym obszarze miejsce to nazywano właśnie Monoikos.
W czasach panowania Juliusza Cezara
terytorium przeszło w ręce rzymskie i pozostało pod ich panowaniem do roku 476. Po upadku Cesarstwa Rzymskiego miasto zostało zniszczone i opuszczone.
Od X wieku teren ten znajdował się pod władaniem Genui. W XII wieku miasto przejściowo znajdowało się pod panowaniem hrabiów Prowansji. W końcu XII wieku cesarz rzymsko-niemiecki i król Sycylii Henryk VI przekazał te ziemie ponownie w ręce Genueńczyków, którzy na początku XIII wieku rozpoczęli budowę twierdzy.
W 1297 roku uciekinier wywodzący się z jednego ze szlacheckich rodów Genui, François Grimaldi znany jako "Il Malizia" (z włoskiego - złośliwy) w przebraniu franciszkańskiego mnicha oszukał strażników zamku, którzy wpuścili go do środka. On to przy pomocy swoich ludzi wyrżnął w pień załogę i odebrał Monako panującej rodzinie genueńskiej. W 1301 roku zostali oni z kolei przez Genueńczyków wyrzuceni z twierdzy.
Później gdy rodzina Grimaldi wzbogaciła się na handlowych wyprawach morskich, w 1419 roku zakupiła Monako od Jolanty Aragońskiej księżnej Prowansji, do której należał w tym czasie ten teren, stając się oficjalnymi i bezspornymi władcami Monaco. Pod koniec XV wieku niepodległość Monako uznał król Francji i papież.
W latach 1524–1641 Monako znalazło się pod protektoratem hiszpańskim. W 1630 roku Honore II wystarał się o francuską ochronę. Książęta Monako stali się wasalami królów Francji. Kolejni książęta i ich rodziny spędzały większość życia w Paryżu, a poprzez mieszane francuskie małżeństwa Grimaldi zaczęli tracić swój włoski charakter. Księstwo kontynuowało istnienie jako protektorat Francji aż do rewolucji francuskiej. Wtedy to w 1793 roku Grimaldi zostali usunięci z tronu, a księstwo wcielone do Francji. W 1814 roku Grimaldi odzyskali tron a Monako państwowość. W tym czasie wybuchły zamieszki w sąsiednich Menton i Roquebrune, które należały wtedy do księstwa. Mieszczanie zmęczeni dużymi obciążeniami podatkowymi nakładanymi przez Grimaldich ogłosili niepodległość, mając nadzieję na aneksję przez Sardynię, ale plan się jednak nie powiódł ponieważ oprotestowała go Francja. Zamieszki trwały do czasu kiedy to Karol III zrezygnował z roszczeń do tych dwóch miast tracąc około 95% księstwa, które było w posiadaniu Grimaldich przez ponad 500 lat.
Na mocy Kongresu Wiedeńskiego w 1815 
roku znacznie okrojone księstwo trafiło jednak pod protektorat Sardynii. Stan taki pozostał do 1860 roku kiedy to na mocy Traktatu z Turynu, sardyńskie wojska wycofały się i księstwo zostało scedowane do Francji. Monaco trafiło ponownie pod francuski protektorat. W 1861 roku traktat z Francją przywrócił księstwu pełną suwerenność.
W 1869 roku dzięki niezwykłemu sukcesowi jakim było otwarcie w księstwie kasyna został zaniechany pobór podatku dochodowego. Sprawiło to, że Monako stało się nie tylko miejscem zabaw dla bogatych, ale również ich ulubionym miejscem do życia.
Przyjęcie pierwszej konstytucji w 1911 roku ustaliło podział władzy między księciem a pochodzącą z wyborów Radą Narodową. Francja w 1919 roku wraz z podpisaniem Traktatu Wersalskiego zobowiązała się do obrony suwerenności Monako oraz ochrony kraju przed militarną agresją z zewnątrz.
W 1943 roku roku wojska włoskie zaatakowały i zajęły Monaco. Wkrótce potem, po upadku Mussoliniego, niemiecki Wehrmacht zajął miasto, rozpoczynając deportację ludności żydowskiej. René Blum, wybitny francuski żyd, założyciel Ballet de l'Opera w Monte Carlo, został aresztowany i stracony w Oświęcimiu 30 kwietnia 1943 roku.
W 1949 roku umarł książę Ludwik II. Tron przejął jego wnuk, książę Rainier III. W dniu 19 kwietnia 1956 roku książę poślubił amerykańską gwiazdę Hollywood Grace Kelly, poznaną rok wcześniej na festiwalu w Cannes.
W 1962 roku poprawką do konstytucji zniesiono karę śmierci, wprowadzono możliwość uczestniczenia w wyborach kobietom, i ustanowiono Sąd Najwyższy Monako.
W 1982 roku księżna Grace zginęła w wypadku samochodowym w Monte Carlo.
W 1993 roku Księstwo Monako zostało
członkiem Organizacji Narodów Zjednoczonych z pełnym prawem głosu. W 2002 roku nowy traktat pomiędzy Francją a Monako zapewnił, że w przypadku braku spadkobierców dynastii Grimaldi, księstwo i tak pozostanie niezależnym narodem i nie powróci do Francji.
Po 56 letnim panowaniu 6 kwietnia 2005 roku umarł Książę Rainier. Po okresie oficjalnej żałoby, 12 lipca 2005 roku na uroczystości, która rozpoczęła się mszą w katedrze Świętego Mikołaja, książę Albert II formalnie objął książęcą koronę. Książę przez wiele lat pozostawał w stanie kawalerskim i dopiero w latach 2005 i 2006 ujawniono, że ma dwoje nieślubnych dzieci. Najpierw na krótko przed objęciem tronu przez księcia ,Nicole Coste, była togijska stewardesa oznajmiła, że jej syn Aleksander Coste jest synem Alberta. Pod kontrolą rządu wykonano w Szwajcarii badania DNA, które potwierdziły ojcostwo księcia. Sam zainteresowany potwierdził tę informację 6 lipca 2005 poprzez swojego 
prawnika. Albert nie poślubił Nicole, ale zapewnił jej i dziecku środki finansowe oraz dom we Francji. Rok później wyszło na jaw, że książę ma również nieślubną córkę, Jaśminę Grimaldi. Dziewczyna okazała się być córką Tamary Rotolo, kobiety, z którą książę miał romans w 1991 roku podczas turnieju tenisowego w Monako. Badania genetyczne wykonano w 2006 i 31 maja potwierdzono, że Albert jest ojcem urodzonej w 1992 roku dziewczyny. Uznał ją za swoją biologiczną córkę, dał własne nazwisko (choć od początku miała je wpisane w akcie urodzenia) i zaprosił do Monako (dotychczas mieszkała z matką w Stanach Zjednoczonych). Zgodnie z obowiązującym w Monako prawem, dzieci zrodzone z nieformalnych związków nie mogą zostać władcami księstwa.
Podczas turnieju pływackiego Mare Nostrum w Monako w 2000 roku Albert poznał Charlene Wittstock, południowoafrykańską pływaczkę. Po raz pierwszy para oficjalnie pojawiła się podczas ceremonii otwarcia zimowych igrzysk olimpijskich w Turynie w 2006 roku. 23 czerwca 2010 roku ogłoszono oficjalne zaręczyny pary. Wittstock, wychowana jako protestantka, przyjęła wyznanie rzymskokatolickie, pomimo że nie wymaga tego Konstytucja Monako. Ponadto nauczyła się języka francuskiego, dialektu monegaskiego i dworskiego protokołu europejskiego. Ich ślub odbył się 1 lipca 2011 roku, ślub kościelny miał miejsce następnego dnia, a w odróżnieniu od innych tego typu uroczystości królewskich, odbył się przed wejściem do katedry. Zaślubiny Alberta z Charlene ogłoszono największym wydarzeniem w Monako od pięćdziesięciu pięciu lat, czyli od dnia ślubu Grace Kelly z księciem Rainierem. Książę jest o rok starszy od swojej teściowej, Lynette Wittstock.
30 maja 2014 Pałac Książęcy ogłosił, że 
księżna Charlene jest w ciąży. Później, wobec rosnących spekulacji, Pałac Książęcy w specjalnym oświadczeniu przyznał, że Charlene i Albert spodziewają się narodzin dwojga dzieci. 10 grudnia wczesnym popołudniem para książęca stawiła się w klinice imienia księżnej Grace w Monte Carlo. Charlene przeszła zabieg cesarskiego cięcia, w wyniku którego o godzinie 17.04 na świat przyszła księżniczka Gabriela Teresa Maria, a dwie minuty później jej brat i następca tronu - książę Jakub Honoriusz Rainier. Imiona potomków rodziny książęcej oraz noszone przez nie tytuły zostały podane przez Pałac Książęcy w specjalnym oświadczeniu.
Jak dotychczas, wszyscy książęta Monako pochodzili z dynastii Grimaldi, która jest najstarszą panująca dynastią w Europie.
DZISIAJ
Po francusku, który jest językiem urzędowym nazwa państwa brzmi Principauté de Monaco. Po monegasku, który z kolei jest językiem używanym brzmi Principatu de Munegu. 100% ponad 32 tysięcznej ludności państwa mieszka w bardzo gęsto zaludnionym mieście, 15 998 osób na km2.
Obywatele Monako są mniejszością we własnym kraju. Największa grupa to obywatele francuscy, 28,4%, następnie Monako 21,6%, włosi 18,7%, Wielkiej Brytanii 7,5%, Belgii 2,8%, Niemiec 2,5%, Szwajcarii 2,5% i USA 1,2%. Ogólnie mieszkańcy reprezentują ponad 120 narodowości.
Po niedawnej rozbudowie Portu Herkulesa 
całkowita powierzchnia Monako to 2.05 km2. Granica lądowa z sąsiadującą Francją ma 4,4 km długości. Długość linii brzegowej to 4,1 km.
W Monako mieści się aż 50 km dróg, przebiega tędy autostrada Nicea – Genua, oraz 2 km linii kolejowej, funkcjonuje Heliport czyli lądowisko dla helikopterów. Dzięki 50 lotom dziennie zapewnia stałe połączenie z Niceą co 30 minut. www.heliairmonaco.com.
Transport wewnętrzny zapewniają samochody prywatne (676 samochodów osobowych na 1000 mieszkańców). Transport publiczny stanowi 5 linii autobusowych zatrzymujących się na 142 przystankach. www.cam.mc/informations-pratiques.php?lang=en
Najwyższy punkt w kraju wznoszący się na wysokość 168 m npm to wąska droga Chemin Révoires na stokach Mont Agel w dzielnicy Les Révoires.
International University of Monaco (IUM), to jedyny uniwersytet działający w kraju. Jest anglojęzyczną szkołą specjalizującą się w edukacji biznesowej prowadzonej przez Institut des Hautes Etudes et Commerciales.
Księstwo Monako jest monarchią konstytucyjną. Stan taki rozpoczął się w 1911 roku, kiedy to przyjęto konstytucję tego państwa. Na jej mocy książę zachował pozycję głowy państwa, ale szereg uprawnień przeszło w ręce innych ciał i instytucji.
Władza ustawodawcza dzielona jest pomiędzy księciem i Radą Narodową. Władca wnosi projekty ustaw, a Rada przyjmuje je lub odrzuca w drodze głosowania. Władza wykonawcza spoczywa niemal całkowicie w rękach księcia – Minister Stanu i Rada Rządowa bezpośrednio odpowiadają przed księciem.
Rada Rządowa jest ciałem wspierającym księcia w rządzeniu. Składa się z sześciu członków. Przewodniczącym Rady jest Minister Stanu, posiadający podobną pozycję jak we Francji premier, będącym "pierwszym pomiędzy równymi" (primus inter pares).
Rada Narodowa jest parlamentem Księstwa
Monako. Składa się z jednej izby. W jej skład wchodzi 24 członków, wybieranych w wyborach powszechnych na kadencję trwającą 5 lat. Książę może rozwiązać parlament w każdym momencie, co implikuje nowe wybory, które muszą odbyć się w przeciągu 3 miesięcy. Rada spotyka się co najmniej dwa razy na rok, w celu głosowania nad projektem budżetu i projektami aktów prawnych.
Rada Koronna to ciało administracyjne składające się z 7 członków, zbierające się przynajmniej dwa razy do roku w celu doradzania księciu przy podejmowaniu decyzji w ważnych wewnętrznych i międzynarodowych kwestiach. Książę powołuje przewodniczącego rady i trzech innych członków, pozostała trójka wybierana jest przez monarchę spośród kandydatów wysuniętych przez Radę Narodową. Książę musi skonsultować się z Radą Koronną przed podpisaniem umów międzynarodowych, rozwiązaniem Rady Narodowej, przyznaniem obywatelstwa i innymi ważnymi decyzjami.
Sąd Najwyższy (Tribunal Supreme) do którego sędziów mianuje monarcha i wyroki wydaje w jego imieniu.
Księstwo Monako jest jednocześnie państwem i miastem, dlatego też równolegle z instytucjami państwowymi, funkcjonują instytucje miejskie, o podobnych kompetencjach i zakresie działań. Przykładem tutaj może być Rada Komunalna – ciało odpowiedzialne za administrowanie czterema dzielnicami miasta. Składa się z 15 członków, wybieranych w wyborach powszechnych na 4 lata i burmistrza, wybieranego przez tę piętnastkę. Rada zbiera się co 3 miesiące.
Monako utrzymuje dwie małe jednostki wojskowe w liczbie 263 oficerów i żołnierzy Corps des Sapeurs-Pompiers de Monaco i Compagnie des Carabiniers du Prince, które zostały stworzone przez księcia Honoré IV w 1817 roku dla ochrony Księstwa i Książęcej rodziny.
Monako jako kraj nie zrzeszony w Unii Europejskiej, lecz mający szczególne stosunki z Francją ma prawo do stowarzyszenia z krajami UE oraz ma możliwość wprowadzenia euro jako waluty narodowej.
Monako jest pełnoprawnym członkiem
ONZ, do której wstąpiło w 1993 roku. 4 października 2004 roku dołączyło do Rady Europy. Jest również członkiem Interpolu, UNESCO, Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), oraz Międzynarodowej Organizacji Hydrograficznej (IHB), której siedziba znajduje się właśnie tutaj. Ma 10 misji dyplomatycznych w Europie Zachodniej. Utrzymuje Konsulaty Honorowe w 106 miastach w 45 krajach. Siedemdziesiąt sześć krajów ma swoje ambasady, konsulaty, lub Konsulaty Honorowe na terenie Monako.
W usługach pracuje 75% ludności zawodowo czynnej, w przemyśle – 25%. Część zatrudnionych dojeżdża do pracy z terytorium Francji.
Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca jest najwyższy na świecie i wynosi $ 153.177 (nominalny per capita). Podstawą gospodarki są usługi, zwłaszcza bankowość, 60 banków postanowiło utworzyć tu swoje siedziby. Turystyka przynosi ok 15% dochodu kraju. Znaczący dochód daje również handel nieruchomościami.
Przemysł opiera się na produkcji żywności, przyrządów precyzyjnych, wyrobów farmaceutycznych, odzieży i wyrobów jubilerskich oraz sprzedaży znaczków pocztowych i pamiątek. Około 4600 firm ma tutaj swoje siedziby. Port jachtowy i kasyno w Monte Carlo, wnosi ok 4% do budżetu. Z uwagi na korzystne przepisy podatkowe wiele renomowanych firm postano ulokować tuta swoje siedziby. W ostatnich latach staje się światowym centrum finansowym posiadający fundusze wartości ponad 100 miliardów euro.
Oficjalną religią jest katolicyzm, z zagwarantowaną w konstytucji wolnością innych religii. Parafia stanowi pięć kościołów rzymsko-katolickich i jedna katedra, która jest siedzibą arcybiskupa Monako. Diecezja, która istnieje od połowy XIX wieku, została podniesiona do rangi arcybiskupstwa w 1981 roku. Patronem jest święta Devota.
Od 1955 roku na ulicach miasta odbywa się corocznie F1 Grand Prix Monako. Organizatorem jest Automobile Club de Monaco. Twórcą tego klubu był książę Louis II, który przy współudziale miejscowego producenta papierosów, Antgony’ego Noghesa, sfinansował przedsięwzięcie. Kierowcy ścigają się na dystansie 260,520 km, robiąc 78 okrążeń (najwięcej w obecnym kalendarzu). Jest on powszechnie uważany za jeden z najbardziej prestiżowych wyścigów samochodowych na świecie. Trasa poprowadzona niezwykle wąskimi ulicami z ciasnymi zakrętami i tunelem. Jest najbardziej wymagającym torem Formuły 1. Montaż Circuit de Monaco zajmuje sześć tygodni, a usunięcie wszystkich urządzeń trzy tygodnie. Do tej pory tylko dwóch kierowców miało poważne kraksy na tym torze, kończące się w basenie portowym. Najbardziej znany jest Alberto Ascari, który w 1955 uderzył w bandę i wraz nią wpadł do wody, tydzień później stracił życie na torze Monza. Drugim był
Paul Hawkins, australijski kierowca, który poszedł na dno wraz ze swoim bolidem dokładnie 10 lat później. Został uratowany. Rozbił się i spłonął w Wieliej Brytanii podczas Tourist Trophy RAC w 1969 roku. Jedyną śmiertelną ofiarą był Lorenzo Bandini, który zginął tutaj 10 maja 1967 roku. Był jednocześnie dziesiątą tragicznie zmarłą ofiarą w historii Formuły 1. Po wyjściu z szykany "S" podczas jazdy wzdłuż prostej przy porcie jego bolid Ferrari eksplodował, wskutek czego wrak z impetem uderzył w słomianą bandę, odbił się i stanął na środku toru paląc się. Bandini bardzo długo przebywał w palącym się bolidzie, co spowodowało oparzenia i zwęglenie 70% ciała. Zmarł w szpitalu Princess Grace Polyclinic Hospital w Monte Carlo. Rekordzistą tego toru jest Kimi Räikkönen.
Jest to jedyny wyścig Formuły 1, który można oglądać na żywo z balkonów apartamentów, tarasów pobliskich hoteli, restauracji barów bez konieczności kupowania biletu wstępu.
Rajd Monte Carlo po raz pierwszy odbył się 
w 1911 roku, na polecenie księcia Alberta I. Obecnie organizowany jest przez Automobile Club de Monaco. Uważany jest za jeden z najtrudniejszych i najbardziej prestiżowych rajdów samochodowych. Od 1973 do 2008 roku odbywała się tu jedna z rund Rajdowych Mistrzostw Świata. Od 2009 do 2011 roku rajd był częścią Intercontinental Rally Challenge. W 2012 roku styczniowy Rajd Monte Carlo powrócił do kalendarza WRC.
W styczniu odbywa się w mieście Międzynarodowy Festiwal Cyrkowy. W marcu Rose Ball, w maju doroczny mecz piłkarski gwiazd, w czerwcu Międzynarodowy Festiwal Telewizyjny. W lecie Festival International de Feux d'Artifice czyli festiwal sztucznych ogni. W sierpniu Bal Czerwonego Krzyża. W czasie trwającego sezonu operowego koncerty odbywają się min. na dziedzińcu Pałacu Książęcego, a w katedrze można zawsze spodziewać się występów najsłynniejszych śpiewaków. Zawsze bogato wygląda kalendarz imprez, które odbywają się przez cały rok w teatrze w dawnym Forcie Antoine. Obok Muzeum Oceanograficznego funkcjonuje 
kino pod gołym niebem z prawdopodobnie największym ekranem w Europie. Od 1897 roku na kortach klubu tenisowego Monako rozgrywany jest prestiżowy turniej tenisowy, otwierający sezon na kortach ziemnych. Bal Fundacji księżnej Grace, którego wiceprzewodniczącym jest sam książę odbywa się w październiku. Fundacja wspiera artystów, zaangażowanych w teatr, taniec i film.
Książe w 2006 roku utworzył Prince Albert II of Monaco Foundation, która skupia się na zmianach klimatu i poszukiwaniu odnawialnych źródeł energii. W styczniu 2012 został wiceprezydentem fundacji księżnej Charlene. Jest szefem delegacji Monako w Organizacji Narodów Zjednoczonych i prezydentem Festiwalu Telewizyjnego w Monako.
Między innymi tym atrakcjom miasto każdego roku odwiedza około 600 000 turystów, choć liczba ta wydaje się mocno zaniżona.
CIEKAWOSTKI
Monako jest rajem podatkowym co oznacza że nie pobiera opłat z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych, podatku dochodowego z lokat bankowych, podatku spadkowego, nie pobiera się również opłat za korzystanie z TV. Dotyczy to wszystkich mieszkańców Monako każdej narodowości z wyjątkiem obywateli francuskich, których pobyt rozpoczął się po 1957 roku. Osoby te nadal podlegają francuskiemu wymiarowi podatkowemu. Brak podatku dochodowego
w Księstwie przyciąga do niego znaczną liczbę zamożnych mieszkańców z innych krajów, którzy czerpią większość swoich dochodów z działalności poza Monako. Obok wielu znanych osobistości mieszkają tutaj Wojciech Fibak i Robert Kubica.
Monako stanowi przykład państwa, którego całe terytorium pokrywa infrastruktura miejska. To oznacza, że naturalna roślinność praktycznie nie istnieje, zajmując jedynie niewielkie skrawki twardolistnej roślinności, która stanowiła naturalną formację roślinną tego regionu.
Monako ma najniższą stopę ubóstwa i największa liczba milionerów i miliarderów na jednego mieszkańca na świecie.
Porządku w kraju strzeże 515 policjantów, 
i jet to najwyższa na świecie liczba policjantów przypadająca na ilość mieszkańców.
Monaco cechuje najwyższa na świecie średnia długość życia, która kształtuje się na poziomie 90 lat.
Pomimo ponad 48.000 pracowników dojeżdżających każdego dnia z Francji i Włoch wskaźnik bezrobocia równa się 0% i jest oczywiście najniższy na świecie.
W 2011 roku za metr kwadratowy nieruchomości płacono 65.600 $ co dało Manaku tytuł najdroższego na świecie.
Flaga Monako jest jednym z najstarszych wzorów flag narodowych na świecie.
Polski konsulat honorowy znajduje się w Monte Carlo.
INFORMACJE PRAKTYCZNE
Do miasta można dojechać autostradą A8, ale lepiej wybrać niezwykle malowniczą drogę D6007, jedną z trzech głównych corniches biegnących wzdłuż wybrzeża Morza Śródziemnego, zwaną Route Moyenne Corniche, uchodzącą za jedną z najpiękniejszych dróg na Lazurowym Wybrzeżu.
Do miasta można wygodnie dotrzeć 
korzystając z połączenia kolejowego z Niceą. Podróż trawa 20 min. i kosztuje kilka euro. W Nicei również można wsiąść do autobusu linii 100 i oszczędzając kilka euro w niecałą godzinę być na miejscu.
Mimo że odległości w mieście nie są wielkie, warto korzystać z autobusu. Bilet dobowy na komunikację miejską to koszt 5.50 EUR , jedno przejazdowy 2.00 EUR. Bilet upoważnia również do podróży tramwajami wodnymi, co może być dodatkową atrakcją. Bilety można kupić u kierowcy oraz w automatach rozmieszczonych w różnych punktach miasta. Jeden z nich znajduje się na przystanku autobusowym przy Placu Armii tuż przy schodach prowadzących do pałacu. Dzieci do lat 7 podróżują za darmo.
Plan komunikacji autobusowej: http://www.cam.mc/documents/planHCAM.jpg
Parkingi podziemne są doskonale oznakowane, a tablice informują o aktualnej liczbie dostępnych miejsc.
Informacja o parkingach: www.monaco-parkings.mc
Do typowo monakijskich dań zaliczają się wypieki Pain de Noël czyli świąteczny chleb z dodatkiem orzechów włoskich i oliwnych gałązek. Innym przysmakiem jest Fougasse czyli biszkopty anyżowe, rumowe albo aromatyzowane skórką pomarańczową. Gusta poszukiwaczy regionalnych smaków zachwycić może Barbagian czyli panierowane pierożki z botwinką i parmezanem. Socca to pieczony w otwartym piekarniku placek z mąki cieciorkowej, oliwy i oliwek doprawiony dużą ilością pieprzu. Stocafi to pikantne danie z dorsza, duszonego w pomidorach z ziołami..
Wzorem innych stolic dla odwiedzających 
miasto przygotowano Passeport to Monte-Carlo lecz jest to oferta raczej dla bogatych „turystów”. Paszport dostępny jest w wybranych biurach podróży na świecie. Karta obok bezpłatnych biletów wstępu do największych atrakcji księstwa obejmuje również dwa noclegi w hotelu ze śniadaniem, przelot helikopterem z Nicei i transfer do hotelu.
www.visitmonaco.com/en/Practical/Monte-Carlo-Passeport
REFLEKSJE
Luksus, przepych, sława i elegancja zgromadzone zostały w tym jednym, szczególnym pod wieloma względami miejscu. Wszędzie szokuje i wywołuje zachwyt nieskazitelna czystość i pedantyczna dbałość o każdy skrawek ziemi. Luksusowe hotele, sklepy, samochody najdroższych marek, wykwintne restauracje, słynne kasyna przyprawiają o zawrót głowy. Mimo dużego zagęszczenia budynków, wysokich apartamentowców nie brakuje wszędzie obecnej zieleni. Genialne położenie zapewnia niemal z każdego punktu w mieście zapierające dech w piersiach widoki.
październik 2015 (data umieszczenia artykułu)
lipiec 2018 (ostatnia aktualizacja)
